Η οδυνηρή μοναξιά του προδομένου ηγέτη

ΟΥΓΓΑΡΙΑ

Ακούω και μιλώ

Οι καιροί διαδέχονται ο ένας τον άλλο, οι δεκαετίες κυλούν σαν ορμητικός χείμαρρος και μόνο τα γεγονότα εξακολουθούν να διαμορφώνονται μέσα στα ίδια σχεδόν πλαίσια, με ορισμένες μόνο αποκλίσεις και παραλλαγές, που πρέπει να αποδοθούν στη μερική ή ολική αλλοίωση του ορατού περίγυρού μας.

Βρέθηκαν 39 χαμένα λιμπρέτια όπερας του Χάιντν

1. Δώστε έναν άλλο τίτλο στο κείμενο 12. Τα γεγονότα, παλαιά και νέα, αν τα συγκρίνει ή τα αναλύσει κανείς, παρουσιάζουν μια εντυπωσιακή ομοιότητα.

Τζόζεφ Χάιντν. Πενήντα χρόνια από τότε που είχαν θεωρηθεί ως "οριστικά χαμένα", 39 λιμπρέτια του βρέθηκαν κατά τύχη

- Υποθέστε ότι παρακολουθείτε τον πελάτη του κειμένου 12 από το απέναντι τραπέζι. Όπως και οι άνθρωποι.

Μια εντυπωσιακή συλλογή από λιμπρέτι όπερας του μεγάλου (κλασικού) Αυστριακού συνθέτη Γιόζεφ Χάιντν αποκαλύφθηκαν περίπου 50 χρόνια από τότε που είχαν θεωρηθεί ως "οριστικά χαμένα".

Πότε σας φαίνεται ήρεμος, πότε ανυπόμονος, πότε θυμωμένος;

Μπορεί να πήγαν στο φεγγάρι, να εκμηδένισαν τις αποστάσεις, να τοποθέτησαν άλλη καρδιά στο στήθος του ασθενούς, να έφθασαν στην εποχή της πληροφορικής, μα το κτήνος που φωλιάζει μέσα τους ξυπνά, κατά διαστήματα, και τότε η ζούγκλα των θηρίων προβάλλει ως παράδεισος μπροστά στην ανθρώπινη κόλαση. Τα 39 κείμενα του συνθέτη, που όλοι πίστευαν πως είχαν καταστραφεί κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, παραδόθηκαν στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ουγγαρίας.

- Αφού τα σκίτσα δεν έχουν λόγια, πώς καταλαβαίνετε την ψυχική του διάθεση;

Πρόκειται για μια κοινωνία, που όταν σημάνει ο κώδωνας του κινδύνου, τρομοκρατείται, πανικοβάλλεται, αδιαφορεί, προδίδει, ξεχνά κάθε ιδανικό, εγκαταλείπει το σύντροφο. Μάλιστα, λέγεται πως βρέθηκαν κατά τύχη σε έναν πάγκο βιβλίων από δεύτερο χέρι στη Βουδαπέστη και από εκεί τα αγόρασαν επιμελητές τέχνης που εργάζονταν για την κυβέρνηση.

2. Ένας μαθητής ή μαθήτρια να ξαναδιαβάσει στην τάξη το κείμενο 1 φροντίζοντας να το συνοδεύσει με κατάλληλες χειρονομίες και να το χρωματίσει με τα σχετικά ανεβοκατεβάσματα της φωνής.

Κι εκείνοι που προδίδονται είναι συνήθως οι λαοί και ορισμένοι ιδεαλιστές και ηρωικοί ηγέτες. Το ποσό των χρημάτων δεν αποκαλύφθηκε. Μικροί ή μεγάλοι, δεν έχει σημασία.

Τα λιμπρέτια αυτά θα φυλαχτούν στη βιβλιοθήκη με ιδιαίτερη προσοχή, μέχρι τη στιγμή που θα γίνει ψηφιακή αναπαραγωγή τους, ώστε να μπορέσουν οι ερευνητές να τα μελετήσουν διεξοδικά.

Άλλωστε, οι ήρωες είναι όλοι ίδιοι.

Οι εκτιμήσεις και οι πρώτες αναλύσεις από ιστορικούς της τέχνης έδειξαν ότι πρόκειται για αυθεντικό υλικό.

Οι λαοί αντιμετωπίζουν τη γενοκτονία και οι ηρωικοί ηγέτες το θάνατο.

"Το ότι βρέθηκαν, είναι μεγάλη έκπληξη", δήλωσε η Αγκότα Ντόμπα, επιμελήτρια τέχνης στη Βουδαπέστη.

Αν είναι τυχεροί, δέχονται τον άμεσο θάνατο.

"Πιστεύαμε ότι είχαν καταστραφεί μαζί με όλη τη βιβλιοθήκη του κόμη Εστερχάζι της Βουδαπέστης, στον πόλεμο.

Αν δυστυχώς σταθούν άτυχοι, αφήνουν την τελευταία τους πνοή ύστερα από φριχτά βασανιστήρια.

Το πώς σώθηκαν παραμένει μυστήριο.

Για έναν ηγέτη, ο θάνατος δεν έχει μεγάλη σημασία.

Πιθανότατα είχαν απομακρυνθεί από τη συλλογή πριν από τον βομβαρδισμό, γιατί δεν υπάρχει επάνω τους κανένα ίχνος από φωτιά".

Όταν επωμισθεί τις ευθύνες ενός αγώνα, έχει προβλέψει και τον απρόβλεπτο παράγοντα.

Υπό την προστασία (και χορηγία) της οικογένειας Εστερχάζι ο Γιόζεφ Χάιντν έγραψε πολλά από τα 750 (συνολικά) έργα του.

Γι' αυτό κρατεί την τελευταία σφαίρα για τον εαυτό του. Άλλωστε, ο θάνατος, όπως γράφει ο Καμί, επενεργεί αστραπιαία, όταν πρόκειται να σε κατανικήσει. Είναι σα να γυρίζεις το διακόπτη του ηλεκτρικού ρεύματος. Τον γυρίζεις αντίστροφα και επέρχεται το σκότος.

Είναι βέβαιο όμως πως εκείνο που αισθάνεται ο ηγέτης στις τελευταίες στιγμές του είναι η απόγνωση. Έχει τη δύναμη και τον ηρωισμό να σταθεί όρθιος. Μα το βλέμμα του εκφράζει όλη την οδύνη που τον κατέχει. Δεν τον λυπάσαι απλώς. Τον βλέπεις, ήδη, σταυρωμένο. Κι είναι χειρότερο. Στρέφει τη ματιά του γύρω του και διερωτάται: "Τι έγιναν οι άλλοι;". Και οι άλλοι είναι οι σύντροφοι, που συνήθως κείτονται στο έδαφος, πνιγμένοι στο αίμα τους, είναι οπαδοί που μαρτυρούν, είναι εκείνοι που υποσχέθηκαν πολλά και δεν πρόσφεραν τίποτα.

Όπως πριν από 45 περίπου χρόνια. Ήταν ένα παλικάρι επικεφαλής μιας αντιστασιακής ομάδας. Του είχαν δώσει του κόσμου τις υποσχέσεις. Τον άφησαν όμως να αγωνίζεται με μια ολιγομελή ομάδα νέων, που διέθεταν μόνο μερικά πιστόλια. Όπως ήταν επόμενο, ο αγώνας ήταν άνισος. Προδόθηκαν. Όλοι οι νέοι εκείνοι εκτός από τον αρχηγό της ομάδας και ένα σύντροφό του, έπεσαν νεκροί. Ο αρχηγός, βοηθούμενος από το σύντροφό του, έφθασε στο δάσος του Σέιχ Σου. Είχε μια σφαίρα στην κοιλιά. Όταν νύχτωσε, προσπάθησαν να πλησιάσουν στο δημοτικό νοσοκομείο, αλλά διαπίστωσαν ότι το είχαν περικυκλώσει οι εχθροί. Πήδηξαν με κόπο τον τοίχο και βρέθηκαν στο νεκροταφείο της Ευαγγελίστριας. Ο τραυματίας έπεσε στο έδαφος. Ύστερα, ανακάθισε και στήριξε την πλάτη του σ' ένα κυπαρίσσι.

-Μας πρόδωσαν… ψιθύρισε.

-Ποιοι, αρχηγέ;

-Πολλοί….

Μετά το πρόσωπό του συσπάστηκε. Ο πόνος στην κοιλιά έγινε αφόρητος. Γύρισε στο σύντροφό του.

-Φύγε, τον πρόσταξε. Εξαφανίσου…

Τον βρήκαν το πρωί παγωμένο. Είχε περάσει στην απέναντι όχθη ολομόναχος, πικραμένος, προδομένος….

Παρόμοια περίπτωση, στο ίδιο περίπου χρονικό διάστημα, με μια ομάδα αξιωματικών. Τους είχαν υποσχεθεί τα πάντα από τη Μέση Ανατολή. Αλλά τους έστειλαν ελάχιστα εφόδια. Ωστόσο και με τα λίγα αυτά μέσα, ο συνταγματάρχης, αρχηγός της ομάδας, και άλλοι αξιωματικοί, προκαλούσαν σοβαρή φθορά στον εχθρό. Μια ημέρα όμως προδόθηκαν. Βρίσκονταν όλοι σε μια παλιά αποθήκη, στην ανατολική πλευρά της Θεσσαλονίκης. Πολέμησαν με όλες τους τις δυνάμεις, αλλά ο αγώνας ήταν άνισος. Κάποια στιγμή ο συνταγματάρχης διαπίστωσε πως τα όπλα των συντρόφων του είχαν σιγήσει. Έκανε με το βλέμμα του το γύρο της αποθήκης και τους είδε να κείτονται νεκροί. Μόνο ένας νεαρός ανθυπολοχαγός έμεινε δίπλα του.

-Μας πρόδωσαν, είπε ο συνταγματάρχης.

-Ποιοι, αρχηγέ;

-Πολλοί….

Ύστερα αγρίεψε.

-Φύγε, τον πρόσταξε. Από την πίσω πόρτα. Εξαφανίσου….

Έμεινε μόνος. Για λίγες στιγμές επικράτησε σιωπή. Ποιες σκέψεις πέρασαν άραγε από το μυαλό του; Μόνος του. Αυτός κι ο Θεός. Μετά, έβαλε την τελευταία δεσμίδα στο πολυβόλο, σκόπευσε και πάτησε τη σκανδάλη. Δύο τρεις αντίπαλοι έπεσαν νεκροί. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή δέχθηκε ομαδικά πυρά. Μια σφαίρα τον βρήκε στο μέτωπο. Ένας ακόμη ήρωας πέρασε στην απέναντι όχθη ολομόναχος.

Τώρα, ένας δυναμικός ηγέτης, αφού προδόθηκε και ταπεινώθηκε, βρίσκεται σιδηροδέσμιος και καλείται να δώσει ολομόναχος τη δική του μάχη. Τουλάχιστον, έχει τη δυνατότητα να σκεφθεί;