Στο πλευρό του Αγροτικού Αστέρα

Απομνημονεύματα

Ο Νίκος Χατζηβρέττας (φωτογραφία) δεν έκρυψε την αγάπη του προς τον Αγροτικό Αστέρα, την ομάδα στην οποία έκανε τα πρώτα του βήματα ως αθλητής. Μακρυγιάννης Για όσους δεν γνωρίζουν, ο διεθνής γκαρντ του Παναθηναϊκού ξεκίνησε την ενασχόλησή του με τον αθλητισμό παίζοντας ποδόσφαιρο στην ομάδα του Ευόσμου και ήταν μάλιστα από τους καλύτερους στην ηλικία του.

[Η απάντηση στο Δεριγνύ]

Ο 29χρονος παίκτης λοιπόν, επικοινωνούσε με φίλους του, οι οποίοι ήταν παρόντες στο γήπεδο της Καισαριανής για τον αγώνα του Εθνικού Αστέρα με τον Αγροτικό Αστέρα για το κύπελλο Ελλάδας.

Εκεί οπού 'φκιανα τις θέσεις εις τους Μύλους ήρθε ο Ντερνύς* να με ιδεί.

Αν μάλιστα, δεν είχε υποχρεώσεις με τον Παναθηναϊκό, στο πλαίσιο της Ευρωλίγκα, θα βρισκόταν στο γήπεδο για να παρακολουθήσει την αναμέτρηση.

Μου λέγει:

Ν.Κ.

"Τι κάνεις αυτού;

Για όλες τις δουλειές

Αυτές οι θέσεις είναι αδύνατες·

Είναι τέτοια η λειψανδρία που υπάρχει στον Ηρακλή, που μέλη της ομάδας, όπως οι βοηθοί του Γιούρι Ζντοβτς ή ο φυσικοθεραπευτής αναγκάζονται να διεκπεραιώσουν θέματα, που υπό άλλες συνθήκες θα αναλάμβανε ο μάνατζερ.

τι πόλεμον θα κάμετε με τον Μπραΐμη αυτού;

Για παράδειγμα ο Στέφανος Δέδας βοηθάει τον Μπόγιαν Μαλέσεβιτς να τακτοποιήσει διάφορες δουλειές, επειδή είναι ακόμη καινούργιος στην πόλη.

- Του λέγω, είναι αδύνατες οι θέσεις κι εμείς, όμως είναι δυνατός ο Θεός οπού μας προστατεύει·

Ν.Κ.

και θα δείξομεν την τύχη μας σ' αυτές τις θέσεις τις αδύνατες.

Τους βάζει όλους στο "κόλπο"

Κι αν είμαστε ολίγοι εις το πλήθος του Μπραΐμη, παρηγοριόμαστε µ' έναν τρόπο, ότι η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους.

Εντονη κινητικότητα επικρατεί στον Άρη γύρω από το ζήτημα της Ευρωλίγκας.

Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θερία πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε·

Οι "κίτρινοι", σταδιακά, θα βάλουν στο παιχνίδι και τους τοπικούς φορείς, που οφείλουν και αυτοί να πιέσουν, ώστε η πόλη να εκπροσωπηθεί (επιτέλους) με μια ομάδα στην κορυφαία διοργάνωση.

τρώνε από μας και μένει και μαγιά.

Το αν θα υπάρχει ή όχι αποτέλεσμα, είναι άλλη ιστορία…

Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν κι όταν κάνουν αυτήν την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν.

Γ. ΣΥΡ.

Η θέση οπού είμαστε σήμερα εδώ είναι τοιαύτη·

Συμφωνία και ανακοίνωση

και θα ιδούμεν την τύχη μας οι αδύνατοι με τους δυνατούς.

Κοντά σε συμφωνία για τρία χρόνια με εταιρεία που θα διαφημιστεί στη φανέλα ή στο όνομα του Άρη βρίσκονται τα στελέχη της ΚΑΕ.

- "Τρε μπιέν"**, λέγει και αναχώρησε ο ναύαρχος.

Ωραία όλα αυτά, αλλά είναι προτιμότερο να επισημοποιηθεί πρώτα η συμφωνία και μετά να ανακοινωθεί.

* Ντερνύς: Ο φιλέλληνας Γάλλος ναύαρχος Δεριγνύ. ** Τρε μπιέν: πολύ καλά (Γαλλ.)

Γ. ΣΥΡ.

[Είστε πολλά ολίγοι]

Πρόωροι τσαμπουκάδες στη Μόσχα

Έκατζα να φάγω ψωμί.

Το ντέρμπι της Μόσχας ανάμεσα στη Διναμό και την ΤΣΣΚΑ πλησιάζει (αύριο) και ο Λάζαρος Παπαδόπουλος με τον Αντώνη Φώτση έχουν αρχίσει ήδη τις "προκλήσεις" προς τον Θόδωρο Παπαλουκά.

Ήρθαν τέσσεροι αξιωματικοί Γάλλοι µ' ανθρώπους από τη φεργάδα να πάρουνε μέσα τις τουλούμπες* και τ' άλλα τους τα πράγματα, να μη χαθούνε οπού θ' άνοιγε ο πόλεμος.

Η Διναμό Μόσχας θα είναι η γηπεδούχος και οι δυο παίκτες της ομάδας του Ντούσαν Ίβκοβιτςν που θα είναι το κεντρικό πρόσωπον βάζουν στοίχημα με τον 29χρονο πλέι μέικερ πως θα είναι αυτοί οι νικητές.

Κράτησα τους αξιωματικούς και φάγαμεν μαζί.

Αργεί ο Μπρούερ

Μου λένε:

Εξετάσεις έκανε χθες ο Κόρεϊ Μπρούερ (φωτογραφία), περίπου δυο βδομάδες μετά τον τραυματισμό του.

"Είστε πολλά ολίγοι κι αυτηνοί πολλοί, οι Τούρκοι, και ταχτικοί** κι αυτήνη η θέση είναι αδύνατη.

Η κατάστασή του βελτιώνεται, όμως παραμένει άγνωστο πότε θα παίξει ο Αμερικανός, που θα υποβληθεί σε νέες ακτινογραφίες σε 10 μέρες.

Έχει και κανόνια ο Μπραΐμη και δεν θα βαστάξετε.

Οι απαισιόδοξες προβλέψεις κάνουν λόγο για επιστροφή του στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου.

-Τους λέγω, όταν σηκώσαμεν την σημαίαν αναντίον της τυραγνίας, ξέραμεν ότ' είναι πολλοί αυτηνοί και μαθητικοί*** κι έχουν και κανόνια κι όλα τα μέσα εμείς απ' ούλα είμαστε αδύνατοι·

Γ. ΣΥΡ.

όμως ο Θεός φυλάγει και τους αδύνατους·

Ξεκαθάρισε τελικά η υπόθεση με την πληρωμή του τιμήματος στην ΚΑΕ ΠΑΟΚ;

κι αν πεθάνομεν, πεθαίνομεν δια την πατρίδα μας, δια τη θρησκεία μας, και πολεμούμεν αναντίον της τυραγνίας·

Αν όχι πότε θα ξεκαθαρίσει;

κι ο Θεός βοηθός.

Εκείνη η συνέντευξη Τύπου που έλεγε ότι θα έδινε ο Ζούρος τι έγινε;

Αυτός ο θάνατος είναι γλυκός, ότι κανένας δεν θα γένει αθάνατος·

Την… πήρε το ποτάμι;

κι όταν ο Χάρος θα 'ρθει να μας πάρει, όταν θέλει, άρρωστους και δυστυχείς, καλύτερα σήμερα να πεθάνομεν".

Όταν ένας προπονητής κάνει δηλώσεις είναι πρέπον να μην είναι παρόντες παράγοντες της ομάδας.

Με φίλησε ένας απ' αυτούς και τον φίλησα κι εγώ. Ύστερα φύγαν.

*τουλούμπα: η αντλία, τρόμπα. ** ταχτικοί: εκπαιδευμένοι, οργανωμένοι. *** μαθητικοί: εξασκημένοι.

[Το τραγούδι]

Τότε έκατζε ο Γκούρας και οι άλλοι φάγαμεν ψωμί· τραγουδήσαμεν κι ελεντήσαμεν. Με περιεκάλεσε**** ο Γκούρας κι ο Παπακώστας να τραγουδήσω ότ' είχαμεν τόσον καιρόν οπού δεν είχαμεν τραγουδήσει -τόσον καιρόν, οπού***** μας έβαλαν οι διοτελείς****** και 'γγιχτήκαμεν******* δια να κάνουν τους κακούς τους σκοπούς. Τραγουδούσα καλά. Τότε λέω ένα τραγούδι:

Ο Ήλιος εβασίλεψε Έλληνα μου, βασίλεψε και το Φεγγάρι εχάθη κι ο καθαρός Αυγερινός που πάει κοντά την Πούλια, τα τέσσερα κουβέντιαζαν και κρυφοκουβεντιάζουν. Γυρίζει ο ήλιος και τους λέει, γυρίζει και τους κρένει:

"Εψές οπού βασίλεψα πίσω από μια ραχούλα, άκ' σα γυναικεία κλάματα κι αντρών τα μοιργιολόγια γι' αυτά τα 'ρωικά κορμιά στον κάμπο ξαπλωμένα, και μέσ' στο αίμα το πολύ είν' όλα βουτημένα. Για την πατρίδα πήγανε στον Άδη τα καημένα".

**** περιεκάλεσε: παρακάλεσε (ιδιωμ.) ***** οπού: εδώ: από τότε που… ****** ιδιοτελείς: ιδιοτελείς, συμφεροντολόγοι. ******* 'γγιχτήκαμεν: αγγιχτήκαμε, κακοκαρδιστήκαμε.

Ο μαύρος ο Γκούρας αναστέναξε και μου λέγει "Αδελφέ Μακρυγιάννη, σε καλό να το κάμει ο Θεός· άλλη φορά δεν τραγούδησες τόσο παραπονεμένα. Αυτό το τραγούδι σε καλό να μας βγει. -Είχα κέφι, του είπα, οπού δεν τραγουδήσαμεν τόσον καιρόν". Ότι εις ταρδιά* πάντοτες γλεντούσαμεν. Άρχισε ο πόλεμος κι άναψε ο ντουφεκισμός πολύ. Πήρα τους ανθρώπους μου, πήγα εκεί, καθώς ήμουν διορισμένος· και στάθηκα κάμποσο και πολεμήσαμεν. Ήφερα απόξω γύρα τα πόστα**. Πήγα εις το κονάκι*** μας ό,τι έπαιρνε να βασιλέψει το φεγγάρι, να βγάλω τον πεζό**** δια την κυβέρνησιν. Έρχονται μου λένε: "Τρέξε, σκοτώθη ο Γκούρας εις το πόστο του. Έριξε αναντίον των Τούρκων απάνω εις την φωτιάν τον βάρεσαν εις τον αμήλιγγα***** και δεν μίλησε τελείως". Πήγα, τον πήραμεν εις τον ώμο και τον βάλαμε σ' ένα μπουντρούμι, τον συγύρισε η φαμελιά του και τον χώσαμεν.

* ταρδιά: τα ορδιά (εν. το ορδί), τα προσωρινά στρατιωτικά καταλύματα. ** πόστο: επίκαιρη θέση. *** κονάκι: κατοικία. Εδώ: τόπος προσωρινής διαμονής. **** τον πεζό: τον πεζοπόρο, ταχυδρόμο. ***** αμήλιγγα: μηλίγγι, μυαλό.

[Στο πανηγύρι τ' Αγιαννιού]

Έγινα ως δεκατέσσερων χρονών και πήγα εις έναν πατριώτη μου εις Ντεσφίνα. Ήταν γιορτή και παγγύρι τ' Αγιαννιού. Πήγαμεν εις το παγγύρι· μόδωσε το ντουφέκι του να το βαστώ. Εγώ θέλησα να το ρίξω, ετζακίστη. Τότε µ' έπιασε σε όλον τον κόσμο ομπρός και με πέθανε εις το ξύλο. Δεν µ' έβαλε το ξύλο τόσο, περισσότερον η ντροπή του κόσμου. Τότε όλοι τρώγαν και πίναν και εγώ έκλαιγα. Αυτό το παράπονον δεν ηύρα άλλον κριτή να το ειπώ να με δικιώσει, έκρινα εύλογον να προστρέξω εις τον Αϊ Γιάννη, ότι εις το σπίτι του μόγινε αυτήνη η ζημιά και η ατιμία. Μπαίνω την νύχτα μέσα εις την εκκλησιά του και κλειώ την πόρτα κι αρχινώ τα κλάματα με μεγάλες φωνές και μετάνοιες· τ' είναι αυτό οπούγινε σ' εμέναν, γομάρι είμαι να με δέρνουν; Και τον περικαλώ να μου δώσει άρματα καλά κι ασημένια και δεκαπέντε πουγγιά χρήματα και εγώ θα του φκιάσω ένα μεγάλο καντήλι ασημένιον. Με τις πολλές φωνές κάμαμεν τις συμφωνίες με τον άγιον.

[Τα αγάλματα]

Είχα δυο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ίδια· φαίνονταν οι φλέβες, τόση εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα 'χαν πάρει κάτι στρατιώτες, και στ' Άργος θα τα πουλούσαν των Ευρωπαίων χίλια τάλαρα γύρευαν… Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: "Αυτά, και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην το καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι' αυτά πολεμήσαμε".

[Είμαστε στο εμείς…]

Κι όσα σημειώνω τα σημειώνω γιατί δεν υποφέρνω να βλέπω το άδικον να πνίγει το δίκιον. Δια κείνο έμαθα γράμματα εις τα γεράματα και κάνω αυτό το γράψιμον το απελέκητο, ότι δεν είχα τον τρόπον όντας παιδί να σπουδάξω· ήμουν φτωχός κι έκανα τον υπηρέτη και τιμάρευα άλογα κι άλλες πλήθος δουλειές έκανα, να βγάλω το πατρικό μου χρέος, οπού μας χρέωσαν οι χαράμηδες* και να ζήσω κι εγώ σε τούτην την κοινωνίαν, όσο έχω τ' αμανέτι** του Θεού εις το σώμα μου. Κι αφού ο Θεός θέλησε να κάμει νεκρανάσταση εις την πατρίδα μου, να την λευτερώσει από την τυραγνίαν των Τούρκων, αξίωσε κι εμένα να δουλέψω κατά δύναμη λιγότερο από το χερότερον πατριώτη μου Έλληνα. Γράφουν σοφοί άντρες πολλοί, γράφουν τυπογράφοι ντόπιοι και ξένοι διαβασμένοι για την Ελλάδα -ένα πράμα μόνον με παρακίνησε κι εμένα να γράψω, ότι τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί και σοφοί κι αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί και να μην λέγει ούτε ο δυνατός "εγώ", ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς "εγώ"; Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει εγώ· όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε "εμείς". Είμαστε εις το "εμείς" και όχι εις το "εγώ". Και εις το εξής να μάθομεν γνώση, αν θέλομεν να φκιάσομεν χωριόν, να ζήσομεν όλοι μαζί. Έγραψα γυμνή την αλήθεια, να ιδούνε όλοι οι Έλληνες ν' αγωνίζονται δια την πατρίδα τους, δια την θρησκεία τους, να ιδούνε και τα παιδιά μου και να λένε: "Έχομεν αγώνες πατρικούς, έχομεν θυσίες", αν είναι αγώνες και θυσίες. Και να μπαίνουν σε φιλοτιμίαν και να εργάζονται εις το καλό της πατρίδας τους, της θρησκείας και της κοινωνίας.

Σκέψις Μακρυγιάννη, (έργο Π. Ζωγράφου), 1836. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο,(αρ. κατ. εισ. 3750 ε'). * χαράμηδες: αυτοί που τρώνε άδικα το βίος του άλλου. ** αμανέτι (και αμανάτι): ενέχυρο για την εξασφάλιση ενός χρέους. Το νόημα είναι ότι ο Θεός μας έδωσε τη ζωή για να κάνουμε το χρέος μας.