Παράλληλη Αναζήτηση
Ιδιαίτερα απασχολούν τη βορειοελλαδική επιχειρηματική κοινότητα οι διαδικαστικές αγκυλώσεις στο κομμάτι των επενδυτικών δράσεών τους.
ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΟΚΛΗΣ
Γεώργιος Βιζυηνός
ΤΟ 45% των προβλημάτων που "ακούει" ο ΣΒΒΕ από τα μέλη του αφορούν επενδυτικά εμπόδια
"Δεν είμαι ανώτερος απ' αυτό που είμαι"
Την αλλαγή που πραγματοποιείται με την ηθογραφία στο χώρο της λογοτεχνίας μας εγκαινίασε, όπως είδαμε, ο Δημήτριος Βικέλας με τη νουβέλα του Λουκής Λάρας (1879).
"Αφήστε μας να επενδύσουμε"
Με πέντε εκθέσεις στην Αθήνα, στην Κωνσταντινούπολη και τη Φλωρεντία, 29 νέα έργα και μία καινούργια εγκατάσταση, ο Κώστας Τσόκλης δεν στέκεται στιγμή…
Ο Βικέλας συνδέθηκε φιλικά με το Θρακιώτη λογοτέχνη Γεώργιο Βιζυηνό (1849-1896), ο οποίος υπήρξε ο πραγματικός εισηγητής του ηθογραφικού διηγήματος ανοίγοντας το δρόμο για την ηθογραφία με το διήγημα του Το αμάρτημα της μητρός μου, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Εστία τον Απρίλιο του 1883.
Αποκομμένοι από τα κέντρα εξουσίας και λήψης αποφάσεων αισθάνονται οι Βορειοελλαδίτες επιχειρηματίες - Δεύτερη στη λίστα των παραπόνων, η συναλλαγή με τις ΔΕΚΟ αλλά και την τοπική αυτοδιοίκηση
Κεντρική του μορφή είναι εκείνη της μητέρας (της μητέρας του ίδιου του συγγραφέα), που άθελα της στον ύπνο της καταπλάκωσε τη μικρή κόρη της και το «αμάρτημα» αυτό τη βασανίζει σε όλη της τη ζωή.
"Μεγάλες αποτυχίες δεν είχα. Είχα απογοητεύσεις, αλλά ήμουν επίμων, σκληρός δουλευτής και φιλόδοξος", λέει ο Κώστας Τσόκλης, που δραστηριοποιείται με πέντε εκθέσεις έργων του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό
Ο Γεώργιος Βιζυηνός, ποιητής, συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας και ψυχολογικών και λαογραφικών μελετημάτων αναγνωρίστηκε ως ο εισηγητής του ηθογραφικού διηγήματος στην Ελλάδα.
Οι σκόπελοι που αντιμετωπίζουν οι Βορειοελλαδίτες επιχειρηματίες στην προσπάθειά τους να επενδύσουν είναι αυτοί που κυριαρχούν στα "παράπονά" τους προς το Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ).
Φιγούρες από μιαν εποχή που σφράγισε την τύχη δύο λαών, Ελλήνων και Τούρκων.
Τα διηγήματά του όμως -έξι εκτενή αφηγήματα, από τα οποία τα πέντε δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Εστία σε διάστημα δεκαπέντε μηνών (1883-1884)- άρχισαν να γίνονται αντικείμενο ενδιαφέροντος μόνο μετά τον εγκλεισμό του στο Δρομοκαΐτειο το 1892.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΒΒΕ, περί το 40% με 45% των προβλημάτων που ακούνε τα στελέχη του Συνδέσμου από τους Βορειοελλαδίτες επιχειρηματίες αφορά τα γραφειοκρατικά εμπόδια τα οποία συναντούν στα επενδυτικά τους σχέδια είτε στο πλαίσιο του αναπτυξιακού είτε άλλων προγραμμάτων, με συνηθέστερες τις δυσκολίες στις εκταμιεύσεις.
Σαν από παλιές διηγήσεις, κοιτάζουν περήφανοι τον θεατή μέσα από τα κομψά τους ρούχα, την ασφάλεια του πλούτου τους, την αστική τους καταγωγή.
Στα έργα του αυτά ο Βιζυηνός ενδιαφέρθηκε κυρίως για την ψυχογράφηση των ηρώων του και αξιοποίησε τα προσωπικά του βιώματα και τις αναμνήσεις του από την πατρίδα του, τη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης.
Ιδιαίτερα μάλιστα απασχολούν τη βορειοελλαδική επιχειρηματική κοινότητα οι διαδικαστικές αγκυλώσεις στο κομμάτι των επενδυτικών δράσεών τους.
Είναι οι Κωνσταντινοπολίτες, Έλληνες και Τούρκοι, που έζησαν την Καταστροφή του 1922.
Έφυγε από το χωριό του μικρός για την Πόλη και από εκεί για την Κύπρο, την Αθήνα και τη Γερμανία, όπου έκανε σπουδές στη φιλοσοφία και την ψυχολογία.
Δεύτερη στη λίστα των παραπόνων, σύμφωνα με τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο του ΣΒΒΕ Γιάννη Σταύρου, είναι η συναλλαγή και οι σχέσεις με τις Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμούς (ΔΕΚΟ) αλλά και την τοπική αυτοδιοίκηση, όπως και ο αντίκτυπος από τις ενέργειες των δημόσιων οργανισμών στην επιχειρηματικότητα.
Και "ανασταίνονται" μέσα από τα μάτια του διεθνούς Έλληνα καλλιτέχνη Κώστα Τσόκλη στη νέα του εγκατάσταση "Αναστάσεις", που εγκαινιάζεται στις 14 Μαρτίου στην Κωνσταντινούπολη.
Οι τίτλοι των διηγημάτων του μοιάζουν με αινίγματα (Το αμάρτημα της μητρός μου, Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου, Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας, Το μόνον της ζωής του ταξείδιον) και συνδυάζουν την αυτοβιογραφία με την ιστορική και την ψυχολογική ανάλυση.
Έτσι παράπονα του τύπου "η ροή του ρεύματος παρουσιάζει αστάθεια" ή "η απεργία στο λιμάνι παρακωλύει τις δραστηριότητές μας" αποτελούν το 20% με 25% των δυσκολιών που θέτουν επί τάπητος ενώπιον του ΣΒΒΕ οι Βορειοελλαδίτες επιχειρηματίες.
"Τα συναισθήματα που είχα μέχρι σήμερα τόσο για τους πρόσφυγες όσο και για τους Τούρκους ήταν αντιφατικά", εξηγεί στα "ΝΕΑ" ο Κώστας Τσόκλης που, ενώ έχει εκθέσει σχεδόν σε όλο τον κόσμο, είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζει τη δουλειά του στην Κωνσταντινούπολη και μάλιστα σ' ένα βυζαντινό χώρο 1.300 τ.μ. στο κέντρο της πόλης.
Η Αγία Σοφία Βιζύης, όπως σώζεται στο επάνω κάστρο της άλλοτε οχυρής Πολιτείας των Βυζαντινών (εκδ. Λούση Μπρατζιώτη)
Σε μικρότερο ποσοστό (10%-15%) απασχολούν τη βορειοελλαδική επιχειρηματική κοινότητα τα εργασιακά προβλήματα και οι σχέσεις με ασφαλιστικούς οργανισμούς (ΙΚΑ).
"Οι διηγήσεις άλλοτε μιλούσαν για σχέσεις μίσους και άλλοτε αγάπης, αλλά και η εικόνα για τους πρόσφυγες ήταν αντιφατική.
Υπόθεση του διηγήματος Το μόνον της ζωής τον ταξείδιο: Ο εγγονός-αφηγητής αναφέρεται στη μορφή του παππού που φέρεται να έχει ταξιδέψει σε μακρινούς και παράξενους τόπους, στην πραγματικότητα όμως δεν έχει πάει πέρα από την κοντινή «τούμπα» του χωριού. Υπόθεση του διηγήματος Μοσκώβ-Σελήμ: Ένας γενναίος Τούρκος, ο οποίος ζει στο περιθώριο της κοινωνίας, που τον θεωρεί μισότρελο, και τον αποκαλεί κοροϊδευτικά Μοσκώβ-Σελήμ για τη ρωσοφιλία του, απογοητεύεται από την οικογένεια και τους συμπατριώτες του και ανακαλύπτει την ανθρωπιά και την καλοσύνη στους εχθρούς του τους Ρώσους, που τον έπιασαν αιχμάλωτο.
Ένα 5% των προβλημάτων για την επίλυση των οποίων οι επιχειρηματίες ζητούν τη συνδρομή του ΣΒΒΕ είναι τα φορολογικά, ενώ σε μικρότερο ποσοστό τίθενται και ζητήματα διαδικασιών κρατικών προμηθειών, με παράπονα του τύπου "ήμουν χρόνια προμηθευτής και με τις πρόσφατες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο αδικήθηκα".
Οι Παλαιοελλαδίτες τούς βλέπαμε να ζουν σε παραπήγματα και να μιλούν για τα μεγαλεία τους και τους κοροϊδεύαμε. Ο Βιζυηνός αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο συνδυάζοντας παράλληλα τη φαντασία και τη μνήμη και ταυτίζοντας τον αφηγητή με το συγγραφέα που υποκρύπτεται στο κείμενο.
Διαμεσολάβηση
Από την άλλη, υπήρχαν και οι διανοούμενοι που προκαλούσαν τον σεβασμό. Στον επικήδειό του για τον Βιζυηνό ο Κωστής Παλαμάς γράφει ότι, αν τα διηγήματά του δημοσιεύονταν σε μια κοινωνία περισσότερο προετοιμασμένη για να τα υποδεχτεί, θα αποτελούσαν «μέγα και αλησμόνητον πνευματικόν γεγονός».
Όπως σημείωσε μιλώντας στη "Μ" ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος του ΣΒΒΕ, οι Βορειοελλαδίτες επιχειρηματίες συχνά αισθάνονται αποκομμένοι από τα κέντρα εξουσίας και λήψης αποφάσεων, γεγονός που τους καθιστά και πιο εκδηλωτικούς στην έκφραση των παραπόνων τους.
Και για τους Τούρκους συνέβαινε το ίδιο. Ο συγγραφέας τους όμως αναγνωρίστηκε μετά το θάνατό του.
Τα προβλήματα που "κομίζουν" οι επιχειρηματίες στο ΣΒΒΕ οδηγούν τις περισσότερες φορές σε κινήσεις διαμεσολάβησης του Συνδέσμου προς την πολιτεία, όπως η πλέον πρόσφατη που αφορούσε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και την καταγγελθείσα δυσκινησία του στο χειρισμό επενδυτικών σχεδίων.
Για την Ιστορία ήταν οι κακοί και εμείς ακούγαμε ότι ήταν μπεσαλήδες".
Σύμφωνα με τον κ. Σταύρου, ειδικά στην περίπτωση των ΔΕΚΟ οι κινήσεις του ΣΒΒΕ, είτε έγγραφες είτε άλλου τύπου, τυγχάνουν ανταπόκρισης, ενώ συνήθως υπάρχει απάντηση και στις καλύτερες περιπτώσεις κατανόηση για τα προβλήματα και υπόσχεση επίλυσής τους.
Όλα τούτα τα συναισθήματα βρήκαν χώρο έκφρασης σε 42 φωτογραφίες (1890-1920).
Στις περιπτώσεις πάντως που διαπιστώνεται δυσκινησία ή απροθυμία από την πλευρά της πολιτείας ο ΣΒΒΕ επιλέγει την οδό της δημοσιοποίησης των προβλημάτων μέσω του Τύπου, αφού εξαντλήσει τις απευθείας επαφές με τους εμπλεκόμενους φορείς.
"Ξεκίνησα με δύο από το αρχείο της συζύγου μου, που έχει καταγωγή από εκεί, και στη συνέχεια μάζεψα από φίλους και από μία Τουρκάλα το ιστορικό.
Άξονες δράσης
Τις μεγέθυνα (φτάνουν το 2,80 μ. ύψος) και από άλλες αφαίρεσα τα περιττά ή σε άλλες προσέθεσα μεταφυσικά στοιχεία, ενώ μερικές προσπάθησα να τις ζωντανέψω με τη βοήθεια βίντεο".
Η επίλυση των καθημερινών προβλημάτων των επιχειρήσεων-μελών του είναι ένας από τους άξονες δράσης του ΣΒΒΕ για την επόμενη περίοδο.
Τούτο σημαίνει πως κάποιος από τους περισσότερους από τους εκατό πρωταγωνιστές που θα στηθούν ο ένας πλάι στον άλλο "σαν μαριονέτες, σαν να ειρωνεύονται και οι ίδιοι τον εαυτό τους, κοιτώντας κατάματα τον θεατή" θα μοιάζει να καπνίζει ή το φόντο κάποιου άλλου έργου θα "κινείται".
Μάλιστα εντός του νέου έτους η διοίκηση του Συνδέσμου σχεδιάζει εξορμήσεις door to door (από πόρτα σε πόρτα) στις επιχειρήσεις, ώστε να καταγράψει με μεγαλύτερη σαφήνεια τα προβλήματα που απασχολούν το βορειοελλαδικό επιχειρηματικό κόσμο και τα οποία ενδεχομένως να μην εκφράζονται σε όλες τις διαστάσεις τους στις συγκεντρώσεις των μελών του ΣΒΒΕ.
"Με τούτη την εγκατάσταση απλώνω τελείως ειλικρινά χέρι φιλίας στους Τούρκους.
Πέραν της επίλυσης των καθημερινών προβλημάτων οι στόχοι που έχει θέσει η νέα διοίκηση του Συνδέσμου για την επόμενη περίοδο κινούνται γύρω από τους ακόλουθους άξονες: - Τα Βαλκάνια και την ανάδειξη του ΣΒΒΕ ως κατεξοχήν φορέα με αντικείμενο δράσης στην περιοχή. - Την περιφέρεια. - Την τόνωση της επιχειρηματικότητας-καινοτομίας.
Δεν πιστεύω ότι φταίνε μόνον οι Τούρκοι. Δεν ξέρω ποιος φταίει για την Καταστροφή. Προσωπικά, τούς βλέπω συμπαθείς και ευγενέστατους και έσπευσαν να με αγκαλιάσουν".
Στην έκθεση που διοργανώνεται υπό την αιγίδα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, εκτός από τη νέα εγκατάσταση οι επισκέπτες θα μπορούν να γνωρίσουν σε βάθος τον Έλληνα καλλιτέχνη, καθώς θα υπάρχει ειδικός χώρος αφιερωμένος στο έργο του, αλλά και τη βιντεοεγκατάσταση "Άγγελοι του μέλλοντος", που είδαμε πέρυσι στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Φιξ). Ύστερα από την Κωνσταντινούπολη οι "Άγγελοι" θα ταξιδέψουν στο Παλάτσο Στρότσι της Φλωρεντίας (16/4) μαζί με μία ακόμη μεγάλη εγκατάσταση τις "Θάλασσες".
Όμως, ο Κώστας Τσόκλης ετοιμάζεται να σηκώσει στις 3 Μαρτίου και την αυλαία της έκθεσης 29 νέων μικρών διαστάσεων έργων του, που θα φιλοξενηθεί στον "Εικαστικό κύκλο" Αθηνών υπό τον τίτλο "Νοσταλγικός Τσόκλης". "Είναι έργα χωρίς κοινωνικό περιεχόμενο. Δημιουργίες που έφτιαξα σα να τραγουδούσα, όταν έκανα ένα διάλειμμα. Θαλασσινά τοπία, κορμοί και φύλλα δέντρων, έργα που αποπνέουν ρομαντική ατμόσφαιρα…".
Και δεν σταματά εδώ. Η "Μήδεια", ένα έργο "συντριπτικό" (1991) θα παρουσιαστεί στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης από τις 4 Μαρτίου, καθώς αποτελεί μία από τις δέκα μνημειακές βιντεοεγκαταστάσεις που δώρισε στο μουσείο μετά την περυσινή μεγάλη αναδρομική του έκθεση, ενώ θα δώσει το "παρών" και στην "Art Athina" (27/3) με "ένα παλαιότερο έργο, ένα μεγάλο σκαρί βάρκας" στο περίπτερο της γκαλερί "Αργώ".
Άλλοτε πολύ νέος, άλλοτε πολύ γέρος
"Αν μου ζητούσαν ένα σύντομο βιογραφικό - που σύντομο δεν μπορεί να είναι, γιατί ποιο κομμάτι της ζωής σου να κόψεις - θα έγραφα, είμαι 72 χρόνων και τα αφιέρωσα όλα στην τέχνη", εξομολογείται ο Κώστας Τσόκλης. Και κάνοντας έναν γρήγορο απολογισμό επισημαίνει: "Μεγάλες αποτυχίες δεν είχα. Είχα απογοητεύσεις, αλλά ήμουν επίμων, σκληρός δουλευτής και φιλόδοξος. Εκείνα που θέλησα να κάνω τα πέτυχα. Δεν πέρασε εποχή, ακόμα κι όταν ήμουν μικρός ή φοιτητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, που να είμαι τίποτα".
"Τώρα μερικές φορές αισθάνομαι πολύ νέος και κάποιες άλλες πολύ γέρος. Έχω αναρωτηθεί αν θα με πείραζε να πεθάνω. Και ξέρεις τι σκέφτηκα; Το σπίτι μου στην Τήνο. Είναι κρίμα να μην ξαναζήσω αυτά τα καλοκαίρια. Είναι το μόνο πράγμα που με στενοχώρησε σε σχέση με τον θάνατο. Δε με νοιάζουν πια οι επιτυχίες, οι δόξες. Δεν αισθάνομαι ότι έκανα αυτό που ήλπιζα να κάνω. Τώρα πια όμως ξέρω ότι αυτά μου είχε δώσει η φύση. Δεν είχα παραπάνω. Δεν αδικήθηκα. Βέβαια δεν είναι αρκετά για τις φιλοδοξίες μου, αλλά έφτασα στα όριά μου. Και αυτό είναι τύχη. Όπως τύχη είναι και το να ζήσεις πολλά χρόνια. Δεν νομίζω ότι μπορούσα να κάνω κάτι καλύτερο από αυτό που έκανα. Δεν είμαι ανώτερος απ' αυτό που είμαι".
