Παράλληλη Αναζήτηση
ΕΘΝΙΚΗ ΟΜΑΛΑ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΡΗΓΑΤΟΣ
Β. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΑΙΩΝΑ
Κλήση σε Τζιώλη και Αλεξόπουλο
Ο γιατρός των… 52 βιβλίων!
1. Το εμπόριο
Δύο ακόμη παίκτες συμπεριλήφθηκαν στην αποστολή της Εθνικής, που θα ταξιδέψει την ερχόμενη εβδομάδα στη Σαουδική Αραβία για το ''LG Cup 2006''.
Η συγγραφή είναι μια εσωτερική ανάγκη για τον ογκολόγο Γεράσιμο Ρηγάτο, ο οποίος αισίως ολοκλήρωσε το 52ο βιβλίο του και ετοιμάζει ήδη τα επόμενα…
Τα οικονομικά μεγέθη της χώρας, ο μικρός πληθυσμός, η περιορισμένη αγοραστική δυνατότητα των κατοίκων της, η απουσία παραγωγικών μονάδων μεγάλου μεγέθους καθήλωναν, σε ολόκληρο το 19ο αιώνα, την εσωτερική εμπορική κίνηση σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Ο Ότο Ρεχάγκελ κάλεσε τον Γιώργο Αλεξόπουλο της ΑΕΚ και τον Αλέξανδρο Τζιόλη του Παναθηναϊκού επιβραβεύοντάς τους έτσι για τις καλές εμφανίσεις με τις ομάδες τους στα τελευταία παιχνίδια.
Μόνο προς τις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα δημιουργήθηκε στις μεγαλύτερες πόλεις μια άξια λόγου εμπορική κίνηση, η οποία όμως, σε μεγάλο ποσοστό, τροφοδοτήθηκε από εισαγόμενα καταναλωτικά προϊόντα. Τα ονόματα των υπόλοιπων παικτών είχαν ήδη ανακοινωθεί πριν από εννέα μέρες.
«Η ενασχόληση με πράγματα που δεν έχουν άμεση σχέση με τη δουλειά μου, όπως τα βιβλία, δρα ψυχοθεραπευτικά», λέει ο πολυγραφότατος ογκολόγος Γεράσιμος Ρηγάτος
Για τους ίδιους λόγους, το εμπόριο της χώρας συνδέθηκε με το εξωτερικό, από τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας. Πρόκειται για τους Νικοπολίδη, Καφέ, Ανατολάκη, Καψή, Κατσουράνη, Δέλλα, Λυμπερόπουλο, Γκούμα, Βύντρα, Γκέκα, Παπαδόπουλο, Δάρλα, Μάντζιο, Ζαγοράκη, Σαλπιγγίδη, Κοτσόλη, Λαγό, Αντζα.
Έχει διαβάσει αναρίθμητα βιβλία, αρκετές εκατοντάδες, από τα οποία βρίσκονται στο σπίτι του, μοιρασμένα σε τριάντα βιβλιοθήκες!
Έτσι λοιπόν, όταν εξετάζουμε το εμπόριο της Ελλάδας μέχρι το 1913, εννοούμε βασικά το εξωτερικό εμπόριο. Σε φιλικό αγώνα που διεξήχθη χθες στις εγκαταστάσεις του Αγίου Κοσμά, η Εθνική Νέων ηττήθηκε από το Μοσχάτο με 2-0.
Γράφει συστηματικά την τελευταία εικοσαετία, αλλά η παραγωγικότητά του έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια.
Και καθώς αυτό το τελευταίο ήταν σχεδόν μόνιμα παθητικό για τη χώρα, η Ελλάδα δηλαδή αγόραζε από το εξωτερικό πολύ περισσότερα από όσα πωλούσε εκεί, το βασικό πρόβλημα ήταν το ισοζύγιο πληρωμών, η σχέση δηλαδή ανάμεσα στην αξία των εισαγωγών και των εξαγωγών.
ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ: Παίκτης του Πανιωνίου για τα επόμενα 2,5 χρόνια είναι από χθες ο Βαγγέλης Κουτσόπουλος. Το κυρίως επάγγελμα του κ. Γεράσιμου Ρηγάτου είναι γιατρός, διευθυντής στην Α' Παθολογική - Ογκολογική Κλινική του Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας».
Παρ' όλα αυτά, η σημασία του εμπορίου ήταν μεγάλη.
Παράλληλα, η διοίκηση εξέδωσε ανακοίνωση μέσω της οποίας διαμαρτύρεται στην ΕΠΑΕ για την μετάθεση του αγώνα Αιγάλεω-Καλλιθέα, καθώς όπως αναφέρεται "…δεν κατανοεί τους λόγους που συνέβη το γεγονός αυτό". Το δευτερεύον, συγγραφέας - και μάλιστα πολυγραφότατος, αφού έχει ήδη εκδώσει 52 βιβλία!
Όχι μόνο συνέβαλλε στην αντιμετώπιση του επισιτιστικού προβλήματος της χώρας, αλλά ταυτόχρονα αποτελούσε και την πλέον αξιόπιστη πηγή εσόδων για τα δημόσια ταμεία.
ΑΚΡΑΤΗΤΟΣ: Παρελθόν, όπως όλα δείχνουν, θα αποτελέσει ο Μάσιμο Παγκανίν, ο οποίος δεν υπολογίζεται από το τεχνικό τιμ.
Κι έχει πολλά ακόμα κρυμμένα στο συρτάρι του.
Τα έσοδα των τελωνείων αποτελούσαν πραγματικά ένα σημαντικό ποσοστό των δημοσίων εσόδων.
Ο Βούγιοβιτς θα απολογηθεί σήμερα για την καθυστερημένη επιστροφή του. Το γράψιμο μπήκε από νωρίς στη ζωή του.
1. Οι εμποροπανήγυρεις «Αι πανηγύρεις εισίν εμπορικαί συναθροίσεις εντός πόλεων ή αγροτικών δήμων τελούμενοι κατ' έτος εις ωρισμένην εποχήν, εις ας συρρέουσιν εκ των παρακειμένων πόλεων έμποροι προς πώλησιν των εμπορευμάτων των, ή έτεροι προς αγοράν ετέρων της πόλεως ή του δήμου εν τω οποίω τελείται η πανήγυρις. Εις εποχήν καθ' ην το εσωτερικόν εμπόριον υπεβάλλετο εις περιορισμούς, αί τοιαύται συναθροίσεις έχαιρον προνόμια τίνα και ατέλειας, και η ύπαρξίς των καθίστατο αναγκαία, αλλ' αφ' ότου το εσωτερικόν εμπόριον εκτήσατο πλήρη ελευθερίαν, ου μόνον απώλεσαν αύται την σπουδαιότητα των αλλά και αποκρούονται παρά τίνων οικονομολόγων ως ενισχύουσαι την αγοράν. Αι πανηγύρεις αύται καθίστανται παρ' ημίν δια Β. Διατάγματος και διαρκούσιν από 3-8 ημέρας. Κατά τι δε ψήφισμα του Κυβερνήτου της 4ης Φεβρουαρίου 1830, ισχύον και μέχρι σήμερον, επιτίθεται φόρος επί τα εις τας πανηγύρεις ταύτας εισαγόμενα εμπορεύματα, «δύο μεν φοινίκων επί τα χονδρικά φορτία, τεσσάρων δε επί τα ψιλικά», κατά την έκφρασιν του ψηφίσματος, και ο φόρος ούτος εγγράφεται εις τους προϋπολογισμούς των δήμων ως τακτικόν έσοδον. Οι εκ των πανηγύρεων και των εν αυταίς ανεγειρομένων παραπηγμάτων πόροι των διαφόρων δήμων ανήρχοντο το 1859 εις δρχμ. 29.836. Αι σήμερον κατ' έτος τελούμεναι καθ' όλον το Κράτος πανηγύρεις εισίν 29 τον αριθμόν». Α. Μανούλα, Πολιτειογραφικαί πληροφορίαι περί Ελλάδος, Αθήναι, Εθνικόν Τυπογραφείον, 1867, σ. 132.
ΛΕΒΑΔΕΙΑΚΟΣ: Το τυπικό μέρος απομένει για την απόκτηση του Κολομβιανού μέσου της Ατλέτικο Νασιονάλ, Έκτορ Ουρτάδο.
Από παιδί ακόμα έγραφε πεζά ή ποιητικά κείμενα, τα οποία βεβαίως ήσαν προς ιδίαν κατανάλωση. Η ανάπτυξη του εξωτερικού εμπορίου ακολούθησε ρυθμούς ανάλογους με τη γενικότερη βελτίωση των εθνικών οικονομικών μεγεθών αλλά και με τους ρυθμούς ανάπτυξης της διεθνούς εμπορικής κίνησης.
ΟΦΗ: Μετά τους Τόμας, Σταυρακάκη, Τριανταφύλλου, Χαλκιαδάκη, Κοσκολέτου, η διοίκηση ανακοίνωσε τη λύση της συνεργασίας και με τον 19χρονο Ντίνο Κωνσταντάκη.
Όμως, όταν επέλεξε ως ειδικότητα την Ογκολογία και ήρθε αντιμέτωπος με τη σκληρή και αρκετά συχνά μάταιη μάχη με τον καρκίνο, η ανάγκη του να γράψει γιγαντώθηκε. Στατιστικά, η αύξηση της αξίας των συναλλαγών παρουσιάζεται εντυπωσιακή.
Δ' ΕΘΝΙΚΗ: Σε χθεσινά -εξ αναβολής- παιχνίδια σημειώθηκαν τα παρακάτω αποτελέσματα:
«Η φύση της δουλειάς μου είναι τέτοια που καθημερινά βρίσκομαι με πονεμένους ανθρώπους, με αρκετά ανίατα περιστατικά και με θάνατο», λέει. Το 1851 η συνολική αξία των εισαγωγών και εξαγωγών της χώρας ήταν περίπου 36.000.000 χρυσές δραχμές, ποσό που αυξήθηκε στα 235.000.000 το 1901 και στα 315.000.000 το 1911.
1ος όμιλος: Χρυσούπολη-Πανδραμαϊκός 4-0, Ορέστης-Ηράκλεια 0-2, Γρατινή-Προσοτσάνη 0-1.
«Έτσι, στράφηκα στο γράψιμο για να ξεφύγω από τον πόνο, να γαληνέψω την ψυχή μου, να βρω την υγειά μου». Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο ίδιο διάστημα η Ελλάδα διευρύνθηκε με την προσάρτηση των Ιόνιων νησιών και της Θεσσαλίας και ότι ο πληθυσμός της αυξήθηκε κατά 2,5 φορές.
3ος όμιλος: Γαλατινή-Αλεξάνδρεια 5-0, Μακεδονικός-Νεόκαστρο 1-0, Αστραπή Μεσοποταμίας-Εθνικός Κατερίνης 0-2.
Τη γαλήνη που αναζητεί δεν θα μπορούσε να τη βρει στα καθαρά ιατρικά βιβλία, «που με επιστρέφουν σε αυτά που προσπαθώ να ξεχάσω και τα οποία, ούτως ή άλλως, έχουν πολύ συγκεκριμένη διάρκεια ζωής, αφού η επιστήμη προχωρεί και με την πρόοδό της αναιρεί την προηγούμενη αλήθεια».
Αν λάβουμε υπόψη τις παραγωγικές δυνατότητες της Ελλάδας στη διάρκεια του πρώτου αιώνα της ανεξαρτησίας της, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού της εμπορίου αφορούσε γεωργικά προϊόντα.
Τη βρήκε αναζητώντας τις ρίζες τού επαγγέλματός του, «την πολιτιστική παρακαταθήκη της Ιατρικής ως επιστήμης και της Ιατρικής ως πράξης».
Στις εξαγωγές, περισσότερο από τα 2/3 (σε αξία) του συνόλου, ήταν γεωργικά προϊόντα.
Έτσι, ανέτρεξε στην αρχαιότητα, αναδίφησε στον Αίσωπο και τον Όμηρο, μελέτησε όλους τους σύγχρονους ποιητές και πεζογράφους, αναζήτησε τα δημιουργήματα του λαϊκού λόγου (την παροιμία, το αίνιγμα, το δημοτικό τραγούδι, τα ξόρκια) για να δημιουργήσει έργα που αντέχουν στον χρόνο.
Η γενική τάση μάλιστα οδηγούσε προς τη διεύρυνση του ποσοστού των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων, που έφτασαν να αντιπροσωπεύουν τα 3/4 των συνολικών εξαγωγών στη δεκαετία 1900-1910.
Όπως το «Πρόσωπα και ζητήματα: δοκίμια για την Ιατρική στη Λογοτεχνία», στις σελίδες του οποίου παρελαύνουν οι αναφορές στην υγεία και την αρρώστια του Καζαντζάκη, του Καρούζου, του Καβάφη, του Παλαμά, του Βαλαωρίτη, του Παπαδιαμάντη και πολλών άλλων μεγάλων λογοτεχνών.
Στην κατηγορία αυτή την πρώτη θέση είχε η σταφίδα, που από μόνη της πλησίαζε σε αξία το 1/2 των συνολικών εξαγωγών.
Όπως «Τα ιατρικά στη "Φόνισσα" του Παπαδιαμάντη».
Ακολουθούσε με μεγάλη διαφορά το ελαιόλαδο και, μετά το 1900, το κρασί.
Όπως το «Αρρώστιες και Γιατροί σε Αρχαία Ελληνικά Επιγράμματα».
Εκτός από τα παραπάνω είδη, εξάγονταν μικρές ποσότητες φυτικών προϊόντων για βιομηχανική επεξεργασία, το βαμβάκι, για παράδειγμα, την εποχή του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου ή ο σταθερά ανερχόμενος καπνός, πού όμως αντιπροσώπευε ακόμα ασήμαντο ποσοστό των εξαγωγών (2-3%).
Και όπως το πιο πρόσφατο δημιούργημά του, το «Άφτρα-καύτρα πάει στην πόλη… Μελέτη για τα ξόρκια στη Θεραπευτική».
Μέχρι το 1880 επίσης υπήρχε σημαντική εμπορική κίνηση στα κατεργασμένα δέρματα, η οποία όμως σχεδόν εξαφανίστηκε στη συνέχεια.
«Το μέλλον είναι αόρατο και αναγκαστικά ψάχνω στο παρελθόν, σε αυτό που ήδη υπάρχει σαν οργανωμένο σώμα, για να βρω στοιχεία τα οποία - κι αν ακόμα έχουν πάψει να ισχύουν - μας βοηθούν να κατανοήσουμε πληρέστερα αυτά που ισχύουν», λέει.
Στην κατηγορία των πρώτων υλών, τις εξαγωγές συμπλήρωναν τα μεταλλευτικά προϊόντα, που από το τέλος του 19ου αιώνα πλησίαζαν το 1/5 της συνολικής αξίας των εξαγωγών.
«Κατά βάση, η ανθρώπινη ψυχή παραμένει η ίδια, εξακολουθεί να φοβάται τα ίδια πράγματα, να επιθυμεί τα ίδια πράγματα, να αγωνίζεται για τα ίδια πράγματα.
Επρόκειτο κυρίως για μόλυβδο, για μαγγανιούχα μεταλλεύματα, για σμύριδα και θηραϊκή γη.
Οι βασικές αντιλήψεις και οι φιλοσοφίες που διέπουν την Ιατρική, αλλά και την κοινωνία ολόκληρη, εξελίσσονται και μεταλλάσσονται, αλλά δεν παύουν να έχουν μια διαχρονικότητα, μια συνέχεια στον χρόνο.
Οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων ήταν κυριολεκτικά ασήμαντες.
Γι' αυτό και σε κάποιες περιπτώσεις προκαλεί έκπληξη η ομοιότητα μεταξύ αυτών που πιστεύονταν ή γίνονταν πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια με αυτά που γίνονται στις ημέρες μας».
Στις εισαγωγές τα αγροτικά είδη αντιπροσώπευαν σταθερά το 1/3 (σε αξία) του συνόλου.
Η φωνή τού κ. Γεράσιμου Ρηγάτου στάζει πίκρα όταν μιλάει για το ιατρικό επάγγελμα.
Στην πρώτη θέση βρίσκονταν τα δημητριακά, το σιτάρι ιδιαίτερα, καθώς η εγχώρια παραγωγή δεν ήταν σε θέση να καλύψει τις επισιτιστικές ανάγκες του πληθυσμού.
«Αισθάνομαι ότι έχει δημιουργηθεί μία απίστευτη διάσταση μεταξύ του κοινωνικού και του ιατρικού σώματος, η οποία έχει οδηγήσει στην απαξίωση», λέει.
Στα βιομηχανικά προϊόντα που εισάγονταν κυριαρχούσαν τα υφάσματα και τα νήματα, ενώ προοδευτικά μεγάλωναν τα ποσοστά των ορυκτών (άνθρακας), της ξυλείας, των χημικών προϊόντων και των μηχανημάτων.
«Αγαπώ την Ιατρική και θα ήθελα να είναι καλύτερη από αυτήν που ασκείται σήμερα στην Ελλάδα.
Πίνακας 3
Μερικές φορές σκέπτομαι ότι θα ήθελα να αποχωρήσω, όχι γιατί δεν αγαπώ πια τη δουλειά μου - αν δεν την αγαπούσα δεν θα είχα και λόγους να σκάω - αλλά γιατί ώρες ώρες δεν αισθάνομαι άνετα όταν δηλώνω ότι είμαι γιατρός».
Το εξωτερικό εμπόριο της Ελλάδας
Βότανα και ξόρκια 6.000 ετών
Μ.Ο. δεκαετιών 1860-1870 και 1900-1910
Η θεραπευτική επίκληση της πίστης, η λειτουργία της μαγικής σκέψης ότι ο άνθρωπος μπορεί να κάνει πράξη αυτό που λαχταρά η καρδιά του, η χρήση των βοτάνων, ακόμα και τα ξόρκια είναι μερικές από τις θεραπευτικές μεθόδους που αντέχουν στον χρόνο.
ΕΙΔΟΣ 1860-1870 1900-1910
«Η επίκληση της πίστης παραμένει αναλλοίωτη από τον πρωτόγονο άνθρωπο έως σήμερα, τα ξόρκια, τα αναθήματα και τα φυλακτά έχουν πανάρχαια ιστορία και εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται έως έναν βαθμό, το "κακό μάτι" επικρατεί εδώ και 6.000 χρόνια, ενώ υπάρχουν άνθρωποι που ξορκίζουν τον καρκίνο και αρνούνται να κάνουν θεραπεία πιστεύοντας πως με τη δύναμη της μαγικής σκέψης μπορούν να τον διώξουν από πάνω τους», λέει ο κ. Ρηγάτος.
Εισαγωγές Εξαγωγές Εισαγωγές Εξαγωγές
«Πανάρχαιες μέθοδοι που εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στις ημέρες μας είναι ακόμα οι βεντούζες, οι βδέλλες, τα έμπλαστρα και τα τσιρότα, ενώ τα βότανα έχουν μια αδιάσπαστη συνέχεια από τα χρόνια των ριζοτόμων, πριν από τον Ιπποκράτη, έως σήμερα».
Αγροτικά προϊόντα 31% 63% 36% 75%
Βέβαια, η χρήση τέτοιων μεθόδων δεν είναι πάντοτε άμοιρη κινδύνων «συχνά το να τις τηρεί κανείς μπορεί να κρύβει σημαντικούς κινδύνους ή να προκαλεί βλάβες στην υγεία» , αλλά δεν παύει να είναι υπαρκτή.
Βιομηχανικά προϊόντα 24% 7% 30% 2%
INFO
Πρώτες ύλες 12% 17% 18% 22%
Το τελευταίο βιβλίο του Γεράσιμου Ρηγάτου τιτλοφορείται «Άφτρα-καύτρα πάει στην πόλη… Μελέτη για τα ξόρκια στη θεραπευτική» (Εκδόσεις Μύρτος, Τιμή: 10 ευρώ).
Οι χώρες με τις οποίες η Ελλάδα ανέπτυξε στο διάστημα αυτό εμπορικούς δεσμούς ήταν, ως επί το πλείστον, τα βιομηχανικά κράτη της Δυτικής Ευρώπης. Η Αγγλία απορροφούσε το σύνολο σχεδόν των εξαγωγών σταφίδας αλλά και ένα σημαντικό ποσοστό των μεταλλευμάτων (μολύβδου). Η Γαλλία αλλά και μικρότερα ευρωπαϊκά κράτη, όπως ήταν π.χ. το Βέλγιο, ακολουθούσαν. Αντίθετα, οι εμπορικές σχέσεις με την Οθωμανική αυτοκρατορία, αν και υπαρκτές, δεν βρίσκονταν στην πρώτη θέση από πλευράς όγκου και αξίας.
Πίνακας 4 Οι εμπορικές συναλλαγές της Ελλάδας το 1890 (Εισαγωγές-Εξαγωγές) ΧΩΡΑ ΑΞΙΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΕΙΔΗ Αγγλία 66.000.000 30% σταφίδα, μεταλλεύματα, υφάσματα Ρωσία 22.000.000 10% σιτηρά Τουρκία 28.000.000 13% τρόφιμα, ζώα, βαμβάκι Αυστρία 25.000.000 11% ξυλεία Γαλλία 32.000.000 15% δέρματα, τρόφιμα Γερμανία 8.000.000 4% διάφορα Ιταλία 7.000.000 3% διάφορα ΗΠΑ 7.000.000 3% διάφορα Σύνολο 217.000.000 89%
Η ελληνική εμπορική δραστηριότητα δεν περιοριζόταν μέσα στα σύνορα του ελληνικού κράτους. Ισχυροί ελληνικοί εμπορικοί οίκοι είχαν επεκτείνει τον ίδιο καιρό τις δραστηριότητες τους στις γύρω από την Ελλάδα περιοχές. Στη Νότια Ρωσία, στις χώρες από τις οποίες διέρχεται ο Δούναβης, στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλα λιμάνια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, στη Σμύρνη και την Αλεξάνδρεια, οι εμπορικές δραστηριότητες των Ελλήνων αναπτύσσονταν ανταγωνιστικά ως προς τις δραστηριότητες όχι μόνο των εγχώριων εμπόρων, αλλά και των εμπορικών οίκων των ισχυρών βιομηχανικών κρατών της Δύσης.
