Albert Debrunner 

O Σχηματισμός των λέξεων στην Αρχαία Ελληνική 

 

5. Τόνος

§ 26. Σχετικά με τον ρόλο του τόνου ως βοηθητικού μέσου για τη διάκριση των τύπων της σύνθεσης δες § 152 . Στα αρχαία ελληνικά η μετατόπιση του τόνου εκφράζει την ουσιαστικοποίηση καταρχήν κύριων ονομάτων αλλά και προσηγορικών και αφηρημένων ουσιαστικών: γλαυκός 'λαμπρός, χαρούμενος' - Γλαῦκος, φαιδρός 'λαμπρός' - Φαίδρα, διογενής 'γόνος του Δία' - Διογένης (§ 155), πυρρός 'στο χρώμα της φωτιάς, κιτρινωπός, κόκκινος' - Πύρρος (§ 165), κακός - κάκη 'κακία, δειλία', λευκός - λεύκη 'λεύκη' (το δέντρο και η δερματική νόσος) (κλασ.)· με αντίστροφη μετατόπιση του τόνου π.χ. ἀκούμενος 'ιαματικός' - Ἀκουμενός. Ο τονισμός στη λήγουσα ορισμένων επιρρημάτων που προήλθαν από βαρύτονα επίθετα αποτελεί κατάλοιπο πανάρχαιου τονισμού στη λήγουσα των πλάγιων πτώσεων: ἀθεεί - ἄθεος (§ 108 , 352 υποσημ.), αὐθημερόν 'την ίδια μέρα, αμέσως' (κλασ.) - αὐθήμερος (§ 108).

Τελευταία Ενημέρωση: 12 Δεκ 2008, 13:40