Θύματα "πολέμου" χωρίς ευκαιρία

ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΒΕΝΤΙΔΗΣ

Εισιτήριος ακαδημαϊκός λόγος*

Το πρόβλημα του ΠΑΟΚ, δεν ήταν ο προπονητής. 8 Μαρτίου 1928 Για την ακρίβεια, δεν υπήρχαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, μ' αυτά που συμβαίνουν τους τελευταίους μήνες στην Τούμπα, για να κριθεί ο Γιώργος Κωστίκος και να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα, ότι κάνει ή δεν κάνει για τον ΠΑΟΚ. (απόσπασμα) Εν πάση περιπτώσει, όταν αποφασίζεις ότι πρέπει να κάνεις μια κίνηση για να αλλάξεις μια κατάσταση σε μια ομάδα, το πρώτο, που σου έρχεται στο μυαλό, είναι ο προπονητής.

[…] "Και εις το σημείον αυτό επιτρέψατέ μου, κύριοι, να μαζί σας ολίγας από τας παλαιάς αυτός σελίδας.

Ο Κωστίκος ήταν θύμα μιας κατάστασης, που πολύ εύστοχα ο Νίκος Νταμπίζας, ένα τρίτος δηλαδή, την απεικόνισε:

Θα μας να εκτιμήσωμεν, με το φυλλομέτρημα αυτό, πώς από ένα καθημερινόν γεγονός εκπηγάζει μία μεγάλη φιλοσοφία και εις τα παροδικά φαινόμενα και πράγματα συλλαμβάνεται ο βαθύτερος παλμός μιας ζωής.

"Στον ΠΑΟΚ επικρατεί αγωνιστική και εξωαγωνιστική αναρχία" κτλ.

Ανοίγω κατά τύχην τον μικρόν τόμον των χρονογραφημάτων του Κονδυλάκη.

Το ερώτημα που τίθεται, πλέον, είναι αν ο Ίλιε Ντουμιτρέσκου ήταν η καλύτερη επιλογή για το σημερινό ΠΑΟΚ.

Ο "Διαβάτης ιστορεί ένα μικρόν επεισόδιον της μεγάλης πλημμύρας του 1916.

Κατ' αρχήν, και για να μην τα ισοπεδώνουμε όλα, επειδή αυτή είναι προσφιλής συνήθεια σ' αυτά τα μέρη, στην πόλη αυτή δεν θυμόμαστε να έχουν πατήσει πολλοί άνθρωποι, που να έχουν παίξει σε τρία Μουντιάλ και ένα Euro και που έχουν την ποδοσφαιρική καριέρα του Ντουμιτρέσκου.

"… Εις δε τον Πειραιά, ως έμαθα, συνέβη το εξής: Ενώ την αυγήν νέοι τινές περιεφέροντο παρά τα Καμίνια, διά να σώσουν κανέναν κινδυνεύοντα, ήκουσαν εις το σκότος έρρινον φώνημα.

Σαν προπονητής δεν κατάφερε ως τώρα να δείξει και πολλά, με εξαίρεση ένα (τηρουμένων των αναλογιών) πετυχημένο πεντάμηνο στην ΑΕΚ του Ψωμιάδη.

- Φέρτε άρμ !

Στην οποία, τότε, επικρατούσε τρέλα, ανάλογη της σημερινής στον ΠΑΟΚ.

Έκαστος φαντάζεται την απορίαν των.

Πήρε τη θέση του Μπάγεβιτς, συμμάζεψε μια ομάδα, που είχε γίνει χίλια κομμάτια και την πρώτη φορά που πήγε στο ΟΑΚΑ ως αντίπαλος, η Ορίτζιναλ τον αποθέωσε.

Τρέχουν προς ( οπόθεν ήλθεν η κραυγή και μετ' ολίγον ανακαλύπτουν κλουβί, το οποίον επέπλεεν εις τα νερά και συγκρατηθέν κάπου, διετηρείτο εις ισορροπίαν.

Το αν θα πετύχει στον ΠΑΟΚ, που ούτε ο Χάρι Πότερ θα τα κατάφερνε σήμερα, θα κριθεί από τα αποτελέσματα, αυτά τους κρίνουν όλους.

Εντός του κλουβιού ευρίσκετο ωραίος παπαγάλος, όστις ιδών τους νέους, επανέλαβε το παράγγελμα με φωνή στρατιωτικού Φασουλή.

Το σίγουρο είναι πως είναι παθιασμένος μ' αυτό που κάνει και πως αξίζει κι αυτός την ευκαιρία του.

- Φέρτε άρμ !…

Δύσκολα, όμως, θα την έχει στη φυσιολογική της διάσταση.

Όταν δε οι νέοι το παρέδωκαν εις την κυρίαν, εις ην ανήκε, της είπαν.

Όπως στην ΑΕΚ πλήρωσε το γεγονός ότι ήταν επιλογή Ψωμιάδη, έτσι κι εδώ θα πληρώσει το γεγονός ότι είναι επιλογή της σημερινής ιδιοκτησίας.

- Το φρονιμώτερον είναι να τον μάθετε να φωνάζει : "Βοήθεια!" Υ.Γ. Πολλοί "ηθικολόγοι" φοβούνται ότι θα παρατήσει τον ΠΑΟΚ, όπως την Καλλιθέα. Από το ελάχιστον αυτό πραγματάκι με τόσην λεπτότητα ιστορημένον, δεν μαντεύετε λοιπόν την φιλοσοφίαν, που αναδίδεται; Αν και τέτοιο όρο δεν έχει στο συμβόλαιό του, μακάρι να το κάνει! Είναι η ειρωνική φιλοσοφία όλων των άσκοπων μαθημάτων και πάσης περιττής σοφίας παπαγάλων και ανθρώπων. Προφανώς θα έχει πετύχει εδώ… Άλλοτε ένας διάλογος μαθητών, εις εποχήν εξετάσεων, που αρπάζει εις τον δρόμον, του δίδει αφορμήν εις την χαριτωμένην σκέψιν, ότι "κατά τους παιδικούς και εφηβικούς μας χρόνους πρέπει να παίζωμεν και να διασκεδάζωμεν, κατά δε το γήρας να σπουδάζωμεν". "Παίρνομεν ένα παιδί, λέγει, που δεν ημπορεί να μείνη επί πέντε λεπτά εις την ιδίαν θέσιν και το αναγκάζομεν να μένη ακίνητον επί ώρας, προσηλωμένον εις το βιβλίον του, εις την φαλάκραν του διδασκάλου του. Δεν θα ήτο φυσικώτερον να υποβληθούν εις τα καθήκοντα ταύτα οι έχοντες ανάγκην ακινησίας γέροντες, αντί να διημερεύουν εις τα καφενεία και να κάμνουν πολεμικά σχέδια; Εάν η παιδεία είναι πράγμα σοβαρόν και οι γέροντες επίσης είναι σοβαροί, ενώ τα παιδία είναι σοβαρά μόνον όταν είναι άρρωστα. Θα ήτο δε και διασκεδαστικόν να βλέπεις πρωί -πρωί τους πάππους και τας ομηλίκους των κυρίας να διευθύνονται καθ' ομίλους εις τα σχολεία, με την σάκκαν υπό μάλης. Ούτω θα δύναται να γίνη και μία οικονομική καινοτομία: θα λείψη η διάκρισις των σχολείων κατά φύλον, αι δε αρσακειάδες θα συναγελάζωνται εις το αυτό σχολείον με τους άρρενας, χωρίς κανένα κίνδυνο των ηθών. Αι μόναι εκμυστηρεύσεις των θα είναι περί των γεροντικών των ασθενειών. Θα παύσουν δε και αι βάρβαροι σχολικοί τιμωρίαι. Διότι, ποίος διδάσκαλος θα τολμήση να τιμωρήση ένα εξηντάρην μαθητήν; Αλλά θα μου πήτε, διατί να σπουδάζουν αφού μετ' ολίγον πρόκειται ν' αποθάνουν;…. κτλ.". Αυτό είναι, κύριοι, εις μερικά πρόχειρα δείγματα, το χρονογράφημα του Κονδυλάκη. Αυτό είναι, περίπου, το Ελληνικόν χρονογράφημα ως είδος. Ας του αποδώσωμεν την τιμήν που του ανήκει, φέροντες ευλαβώς εις την μνήμην μας τον εκλιπόντα δημιουργόν του.

Παραμένει η ορθογραφία του κειμένου, όχι όμως και το πολυτονικό

Π. Νιρβάνα "Άπαντα", επιμ. Γ. Βαλέτα, εκδ. Χ. Ποβάνη, Δ' τόμος, Αθήνα 1968, σ. 196-198