Ο Γκάρμπα Λαβάλ πανηγυρίζει το γκολ που πέτυχε με την Νιγηρία.

Κοινωνικό επίπεδο και υφολογικό επίπεδο

"ΑΥΛΑΙΑ" ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ 25Ο ΚΥΠΕΛΛΟ ΕΘΝΩΝ ΑΦΡΙΚΗΣ

Είναι γνωστό ότι υπάρχουν ορισμένες κοινωνίες (Καραΐβες, Ζουλού), στις οποίες οι γυναίκες και οι άνδρες αντιμετωπίζονται με περιφρόνηση, όταν χρησιμοποιούν γλώσσα (χρωματισμό της φωνής, προφορά, λεξιλόγιο κτλ.) που δε συνηθίζεται από το φύλο τους.

"Φαραώ" ή "ελέφαντες";

Η γλωσσική κοινότητα δηλαδή παίρνει απέναντί τους μια στάση ανάλογη με κείνην που θα έπαιρνε απέναντι σ' έναν άντρα που θα φορούσε φούστα.

Το 25ο κύπελλο Εθνών Αφρικής ολοκληρώνεται απόψε στο Κάιρο με τον τελικό ανάμεσα στην Αίγυπτο και την Ακτή Ελεφαντοστού.

Μια μορφή όμως συμπεριφοράς, για να είναι αποτελεσματική, δεν αρκεί να ταιριάζει στο συγκεκριμένο άτομο που την υιοθετεί· πρέπει συγχρόνως, λένε οι κοινωνιογλωσσολόγοι, να είναι ανάλογη και με την περίσταση για την οποία χρησιμοποιείται.

Οι αμφιτρύωνες "φαραώ" διεκδικούν το 5ο τρόπαιό τους (πρώτο από το 1998) για να δημιουργήσουν νέο ρεκόρ κατακτήσεων στη "μαύρη ήπειρο", απέναντι στους "ελέφαντες" που πανηγύρισαν μόνο μια φορά στο παρελθόν, το 1992.

Για παράδειγμα, λέει ο Tradgill (Τράντγκιλ), υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ακόμη και μια γυναίκα που θα φορούσε φούστα θα κινδύνευε να γελοιοποιηθεί· αν λ.χ. έπαιρνε μέρος σε αγώνες δρόμου ή αν έμπαινε στη θάλασσα για μπάνιο με τη φούστα της.

Απόντος του "ατίθασου" Χοσάμ Μίντο -παρά τη δημόσια συγγνώμη του θα παραμείνει εκτός εθνικής για έξι μήνες- η Αίγυπτος "ποντάρει" στους Αμπουτρικά, Αχμέντ Χασάν, Μοταέμπ, αλλά και τον 40χρονο Χοσάμ Χασάν για να "κουβαλήσουν" επιθετικά την ομάδα, απέναντι στον αδιαμφισβήτητο "MVP" του τουρνουά, Ντιντιέ Ντρογκμπά.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τη γλώσσα.

Οι "ελέφαντες", πάντως, είχαν αντιμετωπίσει την Αίγυπτο και στη φάση των ομίλων, κι είχαν ηττηθεί με 3-1.

Το να περιγράψει ή να σχολιάσει κανείς έναν πυγμαχικό αγώνα στη γλώσσα της Αγίας Γραφής ή το να κάνει εκκλησιαστικό κήρυγμα σε νομική γλώσσα θα ήταν ή σοβαρό λάθος ή αστείο.

ΓΚΟΛ Ο ΛΑΒΑΛ!

Αυτά σημαίνουν ότι η γλώσσα ποικίλλει/διαφοροποιείται όχι μόνο σε σχέση με τα κοινωνικά/χαρακτηριστικά του ομιλητή (μόρφωση, ηλικία, φύλο κτλ.) αλλά και σε σχέση με τις κοινωνικές περιπτώσεις/περιστάσεις κατά τις οποίες αυτός εκφράζεται.

Ο Γκάρμπα Λαβάλ του Ηρακλή βρήκε δίχτυα στο 80' και η Νιγηρία επικράτησε με 1-0 επί της Σενεγάλης χθες στον μικρό τελικό της διοργάνωσης.

Ο ίδιος ομιλητής χρησιμοποιεί διαφορετικές γλωσσικές ποικιλίες σε διαφορετικές κοινωνικές καταστάσεις και με διαφορετικές επιδιώξεις. Ανάλογα δηλαδή με την περίσταση ο ομιλητής είναι υποχρεωμένος να μιλήσει σε διαφορετικό επίπεδο. Έτσι, η γλώσσα λειτουργεί σε πολλά επίπεδα που το καθένα τους παρουσιάζει τα δικά του γνωρίσματα. Πρόκειται για ιδιαίτερες χρήσεις της που εξυπηρετούν ιδιαίτερους σκοπούς. Το σύνολο μάλιστα των γλωσσικών χρήσεων αποτελεί το γλωσσικό ρεπερτόριο, όπως είπαν, μιας γλωσσικής κοινότητας. Πολλοί μάλιστα παρομοιάζουν το ρεπερτόριο αυτό με ανεξάντλητη γλωσσική δεξαμενή από την οποία ο κάθε ομιλητής επιλέγει και χρησιμοποιεί την ποικιλία που ταιριάζει στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Έτσι, προσδιορίζοντας ο ομιλητής το κατάλληλο επίπεδο λόγου, διαμορφώνει τον ιδιαίτερο κάθε φορά προσωπικό τρόπο, το κατάλληλο δηλαδή ύφος (στιλ), για να εκφραστεί. Γι' αυτό και υπάρχει μια διαβάθμιση στο ύφος της γλώσσας που καλύπτει κάθε έκφραση (από την πιο τυπική και επίσημη ως την πιο άτυπη και ανεπίσημη) και κάθε περίπτωση επικοινωνίας: ύφος προφορικού και γραπτού λόγου, ύφος επιστημονικό, δοκιμιακό, ποιητικό, αφηγηματικό, περιγραφικό, ουδέτερο, φιλικό, λαϊκό, λόγιο, υψηλό, χαριτωμένο, ταπεινό, κομψό, χυδαίο κτλ. Ύφος τελικά που διαμορφώνεται από παράγοντες όπως: ποιος μιλάει, σε ποιον, με ποιο σκοπό, με ποιο θέμα, πού, πότε, γιατί, πώς κτλ. Αυτά σημαίνουν ότι το ίδιο άτομο μπορεί να μιλήσει ανάλογα με τις συγκεκριμένες κάθε φορά ανάγκες σε πολλά επίπεδα και με διαφορετικό ύφος.