ΣΕΡΓΙΑΝΝΙΔΗΣ Η αγορά «πάγωσε»

6. Οι τελευταίες επαναστάσεις (1897-1898)

Προσπάθεια χωρίς αντίκρυσμα

Πτώση του τζίρου κατά 15% σε σχέση με το 2002

Η αντίδραση του ντόπιου μουσουλμανικού στοιχείου, και κυρίως των Τουρκοκρητών και των άτακτων (βασιβουζούκων), στην εφαρμογή του νέου Οργανισμού ήταν και πάλι βίαιη.

Θέση, στα όσα γίνονται τον τελευταίο καιρό, πήρε χθες και ο Βασίλης Σεργιαννίδης (φωτογραφία), που συμμετείχε στην πρώτη μετά Μπατατούδη διοίκηση, που είχε διοριστεί από το πρωτοδικείο και ήρθε αντιμέτωπη με έναν κυκεώνα προβλημάτων.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΣΚΟΥΦΟΥ

Μπροστά σ' αυτήν την κατάσταση, οι επαναστάτες των Χανίων, μεταξύ των οποίων ηγετική θέση είχε ήδη ο Ελευθέριος Βενιζέλος, υπέγραψαν, στο Ακρωτήρι, Ψήφισμα (25 Ιανουαρίου 1897), με το οποίο κήρυτταν την κατάλυση της τουρκικής κατοχής της Κρήτης και την ένωση με την Ελλάδα και καλούσαν το βασιλιά Γεώργιο Α' να καταλάβει το νησί.

"Θα πρέπει κάποια στιγμή να βρεθεί μια λύση για τέσσερα - πέντε χρόνια για να ηρεμήσει αυτή η ομάδα" είπε ο κ. Σεργιαννίδης, που θεωρεί ότι "η σημερινή ιδιοκτησία του ΠΑΟΚ, δεν κατάφερε να αλλάξει την ψυχολογία της ομάδας, αν και προσπάθησε αρκετά".

Η αγορά «πάγωσε», λένε οι καταστηματάρχες τονίζοντας ότι αν και ξεκίνησε η νέα σεζόν, εντούτοις η ακρίβεια, η έλλειψη ρευστότητας, ο κακός καιρός, αλλά και η ανασφάλεια εξαιτίας του πολέμου, αποθαρρύνουν τους καταναλωτές και αφήνουν άδεια τα ταμεία τους.

Παρόμοια ψηφίσματα υπέγραψαν αμέσως και υπέβαλαν στις Μ. Δυνάμεις της Ευρώπης όλες οι επαναστατικές οργανώσεις της Κρήτης.

ΣΧΕΤΙΚΑ με το αν οι δύο μεγαλομέτοχοι είναι διατεθειμένοι να πουλήσουν τις μετοχές, τόνισε ότι "κανείς δεν γνωρίζει", ενώ ως μέλος εκείνης της διοίκησης, έχει άποψη αν έβαλαν χρήματα στον ΠΑΟΚ. Μειωμένο αγοραστικό ενδιαφέρον και άδεια καταστήματα συνθέτουν την εικόνα της αγοράς.

Σε λίγες ημέρες η επανάσταση είχε γενικευθεί και ολόκληρη η Κρήτη βρισκόταν σε επαναστατικό πυρετό, με το σύνθημα «Ένωσις ή Θάνατος».

"Επειδή εκείνη την εποχή είχαμε συνεργαστεί στη διοίκηση μπορώ να διαβεβαιώσω ότι ο κ. Παγώνης έβαλε προσωπικά του χρήματα στην ομάδα, που τότε αντιμετώπιζε πάρα πολλά προβλήματα" είπε ο Βασίλης Σεργιαννίδης, απαντώντας ουσιαστικά στην πρόσφατη (γραπτή…) δήλωση του Αναστασιάδη, που είπε ότι "ο Παγώνης ποτέ δεν έβαλε λεφτά στον ΠΑΟΚ".

Οι έμποροι εκτιμούν ότι σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων η πτώση του τζίρου φθάνει το 15% σε σχέση με πέρσι, ενώ δεν λείπουν και οι πιο απαισιόδοξοι που μιλούν για ακόμη μεγαλύτερη πτώση.

Ο διορισμός του Άγγλου Μπορ, ως αρχηγού της κρητικής χωροφυλακής, ήταν μια προσπάθεια της Υψηλής Πύλης να δείξει ότι σέβεται τις διεθνείς συνθήκες, αλλά η ενέργεια αυτή δεν είχε κανένα αποτέλεσμα.

Οι ανατιμήσεις σε αρκετές κατηγορίες βασικών καταναλωτικών προϊόντων εξαιτίας των καταστροφών που προκάλεσε η κακοκαιρία, η αύξηση της τιμής του πετρελαίου που έχει επιβαρύνει τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών, αλλά και το αίσθημα ανασφάλειας εξαιτίας του πολέμου διαμορφώνουν ένα σκληρό περιβάλλον για τους επιχειρηματίες, κάνοντας δύσκολη τη ζωή κυρίως των μικρομεσαίων και των μικρών.

Παράλληλα με τον επαναστατικό αναβρασμό, κορυφώθηκε και η διπλωματική κίνηση για το Κρητικό Ζήτημα.

Δύσκολα αναστρέψιμη

Οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφάσισαν να επέμβουν στην Κρήτη, για την προστασία του άμαχου πληθυσμού, σύμφωνα με τον ισχύοντα Οργανικό Νόμο.

Η κάμψη στην οποία βρίσκεται το λιανικό εμπόριο διαπιστώνεται και στην ετήσια έκθεση για το ελληνικό εμπόριο το 2002 της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου.

Η Ελληνική Κυβέρνηση, έπειτα από μια περίοδο αναποφασιστικότητας, έσπευσε και αυτή να προλάβει την επέμβαση των Μ. Δυνάμεων και πήρε την απόφαση να αποστείλει στην Κρήτη στρατεύματα και να την καταλάβει στο όνομα του βασιλιά των Ελλήνων.

Αναφέρεται μάλιστα ότι η δυσμενής επίπτωση στην ελληνική οικονομία, τόσο εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης όσο και της έλλειψης προώθησης διαρθρωτικών αλλαγών στην οικονομία μας, θα είναι δύσκολο να ανατραπεί σύντομα.

Η επιχείρηση ανατέθηκε στο συνταγματάρχη του πυροβολικού Τιμολέοντα Βάσσο, ο οποίος αποβιβάστηκε στην Κρήτη την 1η Φεβρουαρίου 1897 και με προκήρυξη προς τον Κρητικό Λαό ανακοίνωσε την κατοχή της Κρήτης από τον ελληνικό στρατό, την κατάλυση των νόμων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και την εφαρμογή του ελληνικού συντάγματος και της ελληνικής νομοθεσίας.

Επιπτώσεις

Η νέα αυτή τροπή των πραγμάτων εξόργισε τις Μ. Δυνάμεις, οι οποίες έσπευσαν να αποκλείσουν τα κρητικά παράλια και να αποβιβάσουν στρατιωτικά αγήματα στα Χανιά.

Δεκάδες επιχειρήσεις εμφανίζουν συρρίκνωση του όγκου των πωλήσεών τους ή είναι αναγκασμένες να περιορίζουν το περιθώριο κέρδους τους για να διατηρήσουν τη θέση τους στην αγορά, πραγματοποιώντας προσφορές.

Η Κρήτη τέθηκε για πρώτη φορά επίσημα υπό διεθνή προστασία.

Επιπλέον, οι επιχειρηματίες εκτιμούν ότι η χρονική διάρκεια του πολέμου θα κρίνει τις επιπτώσεις του στην αγορά.

Οι πρώτες στρατιωτικές επιτυχίες των Ελλήνων και των επαναστατών ανάγκασαν τις Μ. Δυνάμεις να επέμβουν, προτείνοντας για πρώτη φορά επίσημα τη λύση της αυτονομίας (17 Φεβρουαρίου 1897).

Όμως, στο διάστημα που διανύουμε, το κλίμα ανασφάλειας αλλά και η αύξηση της τιμής του πετρελαίου έχουν δημιουργήσει προβλήματα ακρίβειας και έχουν οδηγήσει σε κάμψη του αγοραστικού ενδιαφέροντος σε πολλές κατηγορίες ειδών.

Όμως, τόσο οι Κρήτες πολιτικοί και στρατιωτικοί αρχηγοί, όσο και η ελληνική κυβέρνηση την απέρριψαν κατηγορηματικά.

«Η αγοραστική κίνηση είναι σαφώς περιορισμένη για το σύνολο της αγοράς», λέει ο κ. Αριστείδης Άβουρης, α' αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Εμπορικών Συλλόγων Αττικής Όμορων Νομών και Νήσων του Αιγαίου.

Στην επανάσταση τον 1897 πολέμησαν ως εθελοντές και φοιτητές τον Πανεπιστημίου Αθηνών. Εδώ η σφραγίδα τον Ιερού Φοιτητικού Λόχον Ηρακλειωτών, με το σύνθημα Ε(νωσις) ή Θ(άνατος). (Θεοχ. Αετοράκης, Σφραγίδες Κρητικής Ελευθερίας, αρ. 67)

Αναδιανομή

5. Απάντηση των Αρχηγών της Ανατολικής Κρήτης στον Άγγλο Συνταγματάρχη Η. Chermside: «Εδοκιμάσαμεν άπαντα τα πολιτεύματα και τα προνόμια, τα οποία μας εχάρισεν η Ευρώπη, αλλ' εκ τούτων όλων ουδέν άλλο απεκομίσαμεν, παρά μόνον καταστροφάς επί καταστροφών, τας οποίας δεν ηδυνήθη η χριστιανική Ευρώπη να εμπόδιση. Απηυδήσαμεν πλέον εκ των ατυχών πειραμάτων, τα οποία αι χριστιανικαί κυβερνήσεις της Ευρώπης εφήρμοσαν κατά κόρον επί της ράχεως του δυστυχέστερου των τυραννουμένων λαών και δια τούτο δεν θα διαπράξωμεν πλέον το έγκλημα να δεχθώμεν προνόμια και αυτονομίας, τα οποία θα μας κυλήσωσι πάλιν αύριον εις το αίμα και τας καταστροφάς, αλλά θα επιμείνωμεν μέχρις εσχάτων εις την ΕΝΩΣΙΝ ΜΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, και, ή θα επιτύχωμεν την ένωσιν ταύτην ή θα αποθάνωμεν μέχρις ενός μετά των γυναικών και των τέκνων μας, και τότε ας διάθεση η πεπολιτισμένη χριστιανική Ευρώπη την έρημον Ελληνικήν Κρήτην μας, όπως βούλεται». (Ιστορικό Αρχείο Αήμον Αρχανών)

Στην άποψη αυτή συνηγορεί και ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου της Αθήνας κ. Παναγής Καρέλας. «Η τιμή του πετρελαίου οδήγησε στην αναδιανομή του οικογενειακού εισοδήματος. Μέχρι σήμερα στην αγορά δεν πέρασαν αυξήσεις σε καταναλωτικά προϊόντα εξαιτίας της αύξησης της τιμής του πετρελαίου, παρά μόνο στη δαπάνη για θέρμανση. Παρ' όλα αυτά πολλοί καταναλωτές περιόρισαν τις δαπάνες τους και δεν έκαναν αγορές. Αυτό φαίνεται από τους τζίρους των επιχειρήσεων, τόσο στις κατηγορίες ένδυσης και υπόδησης όσο και στα ηλεκτρικά και είδη σπιτιού».

Επιταγών θρίαμβος

Μάλιστα το κακό κλίμα και η ανασφάλεια του πολέμου έχουν αλλάξει τα συναλλακτικά ήθη στην αγορά.

Πολλοί έμποροι, οι οποίοι πραγματοποιούσαν με μετρητά τις συναλλαγές τους, χρησιμοποιούν τώρα όλο και περισσότερο τις επιταγές ως μέσο πληρωμής, σε μια προσπάθεια να κρατήσουν ρευστό για παν ενδεχόμενο. Επίσης, αυξήθηκαν και οι καθυστερήσεις πληρωμών, επιδεινώνοντας την κατάσταση και στον χώρο του χονδρεμπορίου.

«Τα αποτελέσματα από τις εκπτώσεις δεν ήταν για τις επιχειρήσεις τα αναμενόμενα. Η συνεχιζόμενη κρίση και η δυστοκία των καταναλωτών επιδεινώνουν την κατάσταση στην αγορά», λέει ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου της Αθήνας κ. Παναγής Καρέλας. Περίπου τρεις εβδομάδες μετά τη λήξη των χειμερινών εκπτώσεων και στην αγορά επικρατεί «παγωνιά». Οι προσφορές δεν φαίνεται να προσελκύουν τους καταναλωτές, ενώ η κακοκαιρία αποτρέπει όσους θα ήθελαν να αγοράσουν τα ανοιξιάτικα είδη.

Οι φόβοι για τουρισμό

Εκτός όμως από το δυσμενές κλίμα εξαιτίας της συρρίκνωσης των εισοδημάτων, οι λιανέμποροι φοβούνται και το ενδεχόμενο μείωσης του τουρισμού. «Ο πόλεμος είναι βέβαιο ότι θα φέρει ακόμα μεγαλύτερη μείωση της τουριστικής κίνησης, εκτός από αυτήν που αναμέναμε λόγω και των γενικότερων διεθνών οικονομικών προβλημάτων. Πολλές λιανεμπορικές επιχειρήσεις, όπως των τουριστικών ειδών, αντιμετωπίζουν ήδη και θα αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα. Το ίδιο θα συμβεί και με άλλες εμπορικές επιχειρήσεις, κυρίως σε περιοχές όπου δουλεύουν με τον τουρισμό», προσθέτει ο κ. Αριστείδης Άβουρης.