Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΞΕΝΟΦΩΝ

Οἰκονομικός (8.17-8.23)


[8.17] Ἐγὼ οὖν κατιδὼν ταύτην τὴν ἀκρίβειαν τῆς κατασκευῆς ἔλεγον τῇ γυναικὶ ὅτι πάνυ ἂν ἡμῶν εἴη βλακικόν, εἰ οἱ μὲν ἐν τοῖς πλοίοις καὶ μικροῖς οὖσι χώρας εὑρίσκουσι, καὶ σαλεύοντες ἰσχυρῶς ὅμως σῴζουσι τὴν τάξιν, καὶ ὑπερφοβούμενοι ὅμως εὑρίσκουσι τὸ δέον λαμβάνειν, ἡμεῖς δὲ καὶ διῃρημένων ἑκάστοις θηκῶν ἐν τῇ οἰκίᾳ μεγάλων καὶ βεβηκυίας τῆς οἰκίας ἐν δαπέδῳ, εἰ μὴ εὑρήσομεν καλὴν καὶ εὐεύρετον χώραν ἑκάστοις αὐτῶν, πῶς οὐκ ἂν πολλὴ ἡμῶν ἀσυνεσία εἴη;
[8.18] Ὡς μὲν δὴ ἀγαθὸν τετάχθαι σκευῶν κατασκευὴν καὶ ὡς ῥᾴδιον χώραν ἑκάστοις αὐτῶν εὑρεῖν ἐν οἰκίᾳ θεῖναι ὡς ἑκάστοις συμφέρει εἴρηται· [8.19] ὡς δὲ καλὸν φαίνεται, ἐπειδὰν ὑποδήματα ἐφεξῆς κέηται, κἂν ὁποῖα ᾖ, καλὸν δὲ ἱμάτια κεχωρισμένα ἰδεῖν, κἂν ὁποῖα ᾖ, καλὸν δὲ στρώματα, καλὸν δὲ χαλκία, καλὸν δὲ τὰ ἀμφὶ τραπέζας, καλὸν δὲ καὶ ὃ πάντων καταγελάσειεν ἂν μάλιστα οὐχ ὁ σεμνὸς ἀλλ᾽ ὁ κομψός, [ὅτι] καὶ χύτρας [φησὶν] εὔρυθμον φαίνεσθαι εὐκρινῶς κειμένας [8.20] —τὰ δὲ ἄλλα ἤδη που ἀπὸ τούτου ἅπαντα καλλίω φαίνεται κατὰ κόσμον κείμενα· χορὸς γὰρ σκευῶν ἕκαστα φαίνεται, καὶ τὸ μέσον δὲ πάντων τούτων καλὸν φαίνεται, ἐκποδὼν ἑκάστου κειμένου· ὥσπερ καὶ κύκλιος χορὸς οὐ μόνον αὐτὸς καλὸν θέαμά ἐστιν, ἀλλὰ καὶ τὸ μέσον αὐτοῦ καλὸν καὶ καθαρὸν φαίνεται— [8.21] εἰ δὲ ἀληθῆ ταῦτα λέγω, ἔξεστιν, ἔφην, ὦ γύναι, καὶ πεῖραν λαμβάνειν αὐτῶν οὔτε τι ζημιωθέντας οὔτε τι πολλὰ πονήσαντας. ἀλλὰ μὴν οὐδὲ τοῦτο δεῖ ἀθυμῆσαι, ὦ γύναι, ἔφην ἐγώ, ὡς χαλεπὸν εὑρεῖν τὸν μαθησόμενόν τε τὰς χώρας καὶ μεμνησόμενον καταχωρίζειν ἕκαστα. [8.22] ἴσμεν γὰρ δήπου ὅτι μυριοπλάσια ἡμῶν ἅπαντα ἔχει ἡ πᾶσα πόλις, ἀλλ᾽ ὅμως, ὁποῖον ἂν τῶν οἰκετῶν κελεύσῃς πριάμενόν τί σοι ἐξ ἀγορᾶς ἐνεγκεῖν, οὐδεὶς ἀπορήσει, ἀλλὰ πᾶς εἰδὼς φανεῖται ὅποι χρὴ ἐλθόντα λαβεῖν ἕκαστα. τούτου μέντοι, ἔφην ἐγώ, οὐδὲν ἄλλο αἴτιόν ἐστιν ἢ ὅτι ἐν χώρᾳ κεῖται τεταγμένῃ. [8.23] ἄνθρωπον δέ γε ζητῶν, καὶ ταῦτα ἐνίοτε ἀντιζητοῦντα, πολλάκις ἄν τις πρότερον, πρὶν εὑρεῖν, ἀπείποι. καὶ τούτου αὖ οὐδὲν ἄλλο αἴτιόν ἐστιν ἢ τὸ μὴ εἶναι τεταγμένον ὅπου ἕκαστον δεῖ ἀναμένειν. περὶ μὲν [γὰρ] δὴ τάξεως σκευῶν καὶ χρήσεως τοιαῦτα αὐτῇ διαλεχθεὶς δοκῶ μεμνῆσθαι.


[8.17] Εγώ, λοιπόν, στο πλοίο πρόσεξα πολύ καλά την τόσο τακτοποιημένη τοποθέτηση και έλεγα στη γυναίκα μου πως: “θα ήταν πάρα πολύ ανόητο από μέρους μας, αν εκείνοι στα πλοία —που είναι και μικρά— βρίσκουν θέση για κάθε πράγμα και, παρόλο που κουνιούνται ισχυρά, όμως διατηρούν την τάξη και, μολονότι φοβούνται, βρίσκουν αυτό που πρέπει να πάρουν· ενώ εμείς, που έχουμε ορισμένες θέσεις ευρύχωρες στο σπίτι μας για το κάθε είδος χωριστά και το σπίτι μας κάθεται στο έδαφος, αν δεν βρούμε μια καλή και εύκολη θέση ξεχωριστά για κάθε αντικείμενό μας, πώς δεν θα μας καταλογίσουν πολλή αδιαφορία;
[8.18] Πόσο ευχάριστο είναι όλα τα σκεύη να είναι τακτοποιημένα, πόσο είναι εύκολο να βρει κάποιος για το καθένα από αυτά μια ταιριαστή θέση μέσα στο σπίτι για να το τακτοποιήσει, το έχω κιόλας πει πόσο συμφέρει στον καθένα μας.
[8.19] Πόσο ωραίο φαίνεται, όταν κάθε είδους παπούτσια είναι τακτοποιημένα με τη σειρά, πόσο όμορφο επίσης θέαμα τα ρούχα κάθε είδους καλά τακτοποιημένα, πόσο όμορφο επίσης οι κουβέρτες, πόσο τα χάλκινα σκεύη, πόσο όμορφο τα πιατικά, πόσο όμορφο ακόμη —κάτι με το οποίο δεν θα γελούσε σοβαρός άνθρωπος αλλά χωρατατζής— να λένε ότι και τα τσουκάλια φαίνονται ευδιάκριτα, εάν είναι τοποθετημένα σε καλή θέση. [8.20] Εξαιτίας της τάξης και όλα τα υπόλοιπα σκεύη φαίνονται ωραιότερα, αν είναι τακτοποιημένα όμορφα, γιατί καθεμιά σειρά σκευών φαίνεται σαν χορός, και το κενό ενδιάμεσο όλων αυτών δείχνει όμορφο, όταν τα τοποθετούμε σε απόσταση μεταξύ τους· όπως ακριβώς και ο κύκλιος χορός δεν είναι ο ίδιος μόνο όμορφο θέαμα, αλλά και το κενό ανάμεσα φαίνεται όμορφο και ελεύθερο. [8.21] Αν τα λόγια μου είναι αληθινά, γυναίκα —είπα εγώ—, μπορούμε να τα δοκιμάσουμε αυτά χωρίς να ζημιωθούμε και να κοπιάσουμε ιδιαίτερα. Ωστόσο, δεν πρέπει να χάσουμε το κέφι μας, γυναίκα, είπα εγώ, με τη σκέψη πως είναι δύσκολο να βρούμε εκείνον που θα είναι σε θέση και να μάθει τις θέσεις των πραγμάτων και να θυμάται να βάζει το κάθε πράγμα στην θέση του. [8.22] Γιατί γνωρίζουμε, βέβαια ότι ολόκληρη η πόλη μας έχει χιλιάδες πλούτη περισσότερα απ᾽ ό,τι εμείς, ωστόσο, όποιον υπηρέτη προστάξεις να σου αγοράσει κάτι από την αγορά και να στο φέρει, κανένας δεν θα δυσκολευτεί· το αντίθετο, ο καθένας θα φανεί ότι γνωρίζει σε ποιό μέρος πρέπει να πάει και να πάρει το κάθε πράγμα. Γι᾽ αυτό —είπα εγώ— καμιά άλλη δεν είναι η αιτία, εκτός από το ότι καθετί είναι τοποθετημένο σε ορισμένη θέση. [8.23] Και όταν κάποιος ψάχνει να βρει ένα πρόσωπο που μερικές φορές και εκείνο τον αναζητά, θα τα παρατούσε συχνά πριν το βρει. Και γι᾽ αυτό πάλι καμία άλλη δεν είναι η αιτία, εκτός από το ότι δεν έχει οριστεί το μέρος όπου πρέπει να περιμένει καθένας”. Νομίζω ότι θυμάμαι πως για τη διάταξη των σκευών και τη χρήση τους αυτήν την κουβέντα περίπου έκανα μαζί της».