Άδειες οι οικοδομές

ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΑΥΛΑ

5.6 Η ανάγκη δημιουργίας μοντέλων στη Φυσική

Οι οικοδόμοι της Θεσσαλονίκης συμμετέχουν στην 24 πανελλαδική απεργία- Συγκέντρωση στο Εργατικό Κέντρο στις 10 το πρωί

Η μαύρη τρύπα της Δούκισσας

Τα φυσικά φαινόμενα που επιδιώκουμε να ερμηνεύσουμε, είναι συνήθως σύνθετα ή/ και απρόσιτα στην άμεση παρατήρηση, όπως συμβαίνει για παράδειγμα, με τα ατομικά φαινόμενα.

Σε 24ωρη πανελλαδική απεργία προχωρούν σήμερα οι εργαζόμενοι στο χώρο των κατασκευών και των δομικών εργασιών.

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΦΑΣΟΥΛΗΣ

Σε αυτές τις περιπτώσεις για να μπορέσουμε να τα κατανοήσουμε, δημιουργούμε απλοποιημένες αναπαραστάσεις της Φυσικής πραγματικότητας που τις ονομάζουμε μοντέλα ή πρότυπα.

Με ανακοίνωσή του το Συνδικάτο Οικοδόμων Θεσσαλονίκης καλεί τα μέλη του να συμμετέχουν μαζικά στην κινητοποίηση, τονίζοντας ότι τη δικαίωση στα αιτήματα του κλάδου θα φέρει μόνο ο αγώνας απέναντι στην πολιτική που ακολουθεί η σημερινή κυβέρνηση. Αυτή η μαύρη τρύπα που άνοιξε στη Δουκίσσης Πλακεντίας μου άνοιξε μεγάλες δουλειές.

Έτσι, για να ερμηνεύσουμε τη σχέση της τήξης ή του βρασμού με τη θερμοκρασία χρησιμοποιήσαμε την απλή εικόνα των μορίων.

Συγκεντρώσεις των οικοδόμων θα πραγματοποιηθούν σε πολλές πόλεις και στη Θεσσαλονίκη το κάλεσμα του συνδικάτου είναι για τις 10 το πρωί στο Εργατικό Κέντρο της πόλης. Στην αρχή ταράχτηκα, είναι ο δρόμος που περνάω κάθε μέρα (δύο φορές τη μέρα τουλάχιστον) για να κατέβω στο κέντρο. Για να ερμηνεύσουμε τη διαστολή των στερεών χρησιμοποιήσαμε το μοντέλο των ελατηρίων. Οι αλλαγές που θέλει να προωθήσει η κυβέρνηση όσον αφορά το ασφαλιστικό καθεστώς όσων εργάζονται στις οικοδομές αποτελεί κυρίαρχο ζήτημα της κινητοποίησης. Λέω σκέψου να 'χα πέσει εγώ στη λούμπα. Φαντασθήκαμε, δηλαδή, ότι τα μόρια συνδέονται μεταξύ τους με ελατήρια. Όπως τονίζουν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις των οικοδόμων, η κατάργηση των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, θα έχει μεγάλες συνέπειες στον κλάδο, αφού θα μειωθούν άμεσα οι ασφαλιστικές του εισφορές, ενώ θα αυξηθεί το ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης. Θα μου πεις γλίτωσε ο άνθρωπος, δεν έγινε και τίποτα, θα πάρει και καμιά αποζημίωση… Στην πραγματικότητα ωστόσο, μεταξύ των ιόντων του κρυσταλλικού πλέγματος αναπτύσσονται πολύπλοκες ηλεκτρικές δυνάμεις. Παράλληλα, οι οικοδόμοι ζητούν την αναγνώριση και τη διανομή των υπέρ αγνώστων ενσήμων, την επανασύνδεση των 20 ημερομισθίων με τα κατώτερα όρια σύνταξης, την καταβολή άτοκων στεγαστικών δανείων από τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας και τη μείωση από 600 σε 300 ένσημα στην πενταετία για την αναπηρική σύνταξη από κοινή νόσο. Δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα. Αυτές τις δυνάμεις τις αναπαριστούμε με απλούστερες δυνάμεις ελατηρίων. Εκείνο που δεν αντέχεται δεν είναι ο θάνατος, τον οποίο και δεν θα ζεις διά να τον θρηνήσεις καταλλήλως. Άρα κάθε μοντέλο είναι προσεγγιστικό. Είναι αυτή η ελεύθερη πτώση, η κάθοδος στο μαύρο σκοτάδι που διαστέλλει τον χρόνο. Δηλαδή, κατά την επινόηση του δε λαμβάνουμε υπόψη μας όλα τα στοιχεία της φυσικής πραγματικότητας. Είναι που αυτή η σιγουριά της ασφάλτου (αλλά και του ασφάλτου της ζωής άλλωστε) καταρρέει και καταρρέεις κι εσύ μαζί στο άγνωστο, αυτό το "προς τα κάτω", με την ταχύτητα να τρέχει ιλιγγιωδώς και τον χρόνο να σταματάει αποτόμως.

Με το μοντέλο των κινούμενων μορίων (όπως αυτό προέκυψε από τη μελέτη της κίνησης Brown) μπορέσαμε να προβλέψουμε το νόμο των Μπόιλ και Μαριότ. Βέβαια, αυτά όλα είναι "φιλολογίες, φύκια και φρου-φρου κι αρώματα" που έλεγε κι ο υπαξιωματικός μου στο ΚΕ/ΠΑΛ. Χρησιμοποιούμε τα μοντέλα, λοιπόν, όχι μόνο για να ερμηνεύουμε γνωστά φαινόμενα αλλά και για να προβλέπουμε νέα. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο πιο δυνατό που κάθε μέρα τώρα με κυνηγά.

Επειδή διαθέτουμε ελάχιστες εικόνες της δομής της ύλης, σε αυτή την περιοχή της φυσικής τα μοντέλα είναι απολύτως απαραίτητα.

Η ίδια η μαύρη τρύπα.

Έτσι, αρχικά το πρότυπο του Ράδερφορντ και κατόπιν το πρότυπο του Μπορ βοήθησαν σημαντικά στη μελέτη της δομής του ατόμου.

Γιατί μόλις μπω στη Δουκίσσης (για συντομία) με κόβει κρύος ο ιδρώτας.

Το πρότυπο του Ράδερφορντ αντικαταστάθηκε από το πρότυπο του Μπορ.

"Γρήγορα, γρήγορα", λέω στο ταξί, "να προλάβουμε να βγούμε στον παράδρομο της Γαρυττού πριν ανοίξει κι άλλη τρύπα και μας καταπιεί".

Αλλά και αυτό το πρότυπο είναι ατελές.

- "Μα, κύριε Σταμάτη, δεν γίνονται αυτά.

Με βάση τις σύγχρονες γνώσεις μας για τη δομή της ύλης η εικόνα του ατόμου είναι πιο σύνθετη από αυτήν που περιγράφει το πρότυπο του Μπορ.

Δεν ανοίγουν τρύπες κάθε μέρα. Τι φοβάστε;". Τι να του πω; Εγώ την έβλεπα ήδη την τρύπα πίσω μας να έχει ανοίξει και να μας κυνηγά. Αλλά πώς να το πω και να μη με πάρει για τρελό; Κι όμως τον ακούω τον ήχο της, γίνεται συλλαβές, γίνεται λέξεις, γίνεται ο ήχος στίχος και ποίηση και γίνεται σωτήριον έτος 1978 στο "Τρίτο Πρόγραμμα" του Μάνου Χατζιδάκι, στο στούντιο "3", διαβάζω Νίκο Εγγονόπουλο, "Στην κοιλάδα με τους Ροδώνες", το ποίημα "Εις Γρηγόριον Πατσικιάν" τελειώνει: "… όλη μας την ζωή Χωρίς φειδώ την κατασπαταλήσαμε με πάθος δίχως ουδέ στιγμή να πάει ο νους μας πως όλες τούτες μας τις μούτες τις χειρονομίες (τα σκουξίματα) σαν όλους - φευ - τους ανθρώπους γύρω μας τις κάναμε ασάλευτοι στο χείλος της μαύρης τρούπας - που έχασκε στα πόδια μας από την πρώτη μέρα που είδαμε το φως - της μαύρης τρούπας - λέω - του τάφου μας Γρηγόρη