Καρφώματα, σαν αυτό του Τάιρον Νέσμπι, πριν από τρία χρόνια, θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν οι φίλαθλοι του μπάσκετ στη Λάρισα, το προσεχές διήμερο στο Ολ σταρ γκέιμ.

Οι παλίρροιες

ΞΕΚΙΝΑΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ ΤΟ 14Ο ΟΛ ΣΤΑΡ ΓΚΕΪΜ

Αν έχετε μείνει για αρκετό διάστημα σε παραθαλάσσιο τόπο (ιδίως σε ανοιχτή θάλασσα) μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι η επιφάνεια της θάλασσας ανυψώνεται και κατεβαίνει δύο φορές στη διάρκεια ενός ημερονυκτίου.

Γιορτή, όχι πανηγύρι

Η ανύψωση της στάθμης της θάλασσας ονομάζεται πλημμυρίδα και η πτώση της, αμπώτιδα.

Μπορεί να μην έχει τη λάμψη και την αίγλη ενός Ολ σταρ γκέιμ του ΝΒΑ, όμως το 14ο Ολ σταρ, που ξεκινάει σήμερα στη Λάρισα, υπόσχεται πλούσιο θέαμα και αρκετές συγκινήσεις στους φίλους του αθλήματος. Την εκκίνηση για την έναρξη του αγώνα των αστεριών θα δώσει αύριο ο υφυπουργός Αθλητισμού, Γιώργος Ορφανός που θα κάνει το τζάμπολ.

Και οι δύο κινήσεις μαζί αποτελούν το φαινόμενο της παλίρροιας.

ΛΑΡΙΣΑ, Αποστολή:

Σε πολλούς τόπους, η διαφορά στη στάθμη της θάλασσας κατά την πλημμυρίδα και την άμπωτη δεν ξεπερνά τα 0,3m.

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗΣ

Υπάρχουν όμως θέσεις στον κόσμο, όπου η διαφορά αυτή φτάνει μερικές φορές τα 12m.

ΘΟΔΩΡΟΣ ΧΑΣΤΑΣ

Ο χρόνος μεταξύ μιας πλημμυρίδας και της αμπώτιδας που την ακολουθεί είναι κατά μέσο όρο 6 1/4 ώρες.

Η αυλαία του 14ου Ολ σταρ γκέιμ άνοιξε ουσιαστικά χθες με τη καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου, που παρέθεσαν οι διοργανωτές στο δημαρχιακό μέγαρο της θεσσαλικής πόλης.

Έτσι, σε κάθε ημερονύκτιο γίνονται συνήθως δύο πλημμυρίδες και δύο αμπώτιδες (με αντίστοιχες πλημμυρίδες και αμπώτιδες μισή ώρα αργότερα την επόμενη ημέρα).

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΣΑΚΕ η Λάρισα δεν επιλέχθηκε τυχαία να φιλοξενήσει τη γιορτή του μπάσκετ.

Η διαφορά στη στάθμη της θάλασσας μεταξύ μιας πλημμυρίδας και της αμπώτιδας που την ακολουθεί παρουσιάζει περιοδική μεταβολή κάθε δύο εβδομάδες: τη μία εβδομάδα η διαφορά γίνεται μέγιστη (μέγιστη παλίρροια), μετά μία εβδομάδα γίνεται ελάχιστη (ελάχιστη παλίρροια), μία εβδομάδα αργότερα πάλι μέγιστη κ.ο.κ.

"Δεν ήταν τυχαία η επιλογή της Λάρισας καθώς τη φετινή χρονιά εκπροσωπείται από δύο ομάδες στην Α1", είπε αρχικά και συμπλήρωσε με νόημα.

Οι μεταβολές αυτές ανταποκρίνονται ακριβώς στις φάσεις της Σελήνης: οι μέγιστες παλίρροιες συμβαίνουν στις φάσεις της νέας Σελήνης και της πανσελήνου, ενώ οι ελάχιστες στο πρώτο και στο τρίτο τέταρτό της.

"Το Ολ σταρ γκέιμ δεν είναι ένα πανηγυράκι, όπως θέλουν να το αποκαλούν ορισμένοι.

Στο διαστημόπλοιο που περιφέρεται γύρω από τη Γη, τα πράγματα δεν “πέφτουν προς τα κάτω” αλλά αιωρούνται. Στην εικόνα, φαίνεται μια ποσότητα νερού να αιωρείται ως μια μεγάλη σταγόνα.

Είναι μια ευκαιρία να συναντηθούν όλοι οι φορείς του αθλήματος και να ανταλλάξουν απόψεις, πάντα με σκοπό την άνοδό του".

Η παλιρροιακή κίνηση λοιπόν σχετίζεται με τη Σελήνη.

Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ Λάρισας, Κώστας Τζανακούλης τόνισε ότι "…η Λάρισα αγκαλιάζει όλο τον αθλητισμό και είναι μια πόλη ζωντανή, που δεν κοιμάται ποτέ" και συμπλήρωσε:

Αυτό το διαισθάνθηκαν οι άνθρωποι από την αρχαιότητα.

"Θα γίνουν όλες οι ενέργειες για να είναι το καλύτερο Ολ σταρ γκέιμ των τελευταίων ετών.

Με πολύ απλό τρόπο φαντάζονταν, πως, όπως τόσα άλλα φυσικά φαινόμενα όπως το χιόνι, ο κεραυνός, η βροχή, έτσι και η παλίρροια θα έπρεπε να συνδεόταν άμεσα με τον ουρανό.

Η Λάρισα αγαπάει τον αθλητισμό και δίνει μεγάλη σημασία σ' αυτόν και φαίνεται από την επιτυχία που έχουν οι Λαρισινές ομάδες σε όλα τα αθλήματα".

Συγκεκριμένα, οι άνθρωποι διαισθάνονταν πως υπάρχει σχέση ανάμεσα στις παλίρροιες και τη Σελήνη, δεν μπορούσαν όμως να συγκροτήσουν μία συγκεκριμένη θεωρία.

ΤΟ ΤΖΑΜΠΟΛ της αυριανής αναμέτρησης ανάμεσα στους Έλληνες επίλεκτους και τους ξένους θα κάνει ο υφυπουργός Αθλητισμού, Γιώργος Ορφανός, όπως ανακοινώθηκε χθες από τους διοργανωτές.

Πρώτος ο Νεύτωνας έδειξε πως οι παλίρροιες είναι αποτέλεσμα της διαφοράς στη βαρυτική έλξη που ασκεί η Σελήνη σε δύο εκ διαμέτρου αντίθετες περιοχές της Γης.

Ο κ. Ορφανός θα δώσει το σύνθημα για την έναρξη της γιορτής του μπάσκετ και στη συνέχεια θα παρακολουθήσει τον αγώνα των "αστεριών" μαζί με τους εκπροσώπους των φορέων του αθλήματος και τους φιλάθλους της Λάρισας.

Για να κατανοήσουμε πώς αυτό οδηγεί στη δημιουργία των παλιρροιών, θα περιγράψουμε το εξής πείραμα:

ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ με τη συμμετοχή παραγόντων, παικτών, εκπροσώπων της διαιτησίας και δημοσιογράφους θα πραγματοποιηθεί αύριο το πρωί, σε κεντρικό ξενοδοχείο της Λάρισας.

Έστω ότι έχουμε μία μεγάλη μπάλα από εύπλαστο υλικό.

Πρόκειται φυσικά για άλλη μια καινοτομία του ΕΣΑΚΕ μετά τη διοργάνωση στο περυσινό Ολ σταρ γκέιμ της ημερίδας.

Αν τραβήξουμε προς την ίδια κατεύθυνση, ίδιες ποσότητες m από τη μπάλα και με την ίδια δύναμη F, η μπάλα θα επιταχυνθεί, διατηρώντας όμως το εξωτερικό της σχήμα, εικόνα α.

Η ΕΙΣΟΔΟΣ στο σημερινό παιχνίδι των Ελπίδων θα είναι ελεύθερη για όσους θέλουν να δουν τον αγώνα, ενώ η τιμή του εισιτηρίου για την αυριανή μέρα είναι επτά ευρώ.

Τι θα συμβεί όμως, αν τις μάζες m τις τραβήξουμε προς την ίδια κατεύθυνση με δυνάμεις F3 > F2 > F1, εικόνα β; Το αποτέλεσμα τώρα θα είναι, το εύπλαστο σώμα να χάσει το σφαιρικό του σχήμα, και να αποκτήσει σχήμα ελλειψοειδές. Με πολύ καλή προσέγγιση, έτσι περίπου συμβαίνουν τα πράγματα στη μεγάλη σφαίρα που ζούμε, δηλαδή στη Γη μας. Θα απλοποιήσουμε την περιγραφή της δημιουργίας των παλιρροιών, κάνοντας κάποιες υποθέσεις που μας διευκολύνουν. Συγκεκριμένα, θεωρούμε, πως ο άξονας περιστροφής της Γης είναι κάθετος στο επίπεδο της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο, και ότι πάνω στο επίπεδο αυτό βρίσκεται και η Σελήνη, η οποία διαγράφει κυκλική τροχιά γύρω από τη Γη. Επίσης, θεωρούμε ότι η Γη καλύπτεται εξ’ ολοκλήρου από θάλασσα, που έχει παντού μεγάλο και ίδιο βάθος.

Εικόνα α

Εικόνα β

Μπορούμε να παρατηρήσουμε, πως η μάζα m που βρίσκεται στο σημείο Γ της θάλασσας, δέχεται έλξη από τη Σελήνη μεγαλύτερη από αυτήν που δέχεται ίδια μάζα m στο κέντρο Κ της Γης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός παλιρροιακού εξογκώματος στο νερό που βρίσκεται απέναντι από τη Σελήνη. Ένα δεύτερο παλιρροιακό εξόγκωμα δημιουργείται στο νερό που βρίσκεται μακρύτερα από τη Σελήνη, αφού εκεί η βαρυτική έλξη σε μάζα m (σημείο Α), είναι μικρότερη από την έλξη που δέχεται η μάζα m (σημείο Κ) (Εικ. γ). Η διαφορά των βαρυτικών έλξεων στα σημεία Γ και Α ονομάζεται παλιρροιακή δύναμη έλξης.

Εικόνα γ Ένα μοντέλο της Γης με τη Σελήνη, που αναπαριστά το φαινόμενο της παλίρροιας.

Καθώς η Γη περιστρέφεται, ένα συγκεκριμένο σημείο της επιφάνειάς της θα περνά από τις θέσεις Γ, Α μια φορά την ημέρα, έτσι ώστε να δημιουργείται δύο φορές την ημέρα το γνωστό φαινόμενο της πλημμυρίδας (ανύψωση της στάθμης των νερών). Εκτός από τη Σελήνη, συμμετοχή στη δημιουργία των παλιρροιών έχει και ο Ήλιος. Η παλιρροιακή δύναμη έλξης του Ήλιου είναι ίση με το 0,44 της παλιρροιακής έλξης της Σελήνης. Επομένως, οι παλίρροιες που προκαλεί ο Ήλιος έχουν ύψος περίπου 5/11 εκείνων που προκαλεί η Σελήνη. Αν ο Ήλιος βρίσκεται στην ίδια πλευρά με τη Σελήνη (Νέα Σελήνη) ή στην αντίθετη (Πανσέληνος), τότε οι επιδράσεις των δύο ουράνιων σωμάτων προστίθενται και προκαλούν μέγιστες παλίρροιες (Εικ. δ). Όταν η Σελήνη βρίσκεται στο πρώτο ή το τελευταίο τέταρτό της, οπότε ο Ήλιος βρίσκεται σε γωνία 90° με τη Σελήνη, το συνολικό αποτέλεσμα της επίδρασης των δύο σωμάτων είναι εξασθενημένο (Εικ. ε). Τελειώνοντας, θα επισημάνουμε το γεγονός, πως η μηχανική ενέργεια που απελευθερώνεται από τις παλιρροιακές κινήσεις του νερού των ωκεανών, έχει ήδη αρχίσει να χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Μπορούμε να φανταστούμε, πως με τον τρόπο αυτό θα έχουμε μία αστείρευτη πηγή ενέργειας, χωρίς την επικίνδυνη μόλυνση του περιβάλλοντος που προκαλούν τα εργοστάσια ηλεκτρικής ενέργειας με την καύση άνθρακα ή πετρελαίου, που χρησιμοποιούμε σήμερα. Στην περιοχή Rance της Γαλλίας λειτουργεί σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την ενέργεια των παλιρροιών (Εικ. στ).

Εικόνα ε

Εικόνα δ

Εικόνα στ Ο σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από παλίρροιες στο Rance έχει μέγιστη ισχύ 240ΜW, η οποία αρκεί για να ικανοποιήσει τις ανάγκες μιας πόλης 300.000 κατοίκων.