Παράλληλη Αναζήτηση
O περίοπτος πολιτισμός της ασφάλειας
Η διδασκαλία του δημοτικού τραγουδιού στη Μέση Εκπαίδευση και στο Πανεπιστήμιο, Φιλόλογος 21, Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 1980, σ. 119
… Οι στίχοι ενός δημοτικού τραγουδιού μοιάζουν, θα μπορούσε να πει κανείς, με τους λιθόπλινθους ενός αρχαίου ισοδομικού τοίχου, που μπορούν να κάθονται και μόνο με το βάρος τους, χωρίς να υπάρχει συνδετική ύλη μεταξύ τους.
Αν αφαιρεθούν μερικοί λιθόπλινθοι, ο τοίχος εξακολουθεί να διατηρεί τη συνοχή και την αντοχή του.
Έτσι και οι στίχοι του δημοτικού τραγουδιού· είναι αυτοτελείς και κάποιοι από αυτούς μπορούν να λείψουν από το τραγούδι, χωρίς συνέπειες για τη νοηματική ενότητά του.
Από το συμβολικό ανασχηματισμό της κυβέρνησης, ένας μόνο συμβολισμός αξίζει να σχολιαστεί, η μετάθεση του κ. Βουλγαράκη από την αδυναμία της ασφάλειας στην αδυναμία του πολιτισμού.
Αυτή η αυτοτέλεια των στίχων των δημοτικών τραγουδιών βοήθησε σημαντικά στη μεταφορά στίχων από ένα δημοτικό τραγούδι σ' ένα άλλο, στην αξιοποίησή τους για τη δημιουργία νέων τραγουδιών ή και στην απόσπαση από δημοτικά τραγούδια χαρακτηριστικών στίχων που εκφράζουν σε δύο συνήθως στίχους μια πετυχημένη παρομοίωση, ένα χαρακτηρισμό ή μια γνώμη.
Ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης δεν θα αλλάξει τίποτα στον προσανατολισμό της εξουσίας. Η προσαρμογή της στην αυτοκρατορική πολιτική είναι δεδομένη. Η κατάληξη αυτής της πολιτικής δεν θα είναι αίσια. Κανένας απ' αυτούς που την υπηρετούν δεν ονειρεύεται κάτι τέτοιο. Αλλά ο αναπροσανατολισμός της ελληνικής κοινωνίας δεν απαιτεί τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης, απαιτεί τον ανασχηματισμό της αντιπολίτευσης. Αυτό όμως είναι αδύνατο. Οι προσπάθειες για την κομματική αναδόμηση του ΠΑΣΟΚ δεν έχουν καμιά ελπίδα και η Αριστερά, μέχρι και στα θεωρούμενα εξτρεμιστικά στοιχεία της, δεν αγωνίζεται για τίποτα άλλο από μια θεσούλα (ίσως το ΚΚΕ για μια κανονική θέση) στον ήλιο της αυτοκρατορικής ή, τέλος πάντων, της όποιας προκύψει εξουσίας.
Στην περίπτωση του σκανδάλου των υποκλοπών τα δύο μεγάλα κόμματα αντάλλαξαν τις γνωστές και προφανώς συμφωνημένες λεκτικές επιθέσεις. Οι εκπρόσωποι της Αριστεράς προσαρμόστηκαν στις περιστάσεις, μιλώντας αυστηρά για την ανικανότητα της κυβέρνησης να εξασφαλίσει τη θωράκιση της χώρας τη στιγμή που οι πάντες διαλαλούν ότι η θωράκιση αυτή, εκτός του ότι είναι τεχνικά αδύνατη, είναι και πολιτικά ανεπιθύμητη. Όταν λοιπόν το ζήτημα του απόρρητου της επικοινωνίας είναι πολιτικά και τεχνικά ανύπαρκτο, δεν μένει παρά το πολιτιστικό ζήτημα. Αλλά, ως πολιτιστικό ζήτημα, το απόρρητο της επικοινωνίας η κοινωνία το έχει λύσει. Κανένας πολιτισμένος άνθρωπος δεν χώνει τη μύτη του στα μυστικά του άλλου. Κανείς δεν θέλει να μάθει αυτό που άλλος κρατάει μυστικό.
Από την άλλη μεριά, οι υπηρεσίες και οι επιχειρήσεις της εξουσίας που χώνουν τη μύτη τους (υποτίθεται εν ονόματι της προστασίας μας από τους τρομοκράτες) δεν έχουν τίποτα να μάθουν. Δεν έχουμε τίποτα να κρύψουμε. Αλλά ακόμα κι αν υπήρχαν ανάμεσά μας τρομοκράτες, αυτούς δεν είναι δυνατόν να τους αποκαλύψουν οι κάμερες και οι κοριοί, αλλά εμείς που κινούμαστε γύρω τους. Και εμείς μόνο μπορούμε να τους κρατήσουμε το χέρι πριν κάνουν την τρομοκρατική πράξη.
Τελικά οι κινήσεις για κατατρομοκράτηση και τον έλεγχο της κοινωνίας, όπως και οι κινήσεις που αποκάλυψαν τις προηγούμενες ως φούσκες είναι κινήσεις πολιτιστικές. Το όργιο ασφάλειας των ολυμπιακών αγώνων αποκάλυψε ότι το πολιτιστικό όνειρο της εξουσίας είναι ο εγκλεισμός της κοινωνίας σε ένα μεγάλο σπίτι "μεγάλου αδελφού". Το όργιο των υποκλοπών, όμως, αποκαλύπτει πως υποψήφιοι έγκλειστοι σε ένα ανάκτορο "μεγάλου αδερφού" είναι οι συμπολιτευόμενοι και αντιπολιτευόμενοι λειτουργοί της εξουσίας. Το δράμα τους είναι ότι οι συζητήσεις και οι διαπληκτισμοί τους, τα μυστικά και τα ψέματά τους θα είναι πολύ βαρετό θέαμα και ακρόαμα. Ως πανταχόθεν θεώμενοι, δύσκολα θα βρουν θεατές για να κάνουν καριέρα.
