Παράλληλη Αναζήτηση

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Άρθρα :: Γνώμη (άρθρο σχολιασμού)

( το συνταγματικό έκτρωμα :: 22/1/2006 18:46:55) 

Το συνταγματικό έκτρωμα ΡΑΝΙ ΜΑΝΙΚΑ 4. Η ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

Οι αλλαγές στο Σύνταγμα συνιστούν ένα νέο πραξικόπημα σε βάρος των δημοκρατικών, κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων του ελληνικού λαού.

Η "Μάνα Ρύζι" και η αδάμαστη γυναίκα

Αναπαράσταση του φειδιακού Δία της Ολυμπίας. Ο Φειδίας, γιος του Χαρμίδη και στενός φίλος και συνεργάτης του Περικλή στην ανοικοδόμηση της αθηναϊκής ακρόπολης με λαμπρά μνημεία, διακρινόταν για την επιτυχία του στην απεικόνιση των θεών. Τα διασημότερα έργα του ήταν τα κολοσσιαία λατρευτικά χρυσελεφάντινα αγάλματα του Δία στην Ολυμπία και της Αθηνάς Παρθένου στον Παρθενώνα.

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΦΑΖΑΝΗ*

Η Μαλαισιανή συγγραφέας Ράνι Μανίκα μιλάει στα "ΝΕΑ" για το "Μάνα Ρύζι", άλλα και για τις παλιές και σύγχρονες γυναίκες. "Κι εμείς θα ήμασταν διαφορετικές αν δεν είχαμε το σουπερμάρκετ, το έτοιμο φαγητό, ένα πλυντήριο, ένα μπλέντερ, ένα SΡΑ", λέει…

Μετά τους περσικούς πολέμους και σε όλη τη διάρκεια του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ., φθάνουν σε μεγάλη ακμή οι καλές τέχνες στον ελληνικό χώρο.

Οι Έλληνες πολίτες αντιμετωπίζουν μεγάλα και οξύτατα προβλήματα.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΑ ΠΕΛΩΝΗ

Στην Ολυμπία, στην Ακρόπολη, στους Δελφούς και σε άλλα μεγαλύτερα ή μικρότερα ιερά οι ανασκαφές έφεραν στο φως αριστουργηματικά αγάλματα και ανάγλυφα.

Διαμαρτύρονται και παραπονούνται για πολλά και σημαντικά.

"Επειδή οι πρόγονοί μας δεν χώριζαν τόσο συχνά όσο εμείς σήμερα, δεν σημαίνει ότι ήταν λιγότερο μόνοι ή δυστυχείς. Εκείνοι, όμως, ήξεραν να δίνουν, να θυσιάζονται σιωπηρά", λέει η Μαλαισιανή συγγραφέας (του έργου "Μάνα Ρύζι") Ράνι Μανίκα

Το μάρμαρο και ο ορείχαλκος εξακολουθούν να αποτελούντα κυριότερα υλικά της γλυπτικής. Κανένας όμως ποτέ δεν διανοήθηκε να διαμαρτυρηθεί για το Σύνταγμα. "Μεγάλωσα σε ένα μεγάλο πέτρινο σπίτι στις άκρες της Μαλαισιανής Ανατολικής ακτής. Για τα λατρευτικά αγάλματα των θεών όμως που κάποτε είχαν κολοσσιαίο μέγεθος, χρησιμοποιούνταν το ελεφαντοστό για τα γυμνά μέρη των μορφών και φύλλα από χρυσάφι για τα ενδύματα τους. Όχι γιατί το υπάρχον Σύνταγμα είναι καλό, αλλά γιατί είναι το τελευταίο που απασχολεί τον ελληνικό λαό. Έξω από το παράθυρό μου ξάπλωνε ένας μεγαλοπρεπής κόσμος από λευκές παραλίες, όπου οι χελώνες έρχονταν για να απλώσουν τα αυγά τους. Τέτοια χρυσελεφάντινα αγάλματα ήταν το άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου στον Παρθενώνα και του Δία στην Ολυμπία, και τα δύο έργα του Φειδία. Η νέα συνταγματική αναθεώρηση που εξήγγειλε η κυβέρνηση δεν προήλθε ως αίτημα από την κοινωνία. Ο αδελφός μου κι εγώ κυνηγούσαμε ακρίδες στο ψηλό γρασίδι για να ταΐσουμε τα μικρά πουλιά που έπεφταν κάτω από τις φωλιές τους.

Ο ΣΤΡΑΒΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Το μεγαλύτερο δε από όλα αυτά υπήρξε το άγαλμα του Δία που φιλοτέχνησε ο Φειδίας, ο γιος του Χαρμίδη από την Αθήνα, από ελεφαντοστό, που ήταν τόσο μεγάλου μεγέθους, ώστε παρόλο που και ο ναός ήταν πάρα πολύ μεγάλος, να φαίνεται ότι απέτυχε ο τεχνίτης στις αναλογίες, αφού τον παρέστησε καθιστό να ακουμπά σχεδόν με το κεφάλι του στην οροφή, ώστε να προξενεί την εντύπωση ότι εάν σηκωνόταν και στεκόταν όρθιος θα ξεσκέπαζε το ναό (θα κατέστρεφε τη στέγη του ναού). (VIII 353, μετάφραση Γ. Κοκκορού-Αλευρά)

Υπήρξε μια πρωτοβουλία κορυφής. Όταν νύχτωνε, φεύγαμε μαζί με τον υπηρέτη, τον Μπαντόμ, να χαιρετήσουμε τους ψαράδες που επέστρεφαν.

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ (1ΟΣ ΑΙ. Μ.Χ.) ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΔΙΑ Ή ο θεός ήρθε από τον ουρανό για να δείξει την εικόνα του, Φειδία, ή συ ανέβηκες (στον ουρανό εννοείται) για να δεις τον θεό. (μετάφραση Γ. Κοκκορού-Αλευρά) Το επίγραμμα αυτό φανερώνει την πολύ μεγάλη επιτυχία που είχε το άγαλμα του Δία της Ολυμπίας, σύμφωνα με τον Φίλιππο δηλαδή, ήταν η τέλεια απεικόνιση του θεού. Ο Φειδίας θεωρούνταν ο γλύπτης που φιλοτεχνούσε τα πιο πετυχημένα αγάλματα θεών.

Ο κ. Κ. Καραμανλής, "αιφνιδιάζοντας" με την εξαγγελία για αλλαγές στο Σύνταγμα, σκόπευσε με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια. Όταν έβγαινε το φεγγάρι, η μητέρα μας μας πήγαινε βόλτα στην παραλία και τα κύματα χάιδευαν τα πόδια μας.

Τους κούρους της αρχαϊκής περιόδου αντικαθιστούν τώρα τα αγάλματα των γυμνών αθλητών σε ποικίλες στάσεις -δισκοβόλοι και δορυφόροι κυρίως-, πολύ συχνά παριστάνονται πολεμιστές, κυρίως όμως ήρωες, άλλοτε ντυμένοι και άλλοτε γυμνοί.

Πρώτον, να αποπροσανατολίσει την πολιτική ζωή και να μετατοπίσει την πολιτική συζήτηση από τα καυτά και επείγοντα σε θέματα συνταγματικής τάξης, που λίγο γίνονται κατανοητά από την πλατιά κοινή γνώμη. Ποτέ δεν κολυμπήσαμε, παρ' όλο που η θάλασσα ήταν τόσο κοντά.

Επίσης πολύ συχνές είναι οι απεικονίσεις μυθολογικών μορφών, ανδρικών και γυναικείων, ιδιαίτερα του Ηρακλή, και βέβαια οι θεοί του Ολύμπου.

Δεύτερον, να βρει την ευκαιρία, για να προωθήσει, μέσω του Συντάγματος, βαθιές αντιδραστικές τομές. Θυμόμασταν τα λόγια του Μπαντόμ που έλεγε:

Τις κομψές αρχαϊκές κόρες με τα λεπτά ιωνικά ενδύματα διαδέχονται ηρωίδες της μυθολογίας με τον βαρύ, μάλλινο και απέριττο δωρικό πέπλο.

Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, όπως πράττει σύσσωμη η αξιωματική αντιπολίτευση. "Προσέξτε τον ωκεανό.

Ερυθρόμορφο αγγείο (στάμνος) με αναχώρηση πολεμιστή. Ο βουβός πόνος των αγαπημένων προσώπων για τον αποχωρισμό τους εκφράζει χαρακτηριστικά το πνεύμα της κλασικής τέχνης. 430 π.Χ. (Μόναχο)

Οι αλλαγές στο Σύνταγμα, που ανήγγειλε ο πρωθυπουργός, συνιστούν ένα νέο πραξικόπημα σε βάρος των δημοκρατικών, κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων του ελληνικού λαού, σε βάρος ακόμη του περιβάλλοντος, της δημόσιας παιδείας και γενικότερα των δημόσιων αγαθών. Είναι ένα πνεύμα απρόβλεπτο και πάντα πεινασμένο για το ανυποψίαστο"…".

Ο Διαδούμενος του Πολύκλειτου. Άγαλμα αθλητή που δένει την ταινία της νίκης στα μαλλιά του. Αντίγραφο ελληνιστικής εποχής από τη Δήλο. (Μουσείο Δήλου).

Η συνταγματική νομιμοποίηση -με τη συναίνεση του ΠΑΣΟΚ- των ιδιωτικών "μη κερδοσκοπικών"(!) ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και η νομιμοποίηση των κάθε λογής εγχώριων παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων βάζει οριστική ταφόπετρα σε ό,τι έχει απομείνει από τη δημόσια δωρεάν παιδεία στη χώρα μας.

Η Ράνι Μανίκα σίγουρα ξέρει να λέει ιστορίες.

Τα αρχαία κείμενα και οι επιγραφές μας έκαναν γνωστά τα ονόματα μεγάλων καλλιτεχνών των κλασικών χρόνων.

Η συνταγματική απαγόρευση στα δικαστήρια να λαμβάνουν αποφάσεις σε όφελος των εργαζομένων, εφόσον αυτές έχουν δημοσιονομικό κόστος, αφαιρεί από τον κόσμο της εργασίας μια τελευταία ασπίδα και τον παραδίδει στο έλεος της εκτελεστικής εξουσίας.

Σαν την παραπάνω περιγραφή της παιδικής της ηλικίας στη Μαλαισία.

Ο Αθηναίος Μύρων, ο στενός φίλος και συνεργάτης του Περικλή Φειδίας, ο Πολύκλειτος από το Άργος, ο Πραξιτέλης και ο Λεωχάρης από την Αθήνα, ο Σκόπας από την Πάρο και ο Λύσιππος από τη Σικυώνα, είναι τα μεγαλύτερα ονόματα στον χώρο της γλυπτικής.

Η καθιέρωση συνταγματικού δικαστηρίου για τον έλεγχο της συνταγματικότητας και της νομιμότητας, με την αφαίρεση των δικαιοδοσιών από τα δικαστήρια, ανοίγει το δρόμο για την πλήρη κυβερνητική αυθαιρεσία. Σαν την ιστορία της "Μάνας Ρύζι", του μυθιστορήματος που περιγράφει τρεις γενιές γυναικών (γιαγιά, κόρη και εγγονή) στην εξωτική Μαλαισία, σε μια διαδρομή που φτάνει έως τα τέλη του 20ού αιώνα.

Ο Πολύγνωτος από τη Θάσο, ο Μίκων, ο Απολλόδωρος, και ο Νικίας από την Αθήνα, ο Παρράσιος από την Έφεσο, ο Ζεύξις από τη Μ. Ελλάδα, ο Απελλής από την Κολοφώνα, ο Ευφράνωρ, και πολλοί άλλοι ακόμη λιγότερο γνωστοί, ζωγραφίζουν γνωστά μυθολογικά θέματα.

Οι αλλαγές που διακηρύχθηκαν όσον αφορά το περιβάλλον θα διευκολύνουν την οικοπεδοποίηση, τσιμεντοποίηση και εμπορευματοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων από δάση και δασικές εκτάσεις. Σ' αυτό το βιβλίο-ύμνο στην αδάμαστη φύση της γυναίκας, η Ράνι Μανίκα δίνει μια συναρπαστική περιγραφή μιας άλλης κουλτούρας, ενώ μέσα από τις αφηγήσεις σε πρώτο πρόσωπο ξετυλίγεται ένα σύγχρονο έπος, όπου κυριαρχεί η αγέρωχη μορφή της μάνας και γιαγιάς Λάκσμι.

Οι μεγάλοι πίνακες τους που στόλιζαν δημόσια κτίρια, όπως είναι η Ποικίλη Στοά στην Αγορά της Αθήνας και η Λέσχη των Κνιδίων στους Δελφούς, επηρέασαν και τους ζωγράφους των ερυθρόμορφων αθηναϊκών αγγείων.

Τέλος, και πολύ χειρότερα, οι συνταγματικές αλλαγές για τους νεοπροσλαμβανόμενους στο στενό δημόσιο τομέα καταργούν στην ουσία πλήρως και απολύτως τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, γυρίζοντας το ρολόι της χώρας εκατό χρόνια πίσω.

Η συγγραφέας, οικονομολόγος στο επάγγελμα, που μοιράζει σήμερα τον χρόνο της μεταξύ Αγγλίας και Μαλαισίας, ήθελε με αυτό το βιβλίο να αποτίσει φόρο τιμής στη γιαγιά της.

Έτσι και την ταπεινότερη τέχνη της αγγειογραφίας διαπερνά το μεγαλόπρεπο, εξιδανικευμένο αλλά πάντοτε μετρημένο και συγκρατημένο ύφος της κλασικής τέχνης.

Δυστυχώς, οι εξαμβλωματικές συνταγματικές αλλαγές συναντούν τη σιωπή, τη συναίνεση και ορισμένες την ένθερμη αποδοχή της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ. "Σκέφτηκα τη γιαγιά μου που ήταν νεκρή, αλλά σίγουρα ήταν μια ιστορία που άξιζε να την πω.

Χάρη μάλιστα και στις παραστάσεις των αγγείων μπορούμε σήμερα να σχηματίσουμε μία αμυδρή εικόνα για τη μεγάλη ζωγραφική αυτής της περιόδου, ιδιαίτερα του 5ου αιώνα π.Χ., αφού δε μας έχουν σωθεί αρχαία έργα ζωγραφικής, εκτός βέβαια από τις θαυμάσιες τοιχογραφίες των μακεδονικών τάφων της Βεργίνας που χρονολογούνται στον 4ο αιώνα π.Χ. και αποκαλύφθηκαν σχετικά πρόσφατα.

Ειδικά στο θέμα της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, ορισμένα περίλαμπρα στελέχη του ΠΑΣΟΚ έσπευσαν να μας καθησυχάσουν ότι δεν τρέχει τίποτα. Όταν ήμουν νέα, την επισκεπτόμουν τους καλοκαιρινούς μήνες.

Ο Ερμής του Πραξιτέλη Ο Θεός προσφέρει ένα τσαμπί σταφύλι στον νήπιο Διόνυσο. (340 π.Χ.). (Μουσείο Ολυμπίας)

Αυτά που διακηρύσσει ο κ. Καραμανλής ήδη υπάρχουν, μας είπαν. Ήδη ηττημένη, καθόταν μισοκρυμμένη στην μπροστινή πόρτα ενός μικρού ξύλινου σπιτιού, σε μια καρέκλα, κι έβλεπε τον κόσμο να περνά μπροστά της.

Ο κουρασμένος Ηρακλής. Κολοσσιαίων διαστάσεων ρωμαϊκό αντίγραφο ενός χάλκινου έργου του Λύσιππου (320 π.Χ.). Ο Ηρακλής αποκαμωμένος από την πραγματοποίηση και του δωδέκατου άθλου -τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων (πιθανόν πορτοκάλια)- στηρίζεται στο ρόπαλο του ενώ στο αριστερό χέρι κρατεί πίσω του ένα μήλο. (Ιταλία, Νεάπολη, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)

Φυσικά, δεν αγνοούμε ότι το ΠΑΣΟΚ άνοιξε το δρόμο με την προηγούμενη συνταγματική μεταρρύθμιση στην άρση της μονιμότητας. Συχνά κοιτούσα τα θλιμμένα μάτια της και αναρωτιόμουν πώς να ήταν η τίγρη όταν είχε όλα της τα δόντια. Μόνο που ο κ. Καραμανλής έρχεται να ολοκληρώσει και να γενικεύσει το θεάρεστο έργο. Έτσι, την γύρισα σε μια εποχή όπου το πνεύμα της θα ήταν ξανά δυνατό.

Σήμερα, οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι αποφασίζουν, οι κυβερνήσεις νομοθετούν και τα αντιπροσωπευτικά σώματα επικυρώνουν.

Μόνο τρία από τα πέντε παιδιά της ζουν σήμερα και ξέρουν ότι το βιβλίο είναι ένας φόρος τιμής σε μια αξιοθαύμαστη γυναίκα", εξηγεί στα "ΝΕΑ" η Ράνι Μανίκα.

Οι αντιδραστικές συνταγματικές αλλαγές που ανακοινώθηκαν δεν θα είναι οι μόνες. Τελικά, είναι οι γυναίκες πιο θαρραλέες και δυνατές από τους άνδρες; Θα ακολουθήσουν και άλλες στο όνομα των λεγόμενων μεταρρυθμίσεων. "Ναι. Πρέπει να ξεθεμελιωθούν τα πάντα και κυρίως να διαμορφωθεί μια νέα αλυσοδεμένη αγορά εργασίας από το στενό ως τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και από κει στη ζούγκλα του ιδιωτικού χώρου, η οποία θα γράφει στη σημαία της: το εμπόρευμα εργατική δύναμη δεν αξίζει τίποτα! Νομίζω ότι οι γυναίκες είναι από τη φύση τους θαρραλέες. Λεηλατήστε το! Πρέπει να περνάει απαρατήρητο στον ψυχισμό εκείνων που έχουν επιφορτιστεί να γεννήσουν την επόμενη γενιά. Προσποιούμαστε ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά, επειδή έχουμε μάθει ότι οι άνδρες στη ζωή μας, είτε είναι οι πατεράδες μας, είτε οι σύντροφοι, είτε οι φίλοι, βρίσκουν την υποτιθέμενη αδυναμία μας πολύ πιο βολική ή σαγηνευτική, ανάλογα με την περίσταση. Και όταν βλέπουμε μια γυναίκα να προσποιείται αδυναμία, δεν ξέρουμε ενστικτωδώς ότι κάτι σκαρώνει;", αναρωτιέται.

Αν οι γυναίκες είναι πιο δυνατές, τότε είναι και πιο περίπλοκες από τους άνδρες; "Θα μπορούσε να είναι αλήθεια. Αυτό είναι μια τρομερά άδικη γενίκευση, αλλά οι άνδρες συχνά έχουν την τάση να είναι λίγο… απλοϊκοί στις ανάγκες τους. Όμως, δεν φταίνε αυτοί. Παραδοσιακά αυτοί είχαν την εξουσία και γι' αυτό δεν χρειάστηκαν ποτέ την κατεργαριά για να αποκτήσουν αυτό που ποθούσε η καρδιά τους".

Πολλοί την κατηγόρησαν ότι δεν εμβάθυνε αρκετά στους χαρακτήρες της και κυρίως στην κοινωνική πολυπλοκότητα της εποχής που περιγράφει. "Αυτό το βιβλίο δεν είχε στόχο να είναι σχόλιο για τις κοινωνικές πολυπλοκότητες καμιάς εποχής. Είχε στόχο να περιγράψει τις δυσκολίες μιας αμόρφωτης γυναίκας και της απογόνου της. Μια φορά ένας αναγνώστης με ρώτησε γιατί δεν είχα καμιά αναφορά για την ανεξαρτησία της Μαλαισίας, που ήρθε αμέσως μετά τον πόλεμο. Πού στην καρδιά σου θα μπορούσες να βρεις χώρο για υπερηφάνεια ή χαρά, για ένα πράγμα τόσο μακρινό, όταν έχουν βίαια τραβήξει την κόρη σου μακριά σου με τον πιο σοκαριστικό τρόπο;", απαντά.

"Τι είχαν εκείνες που δεν το έχουμε εμείς;"

Οι σημερινές γυναίκες - αν μη τι άλλο - έχουν κερδίσει την ανεξαρτησία τους. Μήπως, όμως, έχασαν άλλα στην πορεία; "Μερικοί άνθρωποι λένε ότι τα χάσαμε όλα. Εγώ λέω ότι δεν χάσαμε τίποτα. Επειδή οι πρόγονοί μας δεν χώριζαν τόσο συχνά όσο εμείς σήμερα ή δεν υπέφεραν όλα τα κακά της γυναικείας ανεξαρτησίας, δεν σημαίνει ότι ήταν λιγότερο μόνοι ή δυστυχείς. Ήταν πιο υπέροχοι στο να δίνουν, να θυσιάζονται σιωπηρά και να βγάζουν γενναίο πρόσωπο. Δεν είχαν άλλη επιλογή. Η οικονομία ήταν αυτή που αποφάσισε τα πράγματα. Ωστόσο, νομίζω ότι η ανεξαρτησία μας βρίσκεται στη μέση μιας μεταβατικής περιόδου. Πιστεύω ότι αυτή θα βγάλει κάτι καλύτερο από το να είναι όλες οι πόρτες ανοιχτές για εμάς. Μου φέρνει στο μυαλό αυτό το υπέροχο ρητό που λέει: η κάμπια πρέπει να θέλει τόσο πολύ να γίνει πεταλούδα, ώστε να εγκαταλείψει τη θέλησή της να είναι κάμπια".

Οι φιγούρες της μάνας και της γιαγιάς που περιγράφει στο βιβλίο της δεν τείνουν να εκλείψουν στις σημερινές κοινωνίες; "Γιατί; Τι είχαν εκείνες που δεν το έχουμε εμείς; Μόνο το ότι οι ζωές τους ήταν σκληρότερες λόγω ανάγκης. Κι εμείς θα ήμασταν διαφορετικές αν δεν είχαμε το σουπερμάρκετ, το έτοιμο φαγητό, ένα πλυντήριο, ένα μπλέντερ, ένα SPA για τα πόδια…".

Η έμπνευση ήρθε εν ώρα… εργασίας

Η Ράνι Μανίκα έφυγε από τη Μαλαισία σε νεαρή ηλικία για να σπουδάσει στη Γερμανία και αργότερα στο Λονδίνο, όπου παντρεύτηκε έναν Ιταλό και ασχολήθηκε με επιχειρήσεις εστιατορίων. Ο γάμος της απέτυχε και η δουλειά αυτή την έκανε γρήγορα να πλήξει. Η πρώτη ιστορία έκανε την εμφάνισή της την ώρα της δουλειάς, όταν "μια ξανθιά εμφανίστηκε στο εστιατόριο ένα βράδυ, εξοργισμένη. Κάθησε χτυπώντας με μανία τα πλήκτρα του κινητού τηλεφώνου. Απεδείχθη ότι ήταν το κινητό του φίλου της, ο οποίος της ήταν εξαιρετικά άπιστος. Έκπληκτη που κάποιος σπαταλούσε τόση ενέργεια για κάτι τόσο άσκοπο, πήγα στο σπίτι και της έδωσα με το μολύβι ένα κοφτερό μυαλό, της δίδαξα την τέχνη της σκληρότητας και την έριξα μέσα σε μια κατάσταση. Μετά κάθησα παραδίπλα και παρακολούθησα τι θα μπορούσε να πεισθεί να εκτελέσει. Το "Διάβολος στο ψωμί", γεννήθηκε. Από τότε κάθεται σιωπηλό στο κομπιούτερ μου. Είναι πολύ κακό για να δημοσιευθεί…", λέει.

INFO

Ράνι Μανίκα, "Μάνα Ρύζι", Εκδόσεις Ωκεανίδα, Τιμή: 21 ευρώ.