Ιράν και οικονομία

ΖΑΝ-ΜΑΡΙ ΜΠΕΝΖΑΜΕΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100 π.Χ.)

Η παρουσία του Ιράν στη διεθνή σκηνή συνδυάζεται συνήθως με τα ζητήματα της ισλαμικής επανάστασης και τη διαιωνιζόμενη αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Πρόσωπα

Προς το τέλος της Νεολιθικής εποχής εμφανίζονται τα πρώτα εργαλεία που είναι κατασκευασμένα από χαλκό. Ο γεωπολιτικός του ρόλος στην ευρύτερη περιοχή του Περσικού κόλπου αποτελεί επίσης πόλο έλξης του ενδιαφέροντος των αναλυτών.

«Πάτερ μου, θα μας βομβαρδίσουν…»

Από το σημείο αυτό και μετά ο χαλκός χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για την κατασκευή κάθε είδους αντικειμένων και παραμερίζει την πέτρα. Το Ιράν είναι όμως επιπλέον και ένα ζωντανό κύτταρο της παγκόσμιας οικονομίας, μια χώρα με 60 εκατομμύρια κατοίκους που στηρίζεται εν πολλοίς στις εξαγωγές πετρελαίου για να επιβιώσει.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ

Γι' αυτό και η νέα εποχή που αρχίζει ονομάζεται Εποχή του Χαλκού. Το μοντέλο του κεντρικού ελέγχου της οικονομίας, που πρεσβεύει η ισλαμική επανάσταση, σε συνδυασμό με την κρίση στην αγορά πετρελαίου, διαγράφουν μία μάλλον ζοφερή εικόνα όσον αφορά τη δυνατότητα της Τεχεράνης να αντιμετωπίσει τα πιεστικά οικονομικά προβλήματα.

Ο Τζωρτζ Μπους, ο οποίος δηλώνει «ξαναγεννημένος Χριστιανός», έχει καταφέρει να ενώσει εναντίον του ανθρώπους τόσο ετερόκλητους όσο οι Αμερικανοί τροτσκιστές και το… Βατικανό.

Αυτή την περίοδο, στην περιοχή της Μέσης Ανατολής που ονομάστηκε «εύφορη ημισέληνος» αναπτύσσονται οι πρώτοι μεγάλοι πολιτισμοί, των Σουμερίων, των Βαβυλωνίων, των Αιγυπτίων, των Εβραίων, των Φοινίκων, των Χετταίων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ζήτημα της κρίσης ετέθη ακόμη και κατά τη διάρκεια των εορτασμών για τα 20 χρόνια της επανάστασης, που ολοκληρώθηκαν την περασμένη εβδομάδα.

Ζαν-Μαρί Μπενζαμέν. «Αρχιτέκτονας» της επίσκεψης του Τάρεκ Αζίζ (δεξιά) στο Βατικανό.

Συγχρόνως, σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας εμφανίζονται οι πρώτοι σημαντικοί πολιτισμοί (Κυκλαδικός, Μινωικός, Μυκηναϊκός).

Ο μετριοπαθής πρόεδρος της χώρας, Μοχάμαντ Χαταμί, έκανε μάλιστα λόγο για την ανάγκη προσέλκυσης ξένων επενδύσεων οι οποίες θα αντισταθμίσουν τις ζημίες από τη μεγάλη μείωση των εσόδων που προέρχονται από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Και παράλληλα να ωθεί τους ίδιους ανθρώπους, θέτοντας το δίλημμα πόλεμος ή Σαντάμ, να υποστηρίζουν έναν αιματοβαμμένο δικτάτορα.

Καθένας από τους πολιτισμούς αυτούς έχει τη δική του φυσιογνωμία.

Ειδικά όσον αφορά το πετρέλαιο, τα έσοδα μειώθηκαν τον τελευταίο χρόνο κατά το ήμισυ, ενώ και το εθνικό νόμισμα, το ριάλ, κατρακυλά συνεχώς έναντι του δολαρίου.

Ανθρώπους σοβαρούς, όπως ο Ζαν-Μαρί Μπενζαμέν, ο Γάλλος ιερωμένος που πρωτοστάτησε για να επισκεφθεί το Βατικανό ο αντιπρόεδρος της ιρακινής κυβέρνησης Τάρεκ Αζίζ.

Η θάλασσα του Αιγαίου έπαιζε σπουδαίο ρόλο για την επαφή των πολιτισμών αυτών μεταξύ τους αλλά και με τους γειτονικούς πολιτισμούς της Ανατολής.

Η κακή κατάσταση της οικονομίας θεωρείται από τους πολιτικούς αναλυτές ως το υπ' αριθμόν ένα πρόβλημα του σημερινού Ιράν, που αγωνίζεται, υπό την ηγεσία του Χαταμί, να ξεφύγει από τον ασφυκτικό έλεγχο τον οποίο έχει επιβάλει σε όλα τα επίπεδα τα τελευταία 20 χρόνια το ισλαμικό ιερατείο.

Ο Ζαν-Μαρί Μπενζαμέν, 57 χρόνων, έγινε ιερέας το 1991 - ώς τότε ήταν μουσικός.

Η σφηνοειδής γραφή.

Η παρουσία του μεταρρυθμιστή προέδρου εξακολουθεί να εμπνέει αισιοδοξία στους πολίτες που, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο ανταποκριτής του πρακτορείου Ρόιτερ στην Τεχεράνη, δεν του καταλογίζουν προς το παρόν ευθύνες για τις δυσκολίες, αναγνωρίζοντας ότι είναι έντιμος και ότι καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να τις αντιμετωπίσει.

Από το 1975 είναι εγκατεστημένος στην Ιταλία, έχει συνθέσει πολλές συμφωνίες, έχει γυρίσει τρεις ταινίες, έχει γράψει δύο βιβλία, έχει ιστοσελίδα στο Ίντερνετ και έχει κάνει δίσκο και βιντεοκλίπ με τίτλο «Κύριε Πρόεδρε» - αναφορά στο περίφημο και πολυτραγουδημένο ποίημα του Μπορίς Βιάν «Ο Λιποτάκτης».

Ναός και αστεροσκοπείο μαζί. Αναπαράσταση ενός ναού-αστεροσκοπείου, ενός Ζιγκουράτ, από την πόλη Ουρ. Οι επάλληλες τραπεζοειδείς κατασκευές καταλήγουν σε ένα μικρό πυργοειδές οικοδόμημα, το οποίο χρησίμευε ως ναός και παρατηρητήριο συγχρόνως.

Η συνεχής πτώση του ριάλ έναντι του δολαρίου αποδίδεται από οικονομικούς παράγοντες στην τοποθέτηση κεφαλαίων σε τράπεζες του εξωτερικού και στη μετατροπή των αποταμιεύσεων από τους ιδιώτες σε δολάρια και χρυσό ως μέτρο προστασίας από τον πληθωρισμό, ο οποίος πιστεύεται ότι ξεπερνά το 40%.

Η μουσική τον έκανε να ενδιαφερθεί για τα διεθνή ζητήματα, πρώτα για λογαριασμό της UNICEF (ήταν επί πέντε χρόνια συντονιστής των ειδικών εκδηλώσεων της οργάνωσης αυτής του ΟΗΕ για τα παιδιά) και, μετά τη χειροτονία του, για το Βατικανό, ως βοηθός του τότε υπουργού Εξωτερικών της Αγίας Έδρας, του καρδινάλιου Αγκοστίνο Καζαρόλι.

Χάρτης της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου. Μελέτησε τον χάρτη και εξήγησε την προνομιακή θέση της Ελλάδας στους θαλάσσιους δρόμους.

Άλλο πρόβλημα αποτελούν τα λεγόμενα επαναστατικά ιδρύματα, τα οποία λειτουργούν ως όμιλοι επιχειρήσεων, επιτελώντας παράλληλα κοινωφελές έργο.

Το 1994 ανέλαβε γενικός γραμματέας του Ιδρύματος «Μπεάτο Αντζέλικο» της Ασίζης που ασχολείται με την προώθηση του διαλόγου μεταξύ των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών μέσω της τέχνης.

«Η στήλη του Χαμουραμπί». (Παρίσι, Μουσείο Λούβρου). Στη στήλη εικονίζεται ο Χαμουραμπί, όρθιος αριστερά, να δέχεται τη νομοθεσία από τον θεό Σαμάς. Στο κάτω μέρος της στήλης είναι γραμμένη, σε σφηνοειδή γραφή, η νομοθεσία του Βαβυλώνιου βασιλιά.

Το μεγαλύτερο από αυτά, το Μπονιάντ, κληρονόμησε τα περιουσιακά στοιχεία της οικογένειας του σάχη και δραστηριοποιείται σε μια σειρά από τομείς (από τη γεωργία μέχρι τα χημικά), απασχολεί 60.000 εργαζόμενους, παρέχει στέγη σε 120.000 βετεράνους του πολέμου και δεν πληρώνει φόρους.

Για πρώτη φορά βρέθηκε στο Ιράκ τον Απρίλιο του 1998 για να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για τη Μεσοποταμία και το Ιράκ εν όψει της επίσκεψης του Πάπα εκεί, το 2000:

Εξαιτίας του τελευταίου αυτού προνομίου, έχει γίνει στόχος του Χαταμί, ο οποίος φαίνεται να κατανοεί ότι πρέπει να αλλάξουν πολλά στις δομές της χώρας για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της νέας χιλιετίας.

«Η ευγένεια, η φιλοξενία και η αξιοπρέπεια του ιρακινού λαού με εντυπωσίασαν και ανακάλυψα τότε την καταστροφική επίδραση του εξασθενημένου ουρανίου που είχε χρησιμοποιηθεί στη διάρκεια του πολέμου του Κόλπου στις νότιες περιοχές της χώρας». Το 1999 εξέδωσε ένα πρώτο βιβλίο για το θέμα αυτό με τίτλο «Το Ιράκ, η Αποκάλυψη» και πέρυσι ένα δεύτερο με τίτλο «Στόχος το Ιράκ: στο στόχαστρο της Ουάσινγκτον».

Συναντήθηκε πρώτη φορά με τον Τάρεκ Αζίζ δύο μέρες πριν Αμερικανοί και Βρετανοί βομβαρδίσουν το Ιράκ τον Δεκέμβριο του 1998. «Πάτερ μου, θα μας βομβαρδίσουν», του είπε εκείνος και ο Μπενζαμέν δεν μπορεί να ξεχάσει αυτή τη φράση. Από τότε δεν έχει σταματήσει την εκστρατεία του εναντίον της αμερικανικής κυβέρνησης και υπέρ της άρσης των διεθνών κυρώσεων εναντίον του Ιράκ. «Δεν είναι ένας πόλεμος εναντίον του Σαντάμ, αλλά για το πετρέλαιο», υποστηρίζει. Και επιμένει πως «το ιρακινό καθεστώς δεν είναι χειρότερο από τα άλλα της περιοχής και ο Τζωρτζ Μπους, ακόμη κι αν είναι ο πιο ισχυρός πρόεδρος στον κόσμο, δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλλει στους λαούς τους ηγέτες που θέλει».