Όργανο της Ένωσης Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών με έδρα την Αθήνα. Στενά λογοτεχνικό περιοδικό και πολύ λιγότερο ιστορικό και λαογραφικό. Το περιοδικό, ως όργανο της συγκεκριμένης Ένωσης, δημοσιεύει συχνά τα αποτελέσματα των δραστηριότητων της: έπαθλα και βραβεύσεις από πανελλήνιους ποιητικούς διαγωνισμούς (πχ. τχ. 14), επετειακές εκδηλώσεις με αφορμή τον εορτασμό κάποιου λογοτέχνη ή τον θάνατό του (πχ. με αφορμή τον θάνατο του Τάκη Καπώνη) κτλ. Ώς το τχ. 21 τα εξώφυλλα του περιοδικού είναι ασπρόμαυρα, όπως ασπρόμαυρο είναι και το περιορισμένο εικονογραφικό υλικό που δημοσιεύεται (διακόσμηση των εξωφύλλων με γλυπτά, πίνακες, φωτογραφίες συνήθως τοπικών καλλιτεχνών ή τοπικής θεματικής). Από το τχ. 22 τα υλικό αυτό δημοσιεύεται έγχρωμο, ενώ από το επόμενο τεύχος γίνονται έγχρωμα και τα εξώφυλλα. Τον λογότυπο του περιοδικού σχεδίασαν οι Κ. και Ν. Σταμάτης.

Το κύριο μέρος της ύλης του περιοδικού καταλαμβάνουν οι λογοτεχνικές συνεργασίες και οι φιλολογικές μελέτες.

Ποιήματά τους δημοσιεύουν οι: Γεώργιος Π. Αναγνωστόπουλος, Γιάννης Ανδρικόπουλος, Τάκης Αντωνίου, Αλέξανδρος Βαρόπουλος, Γιώργος Βλάχος, Ειρήνη Γαλανού, Δημήτρης Γιάκος, Έλλη Γιαννοπούλου, Ελένη Γκαϊτατζή, Χάρης Γκόλιας, Ερμιόνη Ζερβουδάκη-Βινιεράτου, Νίκος Α. Ζώρης, Γεράσιμος Καζάνας, Μαριάννα Καλαμάρα, Τάκης Σπ. Καπώνης, Γιάννης Καραμητσόπουλος, Κώστας Καρούσος, Γιάννης Β. Καρύτσας, Πότης Κατράκης, Αντώνης Χ. Κούρος, Δημήτρης Κράνης, Αθανάσιος Κυριαζής, Βασίλης Λαμνάτος, Β. Α. Λαμπρόπουλος, Εμμανουήλ Λαουτάρης, Βασιλική Λεονταρίτη, Γιώργος Λίλλης, Θανάσης Μανιφάβας, Νίκος Θ. Μαρσέλλος, Λένα Μερίκα, Ευάγγελος Κ. Μιλλεούνης, Άρης Μπιτσώρης, Γιάννης Νικάνθης, Άσπα Ξύδη, Κ. Κ. Παπαδημητρίου, Έφη Παπαθεοδώρου, Νίκος Δ. Παπακωνσταντίνου, Γιώργος Πετρόπουλος, Δημήτρης Πιστικός, Φωτίκα Πλαστουργού-Μπίστολα, Δημήτριος Ποθητός, Θ Δ. Πολιτόπουλος, Σωτήρης Σαράκης, Βάια Σπυρέλη, Χρυσούλα Σπυρέλη, Μαρία Σταμάτη, Σταύρος Κ. Σταυρίδης, Δημήτρης Ξ. Στεργίου, Δανάη Στρατηγοπούλου, Χάρης Ταμπάκης, Αγγελική Κ. Τζώρα, Ειρήνη Τόλη, Χρήστος Τόλης, Γεώργιος Γ. Τριανταφύλλου, Χρυσούλα Τσικριτσή-Κατσιανάκη, Γιάννης Υφαντής, Χρήστος Νικ. Φίφης, Ελένη Χωρεάνθη, Βασίλης Α. Ψάρρης κ.ά. Ελάχιστες είναι οι μεταφράσεις: Jorge Luis Borges (μτφρ. Δανάη Στρατηγοπούλου), Robert Creeley (μτφρ. Ελένη Γκαϊτατζή), Pablo Neruda (μτφρ. Δανάη Στρατηγοπούλου), Frank O'Hara (μτφρ. Βερίνα Χωρεάνθη), Friedrich von Schiller (μτφρ. Δημοσθένης Γεωργοβασίλης), Rabintranath Tagore (μτφρ. από τα γαλλικά Δημήτρης Α. Κράνη).

Πεζά δημοσιεύουν οι: Χρήστος Φιλ. Αναγνωστός, Πέτρος Κ. Βελούδας, Άνθης Βέργης, Δημοσθένης Γ. Γεωργοβασίλης, Έλλη Γιαννοπούλου, Ευτύχιος Δασκαλάκης-Σφαγκατάκης, Βησσαρία Ζορμπά-Ραμμοπούλου, Νίκος Α. Ζώρης, Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, Πάνος Καπώνης, Αλεξάνδρα Καρακώστα-Αηδόνη, Γιολάντα Κορακά, Χρήστος Κορέλας, Νίκος Γερ. Κουτρούλης, Γιάννης Ν. Κουφός, Αθανάσιος Κυριαζής, Διον. Κωστίδης, Δήμητρα Φ. Κώη, Πάνος Δ. Λαζαρόπουλος, Φάνης Μούλιος, Ινώ Μπαλτά, Κώστας Αθ. Ξυγκάς-Νερομανιώτης, Κ. Κ. Παπαδημητρίου, Φ. Κ. Παπαδημητρίου, Θανάσης Παπαθανασόπουλος, Μαντώ Πιστικού, Θ. Μ. Πολίτης, Κώστας Σαρδελής, Γρηγόρης Σταγέας, Δημήτρης Ξ. Στεργίου, Κώστας Στυλιαράς, Ταξιδευτής, Γιώργος Ι. Τσακός, Μάκης Τσέλιος, Παντελής Φλωρόπουλος, Γιώργης Χαλατσάς, Ελένη Χωρεάνθη κ.ά. Σπάνιες είναι οι μεταφράσεις: Giovanni Verga (μτφρ. Βερίνα Χωρεάνθη).

Όσον αφορά τις μελέτες είναι αναμενόμενο το ενδιαφέρον για τοπικούς λογοτέχνες, παλαιότερους (Άνθης Βέργης, Ρήγας Γκόλφης, Πέτρος Δήμας, Γ. Δροσίνης, Χρήστος Καπράλος, Αθανάσιος Κυριαζής, Μ. Μαλακάσης, Κ. Παλαμάς, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Ζαχ. Παπαντωνίου, Κ. Χατζόπουλος κ.ά.) και νεότερους και σύγχρονους (Θωμάς Γκόρπας, Βησσαρία Ζορμπά-Ραμμοπούλου, Βασίλης Ιωακείμ, Θανάσης Παπαθανασόπουλος, Δημήτρης Πιστικός, Θ. Μ. Πολίτης, Μαρία Σταμάτη, Παντελής Φλωρόπουλος κ.ά.).

Γενικότερα ο χαρακτήρας των μελετών που δημοσιεύονται είναι εκλαϊκευτικός. Εκτός οργανωμένων αφιερωμάτων μελέτες (όχι πάντα τοπικής θεματικής) δημοσιεύουν, μεταξύ άλλων, οι: Γεώργ. Παντ. Αναγνωστόπουλος, «Περί Αιτωλικής Σχολής ολίγα (Ερέθισμα διαλόγου)» (τχ. 9), Τάσος Αναγνώστου, «Ο ποιητικός λόγος στην περίοδο του πολέμου και της κατοχής (1940-1944)» (τχ. 9), Τάκης Αντωνίου, «Το θέατρο στο Βυζάντιο» (τχ. 15), Βασίλης Βιτσαξής, «Ποίηση και πεζογραφία» (τχ. 10), Δημοσθένης Γεωργοβασίλης, «Αλέξης Πάρνης. Ο λογοτέχνης της καταγγελίας και της προοπτικής. Προσφορά στα ογδόντα χρόνια του» (τχ. 29), Ευτύχιος Δασκαλάκης-Σφαγκατάκης, «Ποιος ο ποιητής του Ερωτόκριτου» (τχ. 14), Δημήτρης Ι. Καραμβάλης, «Ο ποιητής Γιώργος Θέμελης» (τχ. 5), Μαριανός Δ. Καράσης, «Ο 'Διγενής Ακρίτας' του Θανάση Παπαθανασόπουλου σε αναφορά με την 'Όδύσσεια' του Νίκου Καζαντζάκη» (τχ. 31), «Το τραγικό στον Καζαντζάκη και στον Hebbel. Δύο κραυγές αγωνίας για τη σωτηρία του Θεού» (τχ. 34), Γιάννης Καρύτσας, «Η θρησκευτική συνείδηση του Σολωμού» (τχ. 6), «Ποιητική συνείδηση και αυτοκριτική στο έργο του Σ. Σαράκη» (τχ. 13), «Κώστας Κρυστάλλης: Ο απολησμονημένος πρωτοπόρος» (τχ. 14), Νίκος Στ. Κόμβος, «Η μνήμη κι ο χρόνος στη λογοτεχνία» (τχ. 15), Ακακία Κορδόση, «Η μοναξιά των δημιουργών» (τχ. 5), «Μιχαήλ Μητσάκης: Ένας ξεχασμένος στυλίστας» (τχ. 10), Δημήτρης Α. Κράνης, «Η ερωτική ποίηση του Μιλτιάδη Μαλακάση (1869-1943)» (τχ. 12), Λένα Κωνσταντέλλου, «Ο Υπερρεαλισμός σαν κοσμοαντίληψη και ποιητική πράξη» (τχ. 17), Λούλα Δ. Κωνσταντινίδου, «Ο καημός του Δροσίνη» (τχ. 22), Γρηγ. Φ. Κωσταράς, «Φιλοσοφία και Ποίηση. Από τον Τσάτσο ώς τον Κ. Παλαμά» (τχ. 6), Βασίλης Λαμνάτος, «Αναφορά στη μοντέρνα ποίηση» (τχ. 1), Β. Α. Λαμπρόπουλος, «Λογοτεχνία και Δημοσιογραφία» (τχ. 24), Νίκος Μακρής, «Η αισθητική της λογοτεχνίας» (τχ. 11), Ντίνος Μακρυγιάννης, «Τα 'Τραγούδια των Βουνών'. Μνήμη Γεωργίου Αθάνα για τα δέκα χρόνια από τον θάνατό του» (τχ. 1), Γεράσιμος Μασούρας, «Η θρησκευτικότητα στο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη» (τχ. 19), Μιχ. Γ. Μερακλής, «Κωστής Παλαμάς: υμνητής της λαϊκής λεβεντιάς-αρνητής της λαϊκής δεισιδαιμονίας», «Από τον αθηναϊκό βίο του Ν. Καρούζου» (τχ. 35), Γιάννης Μιχ. Μήλιος, «Μνήμη Άγγελου Σικελιανού (50 χρόνια από το θάνατό του)» (τχ. 18), Ευάγγελος Κ. Μιλλεούνης, «Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη: Η φόνισσα (ερμηνευτική προσέγγιση)» (τχ. 23), Ε. Ν. Μόσχος, «Ο Κώστας Σαρδελής και οι Διδάσκαλοι του Γένους» (τχ. 6), Εύη Παπαδήμα, «Κώστας Χατζόπουλος. Ο γνήσιος λυρικός στοχαστής» (τχ. 8), «Νικηφόρος Βρεττάκος (1911-1991), ο ποιητής του εύρωστου λυρισμού και της ποιητικής διαφάνειας» (τχ. 15), «Ο μεγάλος λυρικός ποιητής της ελευθερίας και υμνητής του Ελληνικού γένους» (τχ. 19), «Μιλτιάδης Μαλακάσης. Ο ποιητής που κινήθηκε με ευστοχία μεταξύ 'παρνασσισμού' και 'συμβολισμού'» (τχ. 25), «Ο βαθύς και ρωμαλέος λυρισμός στο ποιητικό έργο του Κώστα Βάρναλη (1884-1974)» (τχ. 27), Φίλιππος Παπαδημητρίου-Σοφία Πούλου, «Μερικές σκέψεις πάνω στα 'Τραγούδια της Αθωότητας' και τα 'Τραγούδια της Εμπειρίας' του Ουίλιαμ Μπλέηκ. Η Τέχνη και ο Χαμένος Παράδεισος της Παιδικής Ηλικίας» (τχ. 7), Κ. Γ. Παπαδόπουλος, «Λαογραφικά στοιχεία στην ποίηση του Κωστή Παλαμά» (τχ. 23), «Θανάσης Μπαταριάς, ο θρυλικός τραγουδιστής του Μεσολογγίου» (τχ. 24), Κώστας Παπαπάνος, «Ο Άγγελος Βλάχος και οι άλλοι στους Ποιητικούς Διαγωνισμούς» (τχ. 22), Γιώργος Πετρόπουλος, «Βελησάριος Φρέρης: Επιστολές που έλαβα» (τχ. 12), «Απόστολος Μελαχρινός: Ένας αιρετικός ποιητής του Μεσοπολέμου» (τχ. 19), «Ο άγνωστος Αλέξανδρος Κάλφογλου» (τχ. 27), «Στέφανος Κουμανούδης: ο λόγιος ποιητής» (τχ. 29), Ειρήνη Πιπερίγκου-Κυριαζή, «Σάτιρα και ηθική. Μία ανάγνωση της Ροϊδικής σάτιρας μέσα από τις 'επιστολές ενός Αγρινιώτη'» (τχ. 29, 30 και 31), Δημήτρης Πιστικός, «Η Μεγάλη Παρασκευή του 1944 στο Αγρίνιο. Οι Αιτωλοί ποιητές και ο Γιάννης Ρίτσος» (τχ. 16), «Γιάννης Ρίτσος. Γενική επισκόπηση του έργου και της κριτικής του» (τχ. 35), Θ. Μ. Πολίτης, «Τα πρώτα παιδικά χρόνια του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου στο Αιτωλικό» (τχ. 10), «Θωμάς Γκόρπας (1935-2003), ο σημαντικός σύγχρονος Μεσολογγίτης ποιητής. Μια σκιαγράφηση βίου και ποιητικού του έργου» (τχ. 24), Θεόδωρος Δ. Πολιτόπουλος, «Έφη Παπαθεοδώρου. Μια ζωή για το Θέατρο και τα Γράμματα» (τχ. 16), Κώστας Σαρδελής, «Το σύγχρονο ιστορικό μυθιστόρημα» (τχ. 5), «Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, ο διηγηματογράφος» (τχ.7), «Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και η άνοδος της Κεφαλαιοκρατίας κατά τον 18ο αιώνα» (τχ. 15), «Παιδικά και νεανικά βιώματα του Κωστή Παλαμά. Πηγή δημιουργίας» (τχ. 27), Δημήτρης Ποταμίτης, «Θέατρο και πραγματικότητα» (τχ. 11), Χρυσούλα Σπυρέλη, «Η ποίηση και η Μεγάλη Παρασκευή του 1944 στο Αγρίνιο» (τχ. 11), Μιχάλης Σταφυλάς, «Ανιχνεύοντας την ποίηση του Θωμά Γκόρπα» (τχ. 34), Χρήστος Τζούλης, «Η 'Ένάτη Σταυροφορία' του Δημήτρη Πιστικού (Προσπάθεια ψυχαναλυτικής προσέγγισης)» (τχ. 29), Πόλυ Τζωρζοπούλου, «Μιλτιάδη Μαλακάση 'Μεσολογγίτικο'. Η κοινωνική πραγματικότητα μέσα από το ερωτικό τραγούδι» (τχ. 15), Κώστας Τριανταφυλλίδης, «Γιώργος Γεραλής, ο ποιητής των ελεγειακών τόνων» (τχ. 10), «Η λογοτεχνική 'Σχολή της Ρούμελης' (Όρια και μεθ-όρια)» (τχ. 13), «Διονύσιος Σολωμός: Το κάλλος της μορφής» (τχ. 15), Δημήτρης Χαλατσάς, «Η μετάφραση, η μεταγλώττιση και ο Παπαδιαμάντης» (τχ. 14), Ελένη Χωρεάνθη, «Οδοιπορικό στην πρόσφατη ποίηση του Τάκη Αντωνίου» (τχ. 2) κ.ά.

Στα πρώτα 5 τεύχη του περιοδικού καθιερώνεται η πολύ ενδιαφέρουσα στήλη «Αιτωλικό Ανθολόγιο» σε επιμέλεια Γιάννη Ν. Κουφού, όπου ανθολογούνται ποιήματα παλαιότερων (Γεώργιος Αθάνας, Ρήγας Γκόλφης, Μίνος Μ. Ζώτος, Αθανάσιος Κυριαζής, Μιλτιάδης Μαλακάσης, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Κ. Χατζόπουλος κ.ά.) και νεότερων (Θωμάς Γκόρπας, Γιάννης Υφαντής κ.ά.) αιτωλοακαρνάνων λογοτεχνών. Η ίδια στήλη επανεμφανίζεται και στα τεύχη 14-17· σταματά με τον θάνατο του επιμελητή της.

Το περιοδικό διαθέτει στήλη βιβλιοπαρουσιάσεων και βιβλιοκρισιών («Βιβλιοδείκτης. Κριτικές προσεγγίσεις των νέων εκδόσεων»), που πλαισιώνεται κυρίως από μέλη της Ένωσης Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών (πχ. Γιώργος Π. Αναγνωστόπουλος, Αλέξανδρος Νικ. Βαρόπουλος, Γεράσιμος Καζάνας, Κώστας Καρούσος, Γιάννης Β. Καρύτσας, Χρήστος Κορέλας, Γιάννης Κουβαράς, Πάνος Λαζαρόπουλος, Β. Α. Λαμπρόπουλος, Εύη Παπαδήμα, Κώστας Σαρδελής, Μιχάλης Σταφυλάς, Κώστας Τριανταφυλλίδης, Ελένη Χωρεάνθη, κ.ά.).

Στη στήλη «Περισκόπιο» περιλαμβάνονται σημειώματα γύρω από την τοπική πνευματική και την πολιτιστική επικαιρότητα καθώς από τη δράση της Ένωσης και των μελών της. Τέλος, καταγράφονται τα βιβλία, τα περιοδικά και οι εφημερίδες που αποστέλλονται στο περιοδικό («Δελτίο εντύπων»).

Στα εξώφυλλα και τα οπισθόφυλλα φιλοξενούνται εικαστικά έργα των Α. Αλεξοπούλου, Λέοντος Βομβορίδη, Σπύρου Βυθούλκα, Χρήστου Γαρουφαλή, Κ. Γούναρη, Άγγελου Γιαλλίνα, Ιωάννας Δερβίση, Θόδωρου [Παπαδημητρίου], Χρήστου Καπράλου, Απόστολου Κούστα, Νικόλαου Κουτούζη, Σοφίας Λαζαροπούλου, Γεράσιμου Λιάτου, Βασίλη Λουκόπουλου, Κωνσταντίνου Μαλέα, Ιω. Μητράκα, Χρ. Μποκόρου, Ιόλης Ξιφαρά, Χαράς Παπαθεοδώρου, Σωκράτη Παπακωνσταντίνου, Β. Γ. Παπασάικα, Δημήτρη Πιστικού, Σπυρίδωνα Προσαλέντη, Βασίλη Ραμμόπουλου, Σοφίας Σιδηροπούλου-Καραγεώργου, Γ. Σταθόπουλου, Μαρίας Σταμάτη, Ειρήνης Τόλη, Θεόφραστου Τριανταφυλλίδη, Π. Χαραλάμπους κ.ά.

Τεύχη του περιοδικού αφιερώνονται στους λογοτέχνες Δημήτρη Γιάκο (τχ. 4 και 9), Ακακία Κορδόση (τχ. 5), Θ. Μ. Πολίτη (τχ. 10), Παντελή Φλωρόπουλο (τχ. 14), Θωμά Γκόρπα (τχ. 18), Θανάση Παπαθανασόπουλου (τχ. 21), Αλέξανδρο Βαρόπουλο (τχ. 23), Κωστή Παλαμά (τχ. 26), Βησσαρία Ζορμπά-Ραμμοπούλου (τχ. 31), Πέτρο Δήμα (τχ. 32), Μήτσο Κασόλα (τχ. 32), Άνθη Βέργη (τχ. 33) και Βασίλη Ιωακείμ (τχ. 34). Επίσης, δημοσιεύονται αφιερώματα για την Έξοδο του Μεσολογγίου (τχ. 7), τις επαρχίες Ξηρομέρου (τχ. 20) και Βάλτου (τχ. 28) του νομού Αιτωλοακαρνανίας, καθώς και για τα Χριστούγεννα (τχ. 30).

Βιβλιογραφία

• http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/parousia/Parousia.html
• http://clubs.pathfinder.gr/EAL

Λάμπρος Βαρελάς