Ο ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΟΥΛΗΣ ΣΤΗ "Θ"

20 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

3.4 Κοινωνική διαστρωμάτωση, κοινωνική κινητικότητα

"Φταίει η κουτοπονηριά των ελληνικών κυβερνήσεων"

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ

Σε κάθε κοινωνία τα άτομα δε διαθέτουν τα ίδια κοινωνικά χαρακτηριστικά, όπως ο πλούτος, η μόρφωση, το εισόδημα, το κύρος.

Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΝ στη μίνι συνέντευξη που παραχώρησε στη "Θ" επισημαίνει ότι η Ελλάδα υστερεί στην εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας, διότι αυτή έρχεται σε αντίθεση με πάγιες πρακτικές του πολιτικού μας πολιτισμού αλλά και με τις πολιτικές επιλογές των τελευταίων κυβερνήσεων.

Το ΠΑΣΟΚ είναι κόμμα της κοινωνίας

Εξάλλου, ακόμα και σήμερα, σε πολλές κοινωνίες και ομάδες χαρακτηριστικά, όπως το φύλο, η φυλή ή η εθνική προέλευση οδηγούν σε κοινωνική ανισότητα.

Πού αποδίδετε αυτή τη δυσκολία προσαρμογής στην Ε.Ε.;

ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

Κάθε κοινωνία αξιολογεί και κατατάσσει τα κοινωνικά χαρακτηριστικά και μέσα από αυτά ιεραρχεί τα άτομα που τα κατέχουν.

Φταίει η κουτοπονηριά των ελληνικών κυβερνήσεων, η ελληνική μικροπολιτική.

ΠΡΩΗΝ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ

Η κατάταξη αυτή γίνεται με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας, την ιστορία της και τα συμφέροντα που κυριαρχούν σε αυτήν.

Όταν είναι κάτι καλό, η ελληνική διοίκηση κινείται με ταχύτητα χελώνας.

"Ως διεθνής Έλληνας και ως αριστερός πολίτης", ο Στέφανος Τζουμάκας, πρώην βουλευτής και υπουργός του ΠΑΣΟΚ, που μοιράζει τον επαγγελματικό χρόνο του μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας, υποστηρίζει ότι στην υπερδύναμη "ο καπιταλισμός και η βαρβαρότητα εκεί έχουν όνομα, αλλά και τα επιτεύγματα, επίσης". Προσθέτει δε ότι "οι προοδευτικοί άνθρωποι είναι αντίθετοι με τον προκλητικό πλούτο μιας μειοψηφίας, την προκλητικά εκτεταμένη φτώχεια και τον ηγεμονισμό του αμερικανικού συστήματος".

Με αυτόν τον τρόπο περισσότερη εξουσία αποδίδεται π.χ. στο ανδρικό φύλο και στη σωματική δύναμη από τα μέλη των κτηνοτροφικών κοινωνιών, στην αριστοκρατική προέλευση από τα μέλη των παραδοσιακών κοινωνιών, στον οικονομικό πλούτο από τα μέλη της σύγχρονης κοινωνίας.

Όταν είναι κάτι κακό, τρέχει να το εφαρμόσει με ταχύτητα λαγού, με το άλλοθι ότι δεν φταίμε εμείς, αλλά μας το επιβάλλουν οι Βρυξέλλες.

Για τον Στέφανο Τζουμάκα η εμπειρία στην Αμερική: "μηδέ Μαρξ μηδέ Χριστός";

Ο τρόπος που κάθε κοινωνία ιεραρχεί τα άτομα, με βάση τα κοινωνικά τους χαρακτηριστικά, ονομάζεται κοινωνική διαστρωμάτωση.

Π.χ., αν πρόκειται για κονδύλια, κρύβουν ότι τα λεφτά είναι από την κοινότητα και λένε "κατόπιν ενεργειών μου θα γίνει ο δρόμος" και κόβουν κορδέλες.

Σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες τρία είναι τα βασικά: α) η υποχώρηση της πολιτικής έναντι της οικονομίας, β) η υποχώρηση των κοινωνιών έναντι των αγορών και γ) η παραπληροφόρηση και η χειραγώγηση από κέντρα δύναμης και πληροφόρησης.

Στην ιστορία της ανθρωπότητας έχουν υπάρξει πολλά είδη κοινωνικής διαστρωμάτωσης, όπως η δουλεία, οι κάστες* στην Ινδία κ.ά. Αν είναι πραγματικά καλό, που αφορά ας πούμε τη νομοθεσία για το περιβάλλον, την υγεία, τον καταναλωτή κτλ., εκεί καθυστερούμε, διότι δεν μπορούμε εύκολα να αλλάξουμε συνήθειες και νοοτροπίες.

Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση ή η κυβέρνηση στο ΠΑΣΟΚ;

Στις σύγχρονες κοινωνίες το βασικό είδος κοινωνικής διαστρωμάτωσης είναι η κοινωνική τάξη, στην οποία ανήκουν τα άτομα με κοινά οικονομικά χαρακτηριστικά και συμφέροντα, π.χ. εργατική, αγροτική, αστική τάξη**. Συνήθως εκεί τρώμε τις καταδίκες και τα πρόστιμα.

Το ΠΑΣΟΚ έλαβε ψήφο τετραετίας.

Οι συνέπειες της κοινωνικής διαστρωμάτωσης επηρεάζουν όλη την κοινωνική μας ζωή, τις αντιλήψεις μας για τον κόσμο, τις πολιτικές μας επιλογές, την υγεία μας, τη σταδιοδρομία μας κ.λ.π.

Οι πολίτες γνωρίζουν τα ευρωπαϊκά θέματα;

Η κυβέρνηση έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης σε προγραμματικές δηλώσεις.

*Κάστα: Υπάρχει έλλειμμα πληροφόρησης μεγάλο.

Την κυβέρνηση αφορά το κράτος και η διοίκηση.

Κλειστό σύστημα διαστρωμάτωσης, στο οποίο η θέση του ατόμου καθορίζεται από τη γέννηση του. Οι Έλληνες πολίτες δεν είναι ενημερωμένοι για τη δυνατότητά τους να ασκήσουν τα ελεγκτικά δικαιώματά τους και δεν έχουν κατανοήσει τη σημασία που έχει το τι παίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το ΠΑΣΟΚ είναι κόμμα της κοινωνίας.

Οι κάστες υπήρξαν κυρίαρχο σύστημα διαστρωμάτωσης στην Ινδική κοινωνία για λόγους θρησκευτικούς και καταργήθηκαν με νόμο το 1949.

Τι θα βοηθούσε να αλλάξει αυτό;

Κρατικοδίαιτη Κεντρική Επιτροπή = επάγγελμα πολιτικός;

**Αστική τάξη:

Πέρα από την ενημέρωση σημασία έχει και το επίπεδο της ελληνικής εκπροσώπησης.

Η πολιτική δεν είναι επάγγελμα.

Η κοινωνική τάξη των εμπόρων και επιχειρηματιών που δημιουργήθηκε στους νεότερους χρόνους με το τέλος της φεουδαρχίας.

Δηλαδή ποιους στέλνουμε στην ευρωβουλή, ποιους στέλνουμε στην Κομισιόν, με ποιους στελεχώνουμε την παρουσία του ελληνικού κράτους στις Βρυξέλλες, ποιες πολιτικές υποστηρίζουμε, πώς οι πολιτικοί έρχονται στα συμβούλια και δεν στέλνουν κάποιον τρίτο βοηθό τους.

Πολιτική δεν ασκούν μόνο τα κόμματα.

Στην αστική τάξη σήμερα εκτός από τις παραπάνω κατηγορίες εντάσσονται και όσοι ασχολούνται με τις υπηρεσίες.

Αν μιλάνε ξένες γλώσσες, αν μπορούν να σηκώσουν το τηλέφωνο να συνεννοηθούν με κάποιους συναδέλφους τους, για να οργανώσουν μία συμμαχία, να προωθήσουν ένα εθνικό θέμα ή να αποφύγουν μία αρνητική εξέλιξη.

Όταν ένα κυβερνητικό κόμμα δεν εκφράζει και δεν λειτουργεί στα πέντε "Κ" - Κοινωνία, Κυβέρνηση, Κράτος, Κόμμα, Κινήματα - οι αρνητικές όψεις θα χαρακτηρίζονται από τη στρεβλή ανάγνωση του "πολιτικού και κοινωνικού γίγνεσθαι", με αρνητικά αποτελέσματα, μεταξύ των άλλων, τη μονομέρεια, την αλλοτρίωση, τα εκφυλιστικά φαινόμενα.

φωτ. 3.9 Μαρία Κιουρί. Η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ. Οι έρευνές της για τη ραδιενέργεια της δίνουν Νόμπελ Φυσικής (1903) και Νόμπελ Χημείας(1911).

Στο παρελθόν είχαμε υπουργούς που έμειναν για χρόνια πολλά σε ένα κρίσιμο υπουργείο, που ας πούμε πήρε πολλά λεφτά από την Ένωση, και δεν πάτησαν το πόδι τους στις Βρυξέλλες…

Στην "ψυχρή" Νέα Υόρκη φθάνουν τα συντροφικά μαχαιρώματα;

φωτ.3.10 Λίνα Τσαλδάρη. Η πρώτη Ελληνίδα υπουργός το 1956.

Το ΠΑΣΟΚ είναι υπολογίσιμη δύναμη στη Νέα Υόρκη.

φωτ.3.11 Σερίν Εμπαντίν, δικηγόρος. Η πρώτη μουσουλμάνα με Νόμπελ ειρήνης το 2003. Στις σύγχρονες κοινωνίες το φύλο αποτελεί όλο και λιγότερο χαρακτηριστικό που οδηγεί σε κοινωνικές ανισότητες. Οι γυναίκες ενισχύονται με κατάλληλα μέτρα ώστε να καταλαμβάνουν θέσεις εξουσίας σε πολλούς τομείς. - Να συζητήσετε στην τάξη για κοινωνικές ανισότητες που στηρίζονται στο φύλο (www.kethi.gr)

Τα επιτεύγματα αναγνωρίζονται. Οι κοινωνικές ανισότητες και η κοινωνική διαστρωμάτωση χαρακτηρίζουν όλες τις κοινωνίες. Μαχαιρώματα δεν φθάνουν, αλλά κριτική, εκατέρωθεν, ναι. Στις παραδοσιακές κοινωνίες, όπως είδαμε, τα άτομα δεν έχουν περιθώρια να καλυτερεύσουν την οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση, εφόσον οι θέσεις τους είναι δοτές, καθορίζονται δηλαδή από τη γέννηση τους.

Ο Στέφανος Τζουμάκας πώς βλέπει την υπερατλαντική δημοκρατία;

Ο δούλος, ο δουλοπάροικος στη φεουδαρχία ή ο Ινδός του 19ου αιώνα που ανήκε στην κατώτερη κάστα, γνώριζαν ότι θα έκλειναν τον κύκλο της ζωής τους στην ίδια ακριβώς θέση με αυτήν που κληρονόμησαν από την οικογένεια τους (κλειστό σύστημα διαστρωμάτωσης).

Ως διεθνής Έλληνας και ως αριστερός πολίτης.

Αντίθετα, στις σύγχρονες κοινωνίες επικρατεί ένα ανοιχτό σύστημα διαστρωμάτωσης με το οποίο τα άτομα έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν την οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση.

Ο καπιταλισμός και η βαρβαρότητα εκεί έχουν όνομα, αλλά και τα επιτεύγματα, επίσης.

Η αλλαγή αυτή επιτυγχάνεται μέσα από την εκπαίδευση και κατάρτιση, την αλλαγή επαγγέλματος, την εργασία.

Έχει λεχθεί: "Ο αντιαμερικανισμός είναι ο σοσιαλισμός των ηλιθίων". Υπερβολή ή πραγματικότητα;

Αυτή η δυνατότητα μετακίνησης ενός ατόμου από μια κοινωνική τάξη σε άλλη ονομάζεται κοινωνική κινητικότητα.

Οι προοδευτικοί άνθρωποι είναι αντίθετοι με τον προκλητικό πλούτο μιας μειοψηφίας, την προκλητικά εκτεταμένη φτώχεια και τον ηγεμονισμό τού αμερικανικού συστήματος.

Η δωρεάν παιδεία, η ενίσχυση και κατάρτιση των ευάλωτων ομάδων, όπως οι άνεργοι, οι γυναίκες, τα άτομα με αναπηρίες, οι νέοι, οι μετανάστες, είναι μέτρα που έχουν ως σκοπό την ισότητα ευκαιριών για όλα τα μέλη της κοινωνίας.

Κανείς προοδευτικός άνθρωπος δεν στρέφεται κατά της Αμερικής ως χώρας - μεταναστευτικού κράτους.

Τα μέτρα αυτά δεν καταργούν βέβαια τις κοινωνικές ανισότητες σε βάρος των συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, παρέχουν όμως στα άτομα τη δυνατότητα βελτίωσης της κοινωνικής τους θέσης, δίνοντάς τους τις ευκαιρίες που στερούνται για να καλυτερεύσουν την κοινωνική τους θέση.

Στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης, με την κατά Μπους "παλαιά Ευρώπη" ή με την αλληθωρίζουσα προς την "Μέκκα του Καπιταλισμού" πρώην κομμουνιστική Ευρώπη;

Η κοινωνική κινητικότητα μπορεί να είναι: α) ανοδική, όταν το άτομο κινείται από κατώτερες σε ανώτερες κοινωνικές τάξεις, όπως π.χ. στην περίπτωση που το άτομο αποκτά επαγγελματική κατάρτιση ή ένα πτυχίο, β) καθοδική, όταν π.χ. ένα άτομο χάνει την εργασία ή την περιουσία του, ή γ) οριζόντια, όταν ένα άτομο π.χ. αλλάζει εργασία, χωρίς αυτό να συνεπάγεται ότι αποκτά περισσότερο ή λιγότερο εισόδημα ή κύρος.

Η πόλωση έχει πάντα ως φόντο τις ρητορικές.

Εξάλλου, οι κοινωνικοί επιστήμονες μελετούν την κινητικότητα των ατόμων σε σύγκριση με την κοινωνική τάξη των γονιών τους (διαγενεακή κινητικότητα).

Οι ΗΠΑ αναπτύχθηκαν ως αποικία της παλαιάς Ευρώπης.

Εάν τα νέα μέλη της κοινωνίας παρουσιάζουν ανοδική κινητικότητα σε σχέση με την κατάταξη των γονιών τους, αυτό αποτελεί δείκτη κοινωνικής ανάπτυξης και ευημερίας, εφόσον συνήθως συνδέεται με την αύξηση του εισοδήματος και την πρόσβαση σε περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες.

Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης εκδηλώνουν διαχρονικά τις ανασφάλειές τους με τη δυτική και ανατολική γειτνίαση.

φωτ. 3.12 ΟΑΕΔ Προγράμματα κατάρτισης. Σήμερα ο πιο συνηθισμένος λόγος κοινωνικής κινητικότητας είναι η αλλαγή επαγγέλματος. Πολλά επαγγέλματα εξαφανίζονται, όπως τα παραδοσιακά επαγγέλματα μικροκατασκευαστών και τεχνιτών. Νέες τεχνολογίες μπαίνουν στην παραγωγή και μαζί τους νέες ειδικότητες. Πολλά επομένως άτομα οδηγούνται στην ανεργία και την καθοδική κινητικότητα. Γι' αυτό η Πολιτεία οργανώνει προγράμματα κατάρτισης νέων σε νέα επαγγέλματα και τεχνολογίες. - Να ενημερωθείτε από τον ΟΑΕΔ για αυτά τα Προγράμματα και μέσα από το μάθημα του Επαγγελματικού Προσανατολισμού.

"Η Ελλάδα στους Έλληνες" τριάντα χρόνια μετά, πώς ηχεί στα αυτιά του Στέφανου Τζουμάκα;

φωτ.3.13 Στη μεταπολεμική Ελλάδα το απολυτήριο του Γυμνασίου ήταν αρκετό για ανοδική κοινωνική κινητικότητα. - Να συζητήσετε στην τάξη ποια επιπλέον εκπαιδευτικά και επαγγελματικά προσόντα απαιτούνται σήμερα.

Εξέφραζε και εκφράζει το δικαίωμα των Ελλήνων για ανεξαρτησία απέναντι στις δυνάμεις της υποτέλειας και των έξωθεν παρεμβάσεων, στο δικαίωμα κάθε λαού να καθορίζει τις τύχες του.

Η Ευρώπη του 20ού αιώνα δημιούργησε το κράτος κοινωνικής πρόνοιας. Η Ευρώπη του 21ου αιώνα φαίνεται να ξεχνά την αρχή "παν μέτρον άνθρωπος" και να την αποδομεί. Το ΠΑΣΟΚ θα συμπορευθεί στο ξήλωμα;

Για το ΠΑΣΟΚ το θέμα έχει πέντε όψεις: α) Παν μέτρον άνθρωπος (δικαιώματα και ευημερία των ανθρώπων), β) τα συμφέροντα των εργαζομένων (ανάπτυξη, παραγωγικότητα), γ) διεθνές περιβάλλον (ανταγωνιστικότητα), δ) δίκαιη κατανομή των βαρών και ε) όχι στις κοινωνίες των 2/3 και του 1/3.

Πόσοι στο ΠΑΣΟΚ του 2003 μ.Χ. θα υπέγραφαν το "κοινωνικό συμβόλαιο"; Ο σοσιαλισμός δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τους εργάτες και πολύ περισσότερο εναντίον των εργαζομένων…

Το σύστημα είναι καπιταλιστικό, η κυβέρνηση είναι σοσιαλιστική. Το ζητούμενο σήμερα, και στο άμεσο μέλλον, είναι η σταθερότητα, η ανάπτυξη, η κατοχύρωση και η διεύρυνση δικαιωμάτων και η εφαρμογή μιας κοινωνικής πολιτικής.

Η "κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας" (φανταχτερή και πολυτελής ζωή) αγγίζει και σε ποιο βαθμό το στελεχικό δυναμικό του Κινήματος;

Η συντριπτική πλειονότητα των στελεχών του ΠΑΣΟΚ διάγει σε συνθήκες μικρομεσαίας ευημερίας αντίστοιχη με τις τάξεις και τα στρώματα απ' όπου προέρχονται. Φαινόμενα νεοπλουτισμού υπάρχουν σε κοινωνικές ομάδες, αλλά ελάχιστα σε στελέχη του ΠΑΣΟΚ.

Το επαγγελματικό ασυμβίβαστο ωθεί τον βουλευτή στην αφοσίωσή του στο λειτούργημά του ή συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας επαγγελματικής τάξης πολιτικών;

Τα θέματα είναι τρία: α) η τήρηση του Συντάγματος, β) η διαίρεση των περιφερειών μαμούθ για να έχει δύναμη η ψήφος των πολιτών και όχι τα συστήματα προβολής και προαποφασισμένης "εκλογιμότητας" προσώπων και γ) η καθιέρωση των μονοεδρικών εδρών με πιθανή επιλογή ενός ή δύο γύρων. Αυτός ο συνδυασμός είναι απαραίτητος για την εξάλειψη του φαινομένου των επαγγελματιών πολιτικών.

Στο παρελθόν στάθηκες στο επίκεντρο εξωκομματικών και εσωκομματικών συγκρούσεων, αυτό οφείλεται σε συγκυρίες ή σε σταθερή αντίληψη;

Οι αλλαγές, οι μεταρρυθμίσεις και γενικά οι πολιτικές μακράς πνοής που θα δημιουργούν νέες ισορροπίες επιβάλλουν και συγκρούσεις. Αυτό, όμως, δεν αποκλείει τον διάλογο και τη συνεννόηση.

Ο Στ. Τζουμάκας του 1974, του 1981, του 1996 και του 2003;

α) Δεν άλλαξα τρόπο σκέψης, β) σταθερή αναφορά στη δημιουργία προϋποθέσεων, γ) απόκτηση πολλαπλών εμπειριών, δ) γνώση νέων δεδομένων.

Η αυτοκριτική ποια περίοδο της πολιτικής σου πορείας αγγίζει;

Για την πολιτική μου διαδρομή αισθάνομαι δικαίωση. Όφειλα να ενδιαφερθώ περισσότερο για την προσωπική και κοινωνική μου ζωή, όπως δικαιούται κάθε άνθρωπος.

Το "ΠΑΣΟΚ του μέλλοντός μας", πώς το ορίζεις;

Να συνειδητοποιήσουν το ΠΑΣΟΚ και ο ελληνικός λαός ότι η Ελλάδα συναποφασίζει, συμπράττει και προβαίνει σε επιλογές με βάση τον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων και αναπτύσσει πρωτοβουλίες.