Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση
Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι
των Β. Κάλφα και Γ. Ζωγραφίδη
Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Αρχική
Πρόλογοι
I. ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΛΗ ΣΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
1. Σοφία και φιλοσοφία: Θαλής ο Μιλήσιος
2. Ο Αναξίμανδρος και η γέννηση της φιλοσοφίας
- 2.1. Η γέννηση του κόσμου
- 2.2. Τι είναι το άπειρο του Αναξίμανδρου;
- 2.3. Η εικόνα του κοσμικού δικαστηρίου
- 2.4. Η θέση της Γης στο κέντρο του κόσμου
- 2.5. Αναξίμανδρος και Αναξιμένης
3. Ο Πυθαγόρας και η πυθαγόρεια σχολή
- 3.1. Η φιλοσοφία και η παραδοσιακή θρησκεία
- 3.2. Η μορφή του Πυθαγόρα στην αρχαία παράδοση
- 3.3. Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής
- 3.4. Το δόγμα της μετεμψύχωσης
- 3.5. Μυστικισμός και μαθηματικά
- 3.6. Οι αριθμοί ως αρχές των όντων
4. Ηράκλειτος και Παρμενίδης
- 4.1. Η έπαρση του φιλοσόφου
- 4.2. Ηράκλειτος ο Εφέσιος
- 4.3. Παρμενίδης ο Ελεάτης
- 4.4. Τὰ πάντα ῥεῖ;
- 4.5. Είμαστε βέβαιοι για κάτι;
- 4.6. Τι καταλογίζει ο Παρμενίδης στον Ηράκλειτο;
- 4.7. Η γλώσσα της φιλοσοφίας
5. Εμπεδοκλής, Αναξαγόρας και Δημόκριτος
- 5.1. Η οδός του συμβιβασμού: Εμπεδοκλής και Αναξαγόρας
- 5.2. Η κινητήρια δύναμη της μεταβολής
- 5.3. Η ατομική θεωρία του Δημόκριτου
- 5.4. Η αιωνιότητα της κίνησης και η Ανάγκη
6. Οι σοφιστές και ο Σωκράτης
- 6.1. Το νέο πρόσωπο της φιλοσοφίας
- 6.2. Μια φιλοσοφία αθηναϊκή;
- 6.3. Τι είναι η σοφιστική κίνηση;
- 6.4. Μπορεί να διδαχθεί η αρετή;
- 6.5. Γλώσσα και αλήθεια
- 6.6. Η φύση των θεσμών
- 6.7. Ο Σωκράτης απέναντι στους σοφιστές
- 6.8. Το «σωκρατικό πρόβλημα»
- 6.9. Υπάρχει σωκρατική φιλοσοφία;
7. Ο Πλάτων και η φιλοσοφική ακαδημία
- 7.1. Γραφή και προφορικότητα
- 7.2. Στο σχολείο της φιλοσοφίας
- 7.3. Ο Πλάτων, η πολιτική και η Ακαδημία
- 7.4. Γιατί ο Πλάτων γράφει διάλογους;
- 7.5. Η θεωρία των Ιδεών
- 7.6. Ο ρόλος της ψυχής και του έρωτα
- 7.7. Πώς ο Πλάτων έφτασε στις Ιδέες;
- 7.8. Οι Ιδέες και τα μαθηματικά
- 7.9. Η μετοχή και η μίμηση
- 7.10. Ο κόσμος και ο άνθρωπος
8. Ο Αριστοτέλης και η εγκυκλοπαίδεια της γνώσης
- 8.1. Αριστοτέλης, ο σύγχρονός μας
- 8.2. Από τα Στάγειρα στο Πανεπιστήμιο του Πλάτωνα
- 8.3. Τα γραπτά του Αριστοτέλη
- 8.4. Λογική και πραγματικότητα
- 8.5. Ο συλλογισμός και η επιστημονική γνώση
- 8.6. Η αριστοτελική επαγωγή
- 8.7. Η διαίρεση των επιστημών
- 8.8. Ο φυσικός κόσμος
- 8.9. Η πρακτική φιλοσοφία
II. ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΩΚΡΑΤΙΚΟΥΣ ΣΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
9. Σωκρατικοί και κυνική άσκηση
- 9.1. Καλά Σωκράτη, εσύ σκοτώθηκες νωρίς...
- 9.2. Οι Σωκρατικοί: μια ρίζα, λίγοι κορμοί, πολλά κλαδιά
- 9.3. Σαν μια πέτρα που κυλά
- 9.4. Το νόμισμά σας είναι κάλπικο
- 9.5. Και γιατί «σκύλοι»;
- 9.6. Διογένης: ένας σκύλος που γαβγίζει και δαγκώνει
- 9.7. Η κυνική άσκηση
- 9.8. Η πρακτική της παρρησίας
- 9.9. Αυτόν τον φιλόσοφο ποιος θα τον πάρει;
- 9.10. Μα, είναι αυτό φιλοσοφία;
- 9.11. Οι ελαφροί ας με λέγουν ελαφρό
10. Οδηγίες για μιαν ατάραχη επικούρεια ζωή
- 10.1. Από μικρός στα βάσανα και στη φιλοσοφία
- 10.2. Από τη σχολή του περιωνύμου φιλοσόφου στον στρατό και στη δουλειά
- 10.3. «Φτιάξε κι εσύ μια Σχολή. Μπορείς!»
- 10.4. Όπου επλεόνασεν ο φθόνος, υπερεπερίσσευσε η επιτυχία
- 10.5. Και τι χρειάζονται οι φιλόσοφοι σε έναν μικρόψυχο καιρό;
- 10.6. Απλές σκέψεις για να διώξετε τους φόβους σας και να ελέγξετε τις επιθυμίες σας
- 10.7. Επιθυμίες και ηδονές: τι να προτιμούμε και τι να αποφεύγουμε
- 10.8. Θεμελιώνοντας την ηθική στη φυσική και την ευτυχία στη μελέτη της φύσης
- 10.9. Η φιλοσοφία διδάσκεται ή ασκείται;
- 10.10. Κι ο θάνατος δεν θα ᾽χει καμιά εξουσία
- 10.11. Πού αποσύρθηκε, πού χάθηκε ο Σοφός; Μακριά από την πολιτική, ανάμεσα στους φίλους
- 10.12. Ένας φιλόσοφος παντός καιρού;
11. Η στωική τέχνη της ζωής
- 11.1. Το πιο καλό ταξίδι το ᾽δωσε το ναυάγιο
- 11.2. «Μ᾽ όποιον δάσκαλο καθίσεις...»
- 11.3. Αν στους δύο χώρεσε τρίτος, γιατί όχι και τέταρτος; Μια νέα σχολή στην Αθήνα
- 11.4. Ο πιο καλός ο μαθητής - αυτός που άφησε την παλαίστρα για να πάρει τη γραφίδα
- 11.5. Τα πρώτα εκατό χρόνια είναι δύσκολα: οι τρεις σωματοφύλακες της Στοάς
- 11.6. Γνωρίζεις τη φύση; Γνωρίζεις πώς γνωρίζεις; Καιρός να γνωρίσεις και τον εαυτό σου
- 11.7. Όλα έπρεπε να ᾽ρθουν καθώς ήρθαν: ελευθερία και αναγκαιότητα
- 11.8. Τότε όμως γιατί να υπάρχει το κακό στον κόσμο;
- 11.9. Το καλό, το κακό και το αδιάφορο
- 11.10. Τα πάθη και η απάθεια
- 11.11. Ἐκ τοῦ κόσμου τούτου, όχι όμως ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ: ο στωικός σοφός
- 11.12. Το μυστικό της επιτυχίας
- 11.13. Τέλος εποχής;
12. Γράμματα από έναν νέο φιλόσοφο
- 12.1. Αποχαιρετώντας την Αλεξάνδρεια
- 12.2. Η φιλοσοφική λίθος - Ανηφορίζοντας στα Οινόανδα
- 12.3. Ένας Αλεξανδρινός στη Ρώμη
- 12.4. Γνωριμία με τον ρωμαϊκό στωικισμό
- 12.5. Ο φιλόσοφος μπροστά στην εξουσία και ο φιλόσοφος στην εξουσία: Σενέκας και Μάρκος Αυρήλιος
- 12.6. Εκλεκτικισμός ή αποκλειστικότητα;
- 12.7. Και το πλοίο φεύγει...
- 12.8. Γράμμα τελευταίο και ανεπίδοτο
13. Η φιλοσοφία κατά τους Αυτοκρατορικούς Χρόνους
- 13.1. Η διπλή ζωή της φιλοσοφίας
- 13.2. Πολιτική ενότητα, φιλοσοφικός εκλεκτικισμός και θρησκευτικός συγκρητισμός
- 13.3. Η ισχύς της φιλοσοφίας και η νομιμοποίηση της πραγματικότητας
- 13.4. Η ανθρωπογεωγραφία της φιλοσοφίας
- 13.5. Επτά νομά... σ᾽ ένα δωμά...: οι φιλοσοφικές κατευθύνσεις στα αυτοκρατορικά χρόνια
- 13.6. Φιλοσοφική σχολή ή φιλοσοφικό καφενείο; Το τίμημα μιας φιλοσοφίας ανάμεσα στο αιώνιο και στο επίκαιρο
- 13.7. «Όλα έχουν ειπωθεί»: διαβάζοντας τα κείμενα και γράφοντας υπομνήματα
- 13.8. Η φιλοσοφία των καθηγητών
- 13.9. Φιλοσοφία για όλους: η πραγμάτωση της φιλοσοφίας είναι η κατάργησή της;
- 13.10. Η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα, ή γιατί επικράτησε ο Πλατωνισμός
14. Αρχαία φιλοσοφία και χριστιανική σοφία στον Ωριγένη
- 14.1. Ένας αιγύπτιος χριστιανός: ο Ωριγένης
- 14.2. Ωριγένης· Αλεξάνδρεια του 210 μ.Χ.
- 14.3. Ένας χριστιανικός προτρεπτικός στη φιλοσοφία
- 14.4. Ένα αναλυτικό πρόγραμμα σαν όλα τα άλλα;
- 14.5. Ἀνέγνων, ἔγνων, οὐ κατέγνων: η στάση προς τη φιλοσοφία
- 14.6. Έλληνας, φιλόσοφος και χριστιανός; Είναι δυνατή και τι χρειάζεται μια χριστιανική φιλοσοφία;
- 14.7. Πώς διαβάζουμε το βιβλίο; Μία ερμηνευτική των κειμένων
- 14.8. Ο Θεός, ο κόσμος, ο άνθρωπος
- 14.9. Μήπως έχεις χαθεί μέσα σε δρόμους που καίνε; Ο «πλατωνισμός» του Ωριγένη
- 14.10. Ελευθερία με κακό ή καλό χωρίς ελευθερία;
- 14.11. Σημείο αντιλεγόμενο
15. Το μέσα ταξίδι: Από τον Πλάτωνα στον Πλωτίνο
- 15.1. Ένας αιγύπτιος μάγος: ο Πλωτίνος
- 15.2. Η μεταστροφή στη φιλοσοφία - Εις την σχολήν περιωνύμου φιλοσόφου
- 15.3. Μα τι γύρευες εσύ, ένας Αλεξανδρινός, στη Ρώμη;
- 15.4. Μικρό όργανο για τη φιλοσοφική εκπαίδευση
- 15.5. Ένας διαφορετικός δάσκαλος
- 15.6. Ένας δάσκαλος για διαφορετικούς μαθητές
- 15.7. Από τον προφορικό στον γραπτό λόγο
- 15.8. Η αληθινή ψυχαγωγία: από τα αισθητά στα νοητά
- 15.9. Κατὰ τὲς συνταγὲς ἀρχαίων ἑλληνοσύρων μάγων: Πλάτων, Αριστοτέλης και ολίγη θεουργία
- 15.10. Πλατωνόπολις, η τελευταία αρχαιοελληνική ουτοπία
- 15.11. Η ζωή είναι αλλού: η ελευθερία ως εσωτερικότητα
- 15.12. Πλωτίνος και Ωριγένης: μια συνάντηση που δεν έγινε
- 15.13. Πλωτίνος και Ωριγένης: βίοι παράλληλοι και φιλόσοφοι;
- 15.14. Εδώ είναι το ταξίδι
16. Η περιπέτεια της φιλοσοφίας στο τέλος του αρχαίου κόσμου
- 16.1. Νέο κρασί σε παλιά δοχεία;
- 16.2. Χριστιανισμός και ελληνισμός: συγκατοίκηση χωρίς διαχειριστή;
- 16.3. Ο ελληνισμός αντεπιτίθεται: Κέλσος και Ιουλιανός
- 16.4. Πότε η αρχαία ελληνική φιλοσοφία σταματά να είναι ελληνική, πότε να είναι αρχαία, πότε να είναι φιλοσοφία...
- 16.5. Αντί επιλόγου: ο θάνατος των φιλοσόφων και η συνέχεια της φιλοσοφίας
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΙΝΑΚΕΣ
- Περιεχόμενα/
- ΠΙΝΑΚΕΣ
ΠΙΝΑΚΕΣ
