Γιατί οι σημερινοί πρόσφυγες αποφεύγουν τις παραμεθόριες περιοχές; ΤΖΕΡΙ ΟΛΝΤΡΙΤΖ

Α ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Αγαπητή "Μακεδονία",

"Κρατήστε τα παιδιά μακριά από εικόνες πολέμου"

Κείμενο 1 Μάνη

Είμαι γόνος Μικρασιατών,

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΡΙΚΚΗΣ

Το Γύθειο, η Αρεόπολη, το Οίτυλο, ο Κάμπος, ο Κότρωνας και άλλα 270 χωριά και χωριουδάκια αποτελούν τη Μάνη.

Πέρα για πέρα κατεστραμμένων ανθρώπων που φύγαν μόνον με τη ψυχή τους και δεν είχαν πού την κεφαλήν κλίναι.

"Κλείστε την τηλεόραση όταν προβάλλει εικόνες από πολέμους και προπαντός μη συζητάτε για τον επικείμενο πόλεμο στο Ιράκ όταν τα παιδιά σας παίζουν αμέριμνα δίπλα σας". Έναν από τους πιο ιδιόρρυθμους και γοητευτικούς χώρους της πατρίδας μας.

Όμως, όταν το 1922 ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Ελευθέριος Βενιζέλος τους έστειλε στα σύνορα, δεν αντιστάθηκαν.

Ο Τζέρι Όλντριτζ είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα με ειδίκευση στην ανατροφή των μικρών παιδιών.

Οι άνεμοι, που φυσούν σχεδόν ακατάπαυστα, και το βραχώδες έδαφος δεν αφήνουν τίποτα να φυτρώσει.

Το μόνο που τους ένοιαζε ήταν να φιλήσουν λίγο χώμα ελληνικό.

Η πιθανότητα του πολέμου στο Ιράκ έχει χτυπήσει το καμπανάκι για τον ίδιο αλλά και για αρκετούς συναδέλφους του, οι οποίοι προειδοποιούν πως όλα όσα λέγονται και ακούγονται για αυτήν τη μεγάλη πολεμική επιχείρηση δημιουργούν αγωνία και φόβο στα παιδιά όλου του κόσμου.

Η ανατολική μόνο πλευρά της Μάνης έχει βελανιδιές, ελιές και αμπέλια.

Και τους έστειλαν στην παραμεθόριο περιοχή του Παρανεστίου Δράμας.

"Και μάλιστα στην Αμερική", λέει στα "ΝΕΑ" ο Τζ.Όλντριτζ, "όπου η καλωδιακή τηλεόραση είναι πολύ δημοφιλής, οι περισσότερες οικογένειες παρακολουθούν συνεχώς τα μεγάλα κανάλια, όπως τα CNN, Fox News, CNBC, που έχουν ειδήσεις όλο το 24ωρο".

Στην υπόλοιπη κυριαρχούν οι φραγκοσυκιές.

Εκεί, ακούμπησαν τις ελπίδες τους πάνω σε άγονα και άγρια εδάφη.

Ο φόβος αυτός, σύμφωνα με τον Αμερικανό καθηγητή, "είναι ακόμα μεγαλύτερος για τα μικρά παιδιά που κάποιο μέλος της οικογένειάς τους ή συγγενικό τους πρόσωπο έχει σχέση με το στρατό". Η περιοχή κατοικείται συνεχώς από τα αρχαία χρόνια.

Όχι, πως ήταν ακοινώνητοι και δεν γνώριζαν το συμφέρον τους.

"Η κοινωνία της πληροφορίας", προσθέτει ο ίδιος στα "ΝΕΑ", "δεν μπορεί δυστυχώς να αφήσει ανεπηρέαστο κανένα μικρό παιδί, σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη και αν βρίσκεται". Την εποχή του Βυζαντίου, μαζί με το Μιστρά και τη Μονεμβασιά, αποτελούσαν τα κυριότερα κάστρα.

Απεναντίας και δάσκαλοι και συγγραφείς υπήρχαν ανάμεσά τους.

Τα παιδιά, λοιπόν, ακούνε ή βλέπουν στην τηλεόραση για έναν πόλεμο που θα γίνει και, χωρίς να μπορούν να κατανοήσουν ακριβώς για τι πράγμα πρόκειται, διακατέχονται (στην πολύ μικρή ηλικία που βρίσκονται) από τον φόβο τού αγνώστου. Στον αγώνα του 1821 οι Μανιάτες, άρχοντες και λαός, πήραν μέρος δείχνοντας εξαιρετική ανδρεία.

Ήξεραν, πως η πατρίδα είναι γλυκιά, σαν όλες τις δαγκαματιές του μήλου.

Πολλές φορές συμβαίνει να μη στρέφονται στους γονείς τους για να εξωτερικεύσουν αυτό που νιώθουν, με αποτέλεσμα να εκδηλώνουν σημάδια άγχους και αγωνίας. Η γλώσσα, η φορεσιά, τα ήθη και τα έθιμα των παλιών Μανιατών περισσότερο συγγένευαν με τα νησιά, και ιδιαίτερα την Κρήτη, και λιγότερο με την υπόλοιπη Πελοπόννησο.

Δεν ξεχώριζαν την πόλη από το χωριό.

"Οι γονείς θα πρέπει να ανιχνεύσουν αυτά τα συμπτώματα στην καθημερινή συμπεριφορά των παιδιών τους και να τα ενθαρρύνουν να μιλήσουν ανοικτά για ό,τι τα απασχολεί. Τα σπίτια της Μάνης -οι πύργοι, όπως ονομάζονται- μοιάζουν με πραγματικά φρούρια, καθώς έχουν μικροσκοπικά παράθυρα και πολλές "τουφεκήθρες".

Όμως, με λύπη μου διαπιστώνω, πως οι σημερινοί πρόσφυγες κατέλαβαν τα κέντρα των μεγαλουπόλεων.

Θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους", συνεχίζει ο Τζ.Όλντριτζ, "ότι τα παιδιά δεν είναι έτοιμα να καταλάβουν και να ερμηνεύσουν όπως ένας ενήλικος τη σκηνή μιας αιματηρής συμπλοκής που θα προβληθεί στην τηλεόραση και θα πρέπει σε κάθε στιγμή να τα περιβάλλουν με αίσθημα ασφάλειας και να τους εμφυσούν την αίσθηση ότι θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αισθάνονται υγιή και ευτυχισμένα". Αυτό ήταν απαραίτητο, επειδή η περιοχή ήταν πολύ εκτεθειμένη σε πειρατικές επιδρομές, αλλά και εξαιτίας των διαφορών που χώριζαν τις οικογένειες μεταξύ τους.

Αρνούμενοι να κατοικήσουν σε παραμεθόριο περιοχή.

Πολλοί οικισμοί της Μάνης έχουν κηρυχθεί "διατηρητέοι" και δεν επιτρέπεται ν' αλλάζει η εξωτερική όψη των σπιτιών.

Το κράτος πρέπει να τους δώσει κίνητρα, ώστε να πάνε σε παραμεθόριο περιοχή, χτίζοντάς τους, φυσικά, σπίτια, σχολεία και βρίσκοντας τρόπους απασχόλησης και να δοθούν προνόμια στους νιόπαντρους και στους πολύτεκνους.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα έθιμα του γάμου, της "αδελφοποίησης", της "βεντέτας", της ταφής, καθώς και τα μοιρολόγια.

Να αναλάβει η εκκλησία δωρεάν τους γάμους, βαφτίσια, κηδείες.

Τα μοιρολόγια ήταν συνήθως στίχοι που σχεδίαζαν οι ίδιες οι γυναίκες της Μάνης - οι μοιρολογίστρες.

Όλα αυτά τα έξοδα θλίβουν τους πολίτες και δεν μπορούν να δημιουργήσουν οικογένειας.

Ήταν θρήνοι προορισμένοι να παινέψουν τον άνθρωπο που χάθηκε και να παρηγορήσουν τους ζωντανούς.

Ένα SOS λοιπόν για τα επείγοντα προβλήματα, προτού θρηνήσουμε την ανυπαρξία μας.

Η βεντέτα ή "γδικιωμός" ήταν η έχθρα που χώριζε κάποιες οικογένειες στη Μάνη κι έπαιρνε μορφή πολέμου, συχνά με πολλούς νεκρούς.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ

Κρατούσε χρόνια, κι έφτανε αρκετές φορές να μη θυμούνται οι νεότεροι το λόγο που τους χώριζε από τους "εχθρούς" τους.

Ποιήτρια

Ευγενία Φακίνου, Ελληνικό Πανόραμα, εκδ. Κέδρος, 1995

Ερωτήσεις κατανόησης 1. Τι είδους πληροφορίες μάς δίνει η συγγραφέας για τη Μάνη; - Συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί: Φύση - Ιστορία ………………

2. Τι εικόνα σχηματίζουμε για την αρχιτεκτονική της περιοχής από το κείμενο;