Άρχισε χθες η κατάθεση της μητέρας Φωτιάδου ΓΝΩΜΗ

12.2. Τύποι διεπαφής χρήστη

Άρχισε χθες και συνεχίζεται σήμερα η μαραθώνια κατάθεση της 44χρονης Ελένης Φωτιάδου στον ανακριτή για τον θάνατο της κόρης της, Παρασκευής, 20 χρόνων, που βρέθηκε νεκρή στην περιοχή της Σταυρούπολης στις 12 Ιουνίου 1998, ύστερα από χρήση χασίς και ηρωίνης.

Από την Κούβα στο Ιράκ

Η μεγάλη ποικιλία περιβαλλόντων λογισμικού, έφερε σαν επακόλουθο την παραγωγή και παρουσία, ιδιαίτερα μέχρι την προηγούμενη δεκαετία, διαφορετικών τύπων διεπαφής χρήστη.

Στο μεταξύ, τις επόμενες ημέρες αναμένεται το πόρισμα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων, που αποτελείται από τρεις ιατροδικαστές, μετά την εκταφή του πτώματος της άτυχης 20χρονης κοπέλας που έγινε προκειμένου να διαπιστωθούν τα ακριβή αίτια θανάτου, έπειτα από καταγγελίες της μητέρας ότι η κόρη της έπεσε θύμα δολοφονίας.

Αν θέλετε να μάθετε αν ο πόλεμος με το Ιράκ είναι αναπόφευκτος, μη στρέφεστε στις τελευταίες ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου. Το πρόβλημα που προέκυψε αφορούσε κύρια το υλικό, αφού ο φυσικός έλεγχός του (πληκτρολόγιο, ποντίκι κλπ) είναι λογικός και συγκεκριμένος, αλλά τα προβλήματα άρχιζαν από τις πολλές ποικιλίες λογισμικού, που είχαν σαν αποτέλεσμα τη συχνότατη εναλλαγή παραστάσεων στην οθόνη του υπολογιστή.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η μητέρα της 20χρονης είχε καταγγείλει ότι για να βρει τους δολοφόνους της κόρης της αναγκάστηκε να γίνει η ίδια πόρνη και αστυνομικός, πήγε στα στέκια των τοξικομανών όπου έζησε μαζί τους και τελικά … ανακάλυψε την αλήθεια.

Στραφείτε στα αρχεία των συνομιλιών ανάμεσα στον Τζων Κέννεντυ και στους συμβούλους του την περίοδο της κρίσης στην Κούβα.

Ο τύπος διεπαφής χρήστη που αρχικά παρουσιάστηκε ήταν βασισμένος σε εντολή (command-based).

Βέβαια τόσο ο ιατροδικαστής όσο και η ασφάλεια Θεσσαλονίκης τόνισαν ότι μετά από έρευνες διαπίστωσαν ότι ο θάνατος της κοπέλας οφειλόταν καθαρά σε χρήση ηρωίνης, κάτι που όπως δημοσίευσε η "Μ" αναμένεται να καταγραφεί και στο πόρισμα της εξέτασης μετά την εκταφή.

Αν κλείσετε τα μάτια σας, οι φωνές των Ρόμπερτ Μακναμάρα και των άλλων αξιωματούχων της εποχής υποχωρούν και αντικαθίστανται από τις φωνές των Ντόναλντ Ράμσφελντ, Κόλιν Πάουελ και Κοντολίζα Ράις, για να μας διδάξουν ότι:

Ο χρήστης για να επικοινωνήσει με τον υπολογιστή, έπρεπε να πληκτρολογήσει κάποια εντολή ή μια σειρά από εντολές, ανάλογα με το περιβάλλον λογισμικού στο οποίο βρισκόταν. - Οι πρόεδροι αλλάζουν γνώμη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου τύπου διεπαφής χρήστη παρείχε το λειτουργικό σύστημα DOS. Το 1962, ο Κέννεντυ ήταν σαφής όσον αφορά το τι ήθελε να επιτύχει: να απομακρύνει τους σοβιετικούς πυραύλους από την Κούβα. Αυτό το είδος διεπαφής χρήστη απαιτούσε περισσότερα από τον ανθρώπινο παράγοντα, παρά από τον υπολογιστή. Η τακτική του, όμως, άλλαζε από μέρα σε μέρα, ανάλογα με τα παγκόσμια γεγονότα, τα επιχειρήματα των συμβούλων του και το πολιτικό του ένστικτο. Ο χρήστης έπρεπε να είναι ειδικός στη γλώσσα που υποστήριζε το περιβάλλον εργασίας, ώστε να μπορεί να μεγιστοποιηθεί η απόδοση του υπολογιστή.

- Οι πρόεδροι έχουν ευρύτερη άποψη της πραγματικότητας από ό,τι οι σύμβουλοί τους.

Μερικοί κατασκευαστές υπολογιστών προσπάθησαν να ξεπεράσουν αυτό το πρόβλημα θέτοντας κάποιες άλλες προδιαγραφές στη σχεδίαση του τρόπου επικοινωνίας χρήστη και υπολογιστή.

Ο πτέραρχος Κέρτις Λιμέι, τότε αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας, ζητούσε από τον Κέννεντυ μαζικές αεροπορικές επιδρομές. Μία προσπάθεια έγινε και στο ίδιο το περιβάλλον του λειτουργικού συστήματος DOS, με την εμφάνιση του κελύφους DOS (dosshell), αλλά και άλλων προγραμμάτων που λειτουργούν στο περιβάλλον DOS (Norton Utilities, κλπ). Και όταν αυτός αρνήθηκε, τον κατηγόρησε για "δειλία". Αυτά τα προγράμματα λογισμικού, αν και η φιλοσοφία λειτουργίας τους παραμένει η ίδια, εντούτοις εμφανίζουν μια περισσότερο φιλική και εύχρηστη διεπαφή χρήστη, προσδίδοντας μια άλλη όψη στο πολύ αυστηρό περιβάλλον. Ενώ, όμως, ο Λιμέι έβλεπε την αντιπαράθεση σε αυστηρά στρατιωτικό πλαίσιο, ο Κέννεντυ λάμβανε υπόψη του διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της διεθνούς κοινής γνώμης.

Η πιο επιτυχής όμως από όλες τις προσπάθειες ήταν αυτή της Apple. - Η δημόσια παρουσίαση της πολιτικής παίζει ρόλο κλειδί. Η Σε κάποιο σημείο στις "Κασέτες του Κέννεντυ" ο πρόεδρος επιπλήττει τον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Λίνκολν Γουάιτ, ότι βιάστηκε να απειλήσει με στρατιωτική δράση την Κούβα. Apple ήταν η πρώτη που εισήγαγε τη χρήση εικονιδίων και γραφημάτων στις διαδικασίες επικοινωνίας χρήστη και υπολογιστή, δημιουργώντας την έννοια της γραφικής διεπαφής χρήστη GUI (Graphical User Interface). Όπως ο Λευκός Οίκος του Κέννεντυ, έτσι και η κυβέρνηση του Μπους κάνει συνειδητές προσπάθειες να ανταποκριθεί στις λαϊκές προσδοκίες. Αυτή η μορφή διεπαφής χρήστη αυξάνει τη λειτουργικότητα, την ευκολία στη χρήση, την αποτελεσματικότητα και την ταχύτητα του διαλόγου μεταξύ ανθρώπου και μηχανής.

- Οι σύμμαχοι μετρούν. Στην περίπτωση των προσωπικών υπολογιστών ΙΒΜ και συμβατών, τα PCs, καταρχήν δεν υπήρξαν σταθερές ως προς την σχεδίαση της διεπαφής χρήστη. Η σχέση Μπους - Μπλερ θυμίζει τη σχέση Κέννεντυ - Μακμίλαν. Οι σταθερές αυτές αναπτύχθηκαν αργότερα για λειτουργικά συστήματα που δουλεύουν χρησιμοποιώντας γραφικές μορφές επικοινωνίας με το χρήστη, όπως είναι τα Windows και το ΟS/2. Δημοσίως, ο Μακμίλαν ήταν ο υπ' αριθμόν ένα χειροκροτητής του Κέννεντυ. Και τα δύο αυτά προϊόντα έχουν ως πρότυπο το περιβάλλον της Apple. Κατ' ιδίαν, ήταν μια φωνή σύνεσης. Γεγονός πάντως είναι πως οι υπολογιστές Macintosh της Apple αναγνωριζόντουσαν μέχρι πριν από λίγα χρόνια απ' όλους σαν οι περισσότερο συνεπείς προσωπικοί υπολογιστές στο θέμα της διεπαφής χρήστη.

- Σημασία έχουν επίσης αυτά που κάνει η άλλη πλευρά. Τα GUIs θεωρούν ότι ο κόσμος αποτελείται από αντικείμενα και ότι ενέργειες εφαρμόζονται πάνω τους. Όπως ακριβώς και ο Κέννεντυ πριν από αυτόν, ο Μπους παίζει πόκερ, όχι πασιέντζα. Ακόμα, σε επίπεδο έκφρασης της επιλογής του χρήστη, τα clicks του ποντικιού αντικαθιστούν τις πληκτρολογήσεις.

- Οι πρόεδροι είναι άνθρωποι. Το GUI είναι σήμερα ο πιο διαδεδομένος και δημοφιλής τύπος διεπαφής χρήστη. Και αυτή η ανθρώπινη πλευρά τους είναι ανησυχητική και καθησυχαστική ταυτόχρονα. Η θεώρηση που επιτελεί, και που αναφέρεται παραπάνω, συμφωνεί απόλυτα με τις θεωρήσεις του αντικειμενοστραφούς και του οδηγούμενου από γεγονός προγραμματισμού σχετικά με τα αντικείμενα και τα γεγονότα. Ανησυχητική, διότι μπορεί να κάνουν λάθη, και μια λαθεμένη κίνηση μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή.

Χαρακτηριστικά γραφικών διεπαφών χρήστη Καθησυχαστική, διότι η Ιστορία δείχνει ότι οι πρόεδροι και οι σύμβουλοί τους είναι σε γενικές γραμμές εχέφρονες και καλοπροαίρετοι άνθρωποι.

Τα βασικά χαρακτηριστικά των γραφικών διεπαφών χρήστη είναι: - Η επιφάνεια εργασίας: Είναι η γραφική διαμόρφωση της οθόνη του υπολογιστή, μετατρέποντάς την σε ένα "ηλεκτρονικό γραφείο". - Τα παράθυρα : Ένα παράθυρο αποτελεί μια παραλληλόγραμμη ενιαία περιοχή δραστηριοτήτων στην οθόνη του υπολογιστή. Μέσω των παραθύρων πραγματοποιούνται οι κύριες εργασίες ανάκτησης και επεξεργασίας των πληροφοριών. Βασικά στοιχεία παραθύρων είναι (σχήμα 12.2): - η ωφέλιμη επιφάνεια, δηλαδή ο χώρος του παραθύρου μέσα στον οποίο μπορούν να ανακτώνται και να επεξεργάζονται διαφόρων τύπων δεδομένα, - η γραμμή τίτλου (title bar), στην οποία εμφανίζεται το όνομα του παραθύρου,

Σχ. 12.2: Βασικά στοιχεία παραθύρων.

- η γραμμή μενού (menu bar), στην οποία εμφανίζονται λεκτικά οι ομαδοποιήσεις των δραστηριοτήτων που παρέχει το συγκεκριμένο παράθυρο, - η γραμμή εργαλείων (toolbar), στην οποία παρουσιάζονται με εικονίδια οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες λειτουργίες που μπορεί να επιτελεί ο χρήστης μέσω του παραθύρου, - η γραμμή κατάστασης (status bar), όπου εμφανίζονται πληροφορίες σχετικά με το παράθυρο και τα στοιχεία του, - οι γραμμές κύλισης (scroll bars), οι οποίες είναι η οριζόντια και η κατακόρυφη, και επιτρέπουν την μετακίνηση του οπτικού πεδίου του χρήστη, στην περίπτωση που το εύρος του παραθύρου είναι μικρότερο της επιφάνειάς του, - το πλήκτρο μενού ελέγχου (control menu), το οποίο περιλαμβάνει μενού επιλογών με εντολές χειρισμού του παραθύρου, - το πλήκτρο μεγιστοποίησης (maximize button), που μεγιστοποιεί το μέγεθος του παραθύρου ώστε να καταλαμβάνει όλο το εύρος της οθόνης, - το πλήκτρο ελαχιστοποίησης (minimize button), που έχει σαν αποτέλεσμα την μετατροπή του παραθύρου σε εικονίδιο, - το πλήκτρο επαναφοράς (restore button), που επαναφέρει το παράθυρο στο προηγούμενό του μέγεθος, - το πλήκτρο τερματισμού (close button), που κλείνει το παράθυρο.

- Τα γραφικά αντικείμενα: Αποτελούν τη βάση της γραφικής διεπαφής χρήστη. Κάθε αντικείμενο έχει ορισμένες ιδιότητες και με κάθε αντικείμενο ο χρήστης μπορεί να επιτελέσει ορισμένες εργασίες. Ένα αντικείμενο μπορεί να περιέχει άλλα αντικείμενα, τα οποία συνήθως ομαδοποιούνται με βάση κάποιο κριτήριο (λογικό, λειτουργικό, κλπ).

- Οι δείκτες του ποντικιού: Είναι μικρά γραφικά αντικείμενα που δείχνουν το σημείο στο οποίο πρόκειται να γίνει η επόμενη επαφή του χρήστη με το σύστημα. Οι μορφές του δείκτη είναι ποικίλες και αντιστοιχείται από μια σε κάθε διαφορετικού τύπου εργασία που εκτελεί το σύστημα.