Εξώφυλλο

Ανεμόσκαλα
Συμφραστικοί Πίνακες Λέξεων για Μείζονες Νεοέλληνες Ποιητές

Σκαρφαλώνοντας λέξεις όπως μιαν ανεμόσκαλα. Γιώργος Σεφέρης, «“Νότες” για ένα ποίημα» (ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ, Β΄)

Το ελληνόγλωσσο ποιητικό έργο του Α. Κάλβου κυκλοφορεί σε μια σειρά από εκδόσεις, φωτοαναστατικές, χρηστικές και κριτικές, καθώς είναι ελεύθερο από πνευματικά δικαιώματα. Το ψηφιακό σώμα στο περιβάλλον της Ανεμόσκαλας (2013) περιλαμβάνει τη Λύρα και τα Λυρικά (Γενεύη 1824 και Παρίσι 1826, αντίστοιχα), το «απόσπασμα άτιτλου ποιήματος» (1η δημοσίευση από τον Μario Vitti το 1960 και με διορθώσεις στη Νέα Εστία 840 το 1962) και την ωδή «Ελπίς Πατρίδος» (1819), που λάνθανε μέχρι πρόσφατα ― είναι το πρώτο (;) ποίημα που έγραψε ο Κάλβος στα ελληνικά και ανακαλύφθηκε στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης από τον Λεύκιο Ζαφειρίου το 2003 (βλ. σχετικά την ενότητα «Εργογραφία-Βιβλιογραφία»). Για την επιμέλεια του «αποσπάσματος άτιτλου ποιήματος» (που οι μελετητές τοποθετούν γύρω στο 1820-1821, χωρίς ωστόσο ασφαλή στοιχεία) έγινε αντιπαραβολή με την έκδοση του Γιάννη Δάλλα και λήφθηκε υπόψη το άρθρο του Μ. Πασχάλη (2010), «Εκδοτικά και γλωσσικά (ιταλισμοί) στο ‘Απόσπασμα άτιτλου ποιήματος’ του Κάλβου (αντί απαντήσεως στον Δ.Δ.)», Νέα Εστία 1835: 49-61.

Σημειώνουμε ότι ο συμφραστικός πίνακας που συγκροτείται προκύπτει από το ελληνόγλωσσο ποιητικό έργο του Κάλβου. Πρόκειται δηλαδή για ένα μικρό μέρος των Απάντων, η έκδοση των οποίων, συμπεριλαμβανομένου του ποικίλου ιταλόγλωσσου έργου, αναμένεται από το Μουσείο Μπενάκη. Πρόκειται επίσης για μια χρηστική ψηφιακή έκδοση που αφενός δεν φιλοδοξεί να αντικασταστήσει τις έγκυρες έντυπες αφετέρου απευθύνεται στο ευρύ κοινό, ενώ περιορίζεται και από τις συμβάσεις και τις εκδοτικές αρχές που υπήρξαν απαραίτητες κατά τη συγκρότηση του συγκεκριμένου corpus ως ψηφιακού εργαλείου για εκπαιδευτική χρήση (Ψηφιακό Σχολείο)·[1] για εξειδικευμένες φιλολογικές εργασίες γύρω από τη γλώσσα του Κάλβου παραμένει αναντικατάστατη η κριτική έκδοση του F. M. Pontani, που επιτρέπει την παρακολούθηση της γλωσσικής εξέλιξης του ποιητή από συλλογή σε συλλογή, ενώ αναμένεται η ανανεωμένη έκδοση των ποιητικών έργων με ευθύνη της εκδοτικής ομάδας του Μουσείου Μπενάκη. Επιπλέον, το κοινό έχει πια στη διάθεσή του ψηφιοποιημένα αντίγραφα των πρώτων εκδόσεων των συλλογών (βλ. εδώ την ενότητα Η ζωή και το έργο του > Βιβλιογραφία).

Τελευταία ενημέρωση: Νοέμβριος 2014.

[1] Για τις γενικές εκδοτικές αρχές του προγράμματος βλ. τις Οδηγίες· χαρακτηριστικές ορθογραφικές ιδιοτυπίες και λάθη του Κάλβου διατηρούνται (π.χ. κήτρων), ενοποιούνται ωστόσο γραμματικές καταλήξεις και άλλα στοιχεία που οφείλονται σε συμβάσεις ή συνήθειες της εποχής, καθώς η ένταξη του έργου του ποιητή σε ένα ευρύτερο περιβάλλον συνομιλίας με άλλα ποιητικά έργα (και κυρίως ad hoc δημιουργίας συμφραστικών πινάκων λέξεων) καθιστά απαραίτητη την ενοποίηση. Το έργο της επιμέλειας και της σύνταξης των εργοβιογραφικών στοιχείων για το έργο του Κάλβου ολοκληρώθηκε το 2014 και μόνο σποραδικά θα ενημερώνεται.