Βιβλιογραφία

Οδηγός Σχολιασμένης Βιβλιογραφίας για την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία 

 

O συγγραφέας αναφέρεται στη μεγάλη απήχηση που είχε η μετάφραση της Oδύσσειας του Nίκου Kαζαντζάκη (έκδ. 1938) από τον Kimon Friar στην αγγλική γλώσσα (έκδ. 1958). Στο πρώτο μέρος του άρθρου αναλύονται τρία βασικά χαρακτηριστικά της μεταφραστικής προσέγγισης του Friar:

  1. H μετάφραση δεν μπορεί παρά να είναι αναδημιουργία του πρωτοτύπου σε μια καινούργια εποχή, επειδή, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, ο ποιητής όσο και ο μεταφραστής είναι μεταφραστές.
  2. Όπως ακριβώς ο ποιητής είναι μεταφραστής του οράματός του, έτσι και ο μεταφραστής της ποίησης πρέπει σε κάποιον βαθμό να είναι και ο ίδιος ποιητής. «Αμφιβάλλω», υποστηρίζει ο Friar, «αν η ποίηση μπορεί να μεταφραστεί όπως πρέπει από κάποιον που δεν είναι και ο ίδιος ποιητής, που δεν έχει ασχοληθεί και ο ίδιος με την ποίηση σ' ολόκληρη τη ζωή του, ή που δεν έχει αφοσιωθεί όσο θα έπρεπε στην ποιητική τέχνη». Παράδειγμα αυτής της θεωρητικής άποψης συνιστά, κατά τον συγγραφέα του άρθρου, η επιλογή του Friar να μεταφράσει την Οδύσσεια σε "ιαμβικό εξάμετρο", που είναι για το αγγλικό πεντάμετρο ό,τι και το μέτρο του Καζαντζάκη για τον ελληνικό δεκαπεντασύλλαβο. Επίσης, ο Friar απέδωσε τον ιδιωματικό, δημοτικιστικό λόγο του Καζαντζάκη με ελευθερία, σε γλώσσα απλή και εύρωστη, χωρίς περιορισμούς, ρητορική και σε ρυθμούς μεγαλόφωνους. «Βασικά προσπαθούσα να μεταφράζω έτσι, ώστε ο αναγνώστης να εξαπατηθεί και να νομίζει ότι διαβάζει ένα ποίημα στα αγγλικά», λέει ο μεταφραστής του Καζαντζάκη.
  3. O μεταφραστής θα πρέπει να "αναδημιουργεί" μόνο τους ποιητές για τους οποίους νιώθει μια πνευματική συγγένεια ή εκείνους που τον συγκινούν και τον προκαλούν με κάποια από τα χαρακτηριστικά της ενόρασης και της τεχνικής του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η στενή, συνεργατική σχέση που είχαν για αρκετά χρόνια ο Friar με τον Καζαντζάκη συνέβαλε στη μεγάλη επιτυχία της Οδύσσειας στην αγγλική της μετάφραση.

Στο δεύτερο μέρος του άρθρου ο συγγραφέας, με βάση τις απόψεις του Stanford, σχολιάζει τη διαφορετική ερμηνευτική προοπτική μέσα από την οποία ο Καζαντζάκης είδε τον Οδυσσέα σε σχέση με τον Όμηρο.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Λ. ΠΟΛΚΑΣ