Οι γλώσσες δεν χαλούν - αλλάζουν. Όμως μπορεί να χαθούν

Ήδη μιλήσαμε γι' αυτό το ζήτημα στο πρώτο κεφάλαιο. Αλλά είναι η ώρα να ξαναμιλήσουμε γι' αυτό, γιατί συνδέεται με το θέμα που συζητούμε εδώ, τη συνάντηση των γλωσσών.

Οι γλώσσες μπορεί να χαθούν, όπως λέγαμε, αν χάσουν τους ομιλητές τους. Και μπορεί να χάσουν τους ομιλητές τους, αν αυτοί μετακινηθούν προς μια άλλη γλώσσα. Το πιο απλό παράδειγμα (γιατί μπορούμε και σήμερα να το παρατηρήσουμε) είναι η εγκατάλειψη των διαλέκτων από τους ομιλητές τους: χάνονται οι διάλεκτοι της νέας ελληνικής γιατί οι ομιλητές τους μετακινούνται προς την κοινή νέα ελληνική. Και μετακινούνται προς την κοινή νέα ελληνική, γιατί αυτή η μορφή της νέας ελληνικής διαθέτει κύρος και κοινωνική δύναμη. Είναι η γλώσσα του σχολείου, της διοίκησης, των εφημερίδων. Χωρίς τη γνώση της κοινής νέας ελληνικής ο ομιλητής βρίσκεται σε μειονεκτική, κοινωνικά, θέση.

Με τον ίδιο τρόπο χάνονται οι γλώσσες των Ινδιάνων της Αμερικής. Οι ομιλητές τους τις εγκαταλείπουν, γιατί η γλώσσα που εξασφαλίζει την κοινωνική άνοδο είναι η αγγλική. Με ανάλογο τρόπο, όπως θα δούμε, πολλές γλώσσες της αρχαιότητας έχασαν, εν μέρει ή και συνολικά, τους ομιλητές τους, όταν ήρθαν σε επαφή με τη μεγάλη γλώσσα της αρχαιότητας, την αρχαία ελληνική, η οποία με τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου έγινε, όπως θα δούμε στο επόμενο κεφάλαιο, η διεθνής γλώσσα επικοινωνίας. Το κύρος, πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, που απέκτησε η αρχαία ελληνική στην κοινή μορφή της με τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου και τη δημιουργία από τους διαδόχους του των ελληνικών βασιλείων της Ανατολής (Αίγυπτος, Συρία, μέχρι την Ινδία), οδήγησε, όπως θα δούμε, πολλούς αλλόγλωσσους πληθυσμούς στην εγκατάλειψη της μητρικής τους γλώσσας.