Εξώφυλλο

Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση

Η Ρώμη και ο κόσμος της

του Θ. Παπαγγελή
Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών

8.5. «Ρίξτε τον Τιβέριο στον Τίβερη»

Ορισμένοι γράφουν ότι η Ρώμη υποδέχτηκε με άφατη αγαλλίαση τα μαντάτα του θανάτου του Τιβέριου. Ήμουν εκεί και είδα. Όχι, δεν ήταν χαρά, αλλά αδιαφορία ανάμεικτη με απέραντη πίκρα - κι από κοντά ένας ύπουλος φόβος για τα μελλούμενα. Ποιος θα κληρονομούσε το αυτοκρατορικό δαχτυλίδι; Στην προσπάθειά του να καθαρίσει τον δρόμο προς τη δική του εξουσία, ο διαβόητος Σηιανός είχε φροντίσει να φύγει από τη μέση ο Δρούσος, δικός μου ανεψιός, γιος του αδερφού μου Γερμανικού, που θα μπορούσε να προβάλει ως υποψήφιος. Το κατηγορητήριο απευθύνεται και στον ίδιο τον Τιβέριο. Ο Γέμελλος, εγγονός του ίδιου του Τιβέριου από τον πρόωρα χαμένο γιο του τον Δρούσο, ήταν ανήλικος. Ο αυτοκράτορας είχε χρίσει διαδόχους του τον Γέμελλο μαζί με τον Γάιο, τον άλλο γιο του Γερμανικού, υπολογίζοντας ότι θα ζήσει αρκετά για να δει τον Γέμελλο να ενηλικιώνεται παραμερίζοντας τελικά τον Γάιο. Ο ανεψιός μου Γάιος έδρασε γρήγορα και, σε συνεννόηση με τον νέο αρχηγό των πραιτωριανών, ήταν αυτός μάλλον που επέσπευσε το τέλος του Τιβέριου για να εξασφαλίσει την εξουσία, πράγμα που τελικά πέτυχε.

Λένε ότι οι Ρωμαίοι μαθαίνοντας τον θάνατο του Τιβέριου βγήκαν στους δρόμους πανηγυρίζοντας με τη μυριόστομη κραυγή «ρίξτε τον Τιβέριο στον Τίβερη». Όπως είπα, αμφιβάλλω αν αυτό είναι αλήθεια. Ωστόσο, είτε είναι είτε όχι, θέλω να πω ότι αν γνώριζαν τι θα ακολουθούσε στη συνέχεια θα ζητούσαν τη σορό για να την κηδεύσουν με τις ύψιστες τιμές. Γνωρίζω καλά ότι ένας από τους σοβαρότερους λόγους που ο όχλος δεν εκτιμούσε τον Τιβέριο ήταν η αδιαφορία του τελευταίου για τα θεάματα, τον ιππόδρομο και τις μονομαχίες. Όντας αδιάφορος γι᾽ αυτά, ήταν εξαιρετικά φειδωλός με τα χρήματα που διέθετε το κράτος για τη χορηγία τέτοιων εκδηλώσεων. Κι αυτό ο κόσμος δεν του το συγχώρεσε. Έτσι έκρινε το θλιβερό και άκριτο προλεταριάτο της μητρόπολης· και γι᾽ αυτό του άξιζε ο επόμενος αυτοκράτοράς του, που ήταν φανατικός και λάτρης κάθε αρένας - αλλά που, όπως θα φαινόταν πολύ γρήγορα, έκανε αρένα ολόκληρη τη Ρώμη.

Ορισμένοι από τους αναγνώστες μου θα αναρωτιούνται ήδη γιατί εγώ, ο Κλαύδιος, γιος του εξοχότατου Δρούσου, από τη μεγάλη γενιά των Κλαυδίων, αδελφός του Γερμανικού, που ήταν το αγαπημένο παιδί του ρωμαϊκού λαού - γιατί δεν περιλήφθηκα στη λίστα των υποψηφίων καισάρων μετά τον θάνατο του θείου μου. Υποσχέθηκα να πω την αλήθεια χωρίς φόβο και πάθος, και δεν ξέχασα την υπόσχεσή μου.