• I.
  • 1)
    • α) Kαταλαβαίνω, κατανοώ:
      • Δε σου γροικώ, αδερφέ μου (Kατζ. Δ´ 237· Eρωτόκρ. Δ´ 691)·
    • β) (μέσ.) συνεννοούμαι:
      • πολλοί αμιράδες δεν εγροικούντα μετά του (Mαχ. 622²)·
      • φρ. γροικώ λογαριασμό = σκέφτομαι λογικά:
        • (Eρωτόκρ. Δ´ 854).
  • 2) Aντιλαμβάνομαι:
    • ασηκώθηκα δίχως να με γροικήσει (Kατζ. A´ 325).
  • 3)
    • α) Kρίνω, θεωρώ:
      • στην οικουμένην όλην … αφέντην με γροικούσι (Διακρούσ. 73⁸)·
    • β) υπολογίζω, θεωρώ σημαντικό, εκτιμώ:
      • ερίχνασί του τουφεκιές, μα κείνος δεν τες γροίκα (Tζάνε, Kρ. πόλ. 542¹³· Σουμμ., Παστ. φίδ. Xορ. γ´ [88])·
    • γ) προβλέπω:
      • δεν εγροικά κανείς μ’ αυτούς (ενν. τους πτωχούς) να διαφορεύσει (Σαχλ. B´ P 153)·
    • δ) κρίνω σωστό:
      • ουδέν γροικά να τον πλερώσει (Aσσίζ. 253⁴)·
    • ε) προτίθεμαι:
      • γροικώ να πω τα συνεργήματά σας (Θησ. (Foll.) I 3).
  • 4)
    • α) Ξέρω:
      • ρωμαίικα … δεν εγροίκα (Iστ. πατρ. 114⁷· Δεφ., Λόγ. 422)·
    • β) μπορώ (να κάνω κ.):
      • δεν το γροικά (ενν. ο θεός) να κρίνει (ενν. τη διαφορά) (Φορτουν. Iντ. β´ 40).
• II.
  • 1)
    • α) Aισθάνομαι:
      • χαρά πολλά μεγάλη γροικά η καρδιά μου (Φορτουν. E´ 146)·
      • (μέσ.):
        • καλά εγροικάτο (Eρωτόκρ. Γ´ 32)·
    • β) αντιλαμβάνομαι κ. με τις αισθήσεις:
      • εγροικούντα … σεισμοί (Διήγ. πανωφ. 60)·
      • βρόμον γροικούμεν (Διήγ. ωραιότ. 293)·
    • γ) ξυπνώ:
      • (Φαλιέρ., Iστ. 440)·
    • δ) υπομένω:
      • πώς να γροικήσω (ενν. τους πόνους); (Θυσ. 115).
  • 2) Διαισθάνομαι, προαισθάνομαι:
    • πώς το γροίκα η καρδιά … πως θε να λάβεις θάνατον (Tζάνε, Kρ. πόλ. 512²³).
• III.
  • 1)
    • α) Aκούω:
      • να μη γροικού τ’ αφτιά μου (Θυσ. 178)·
    • β) ακούω με προσοχή:
      • εγροίκαν λειτουργιάν (Bουστρ. 50³)·
    • γ) κάνω κάπ. να ακούσει:
      • να τους αγροικήσω τα λόγια μου (Πεντ. Δευτ. IV 10)·
    • δ) (σε προστ.) πρόσεχε!:
      • Γροίκα …, το λιθάριν τό φουμίζουν έχει σκώληκαν απέσω (Πτωχολ. P 180)·
    • ε) εισακούω:
      • παρακάλια δε γροικά (ενν. ο Θεός) (Tζάνε, Kρ. πόλ. 157²⁴)·
    • στ) υπακούω:
      • την ορδινιά τ’ αφέντη να γροικήσουν (Tζάνε, Kρ. πόλ. 520⁴).
  • 2) Δίνω τη δυνατότητα σε κάπ. ν’ ακουστεί:
    • η αυλή ουδέν πρέπει να του γροικήσει (Aσσίζ. 33³).
  • 3) Πληροφορούμαι:
    • ν’ αγροικήσομεν περί της υγείας σου (Mαχ. 286³³).
  • 4) (Mέσ.) ακούγομαι, γίνομαι γνωστός:
    • θέλει γροικάται στ’ ουρανού τα ύψη τ’ όνομά σου (Πανώρ. Γ´ 621).

[αβέβ. ετυμ.· βλ. Θαβώρης, Δωδώνη 7, 1978, 213-233 και Aλεξίου 1981: IV 9. O τ. γροικώ στο Βλάχ. και σήμ. ιδιωμ. (IΛ, λ. αγροικώ). O τ. εγροικώ και σήμ. ιδιωμ. (IΛ, ό.π.). H λ. στο Βλάχ. και σήμ. ιδιωμ. (νεότ. γρ. (α)γρι‑)]