Εξώφυλλο

Ανεμόσκαλα
Συμφραστικοί Πίνακες Λέξεων για Μείζονες Νεοέλληνες Ποιητές

Σκαρφαλώνοντας λέξεις όπως μιαν ανεμόσκαλα. Γιώργος Σεφέρης, «“Νότες” για ένα ποίημα» (ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ, Β΄)

Κεφάλαιον [4]
Οι γυναίκες του Μισολογγιού διακονεύουνε και η Γυναίκα της Ζάκυθος έχει δουλειά

1. Ωστόσο η γυναίκα της Ζάκυθος είχε στα γόνατα τη θυγατέρα της και επολέμαε να την καλοπιάσει. 2. Έβαλε το λοιπόν το ζουρλάδι τα μαλλιά της αποπίσω από τ’ αφτιά, γιατί η ανησυχία τής τα ’χε πετάξει, και έλεγε φιλώντας τα μάτια της θυγατρός της: 3. «Μάτια μου, ψυχή μου, να γένεις καλή, να παντρευτείς, και να βγαίνουμε και να μπαίνουμε και να βλέπουμε τον κόσμο και να καθόμαστε μαζί στο παρεθύρι να διαβάζουμε τη Θεία Γραφή και τη Χαλιμά». 4. Και αφού την εχάιδεψε και της φίλησε τα μάτια και τα χείλα, την άφησε απάνου στην καθίκλα λέοντάς της: Νά και ένα καθρεφτάκι και κοιτάξου που είσ’ όμορφη και μου μοιάζεις. 5. Και η κόρη που δεν ήτανε μαθημένη με τα καλά ησύχασε, και από τη χαρά της εδάκρυσε. 6. Και ιδού μεγάλη ταραχή ποδιών, οπού πάντοτες αύξαινε. 7. Και εσταμάτησε κοιτάζοντας κατά τη θύρα και φουσκώνοντας τα ρουθούνια της. 8. Και ιδού παρεσιάζουνται ομπρός της οι γυναίκες του Μισολογγιού. Εβάλανε το δεξί τους στα στήθια και επροσκυνήσανε· και εμείνανε σιωπηλές και ακίνητες. 9. «Και έτσι δα, πώς; Τί κάνουμε; Θα παίξουμε; Τί ορίζετε, κυράδες; Εκάμετε ανεβαίνοντας τόση ταραχή με τα συρτοπάπουτσα, που λογιάζω πως ήρθετε να μου δώσετε προσταγές». 10. Και όλες εμείνανε σιωπηλές και ακίνητες· αλλά μία είπε: «Αμ έχεις δίκιο. Είσαι στην πατρίδα σου και στο σπίτι σου, και εμείς είμαστε ξένες και όλο σπρώξιμο θέλουμε». 11. Και ετότες η γυναίκα της Ζάκυθος την αντίσκοψε και αποκρίθηκε: «Κυρά δασκάλα, όλα τα χάσετε, αλλά από εκείνο που ακούω η γλώσσα σάς έμεινε. 12. »Είμαι στην πατρίδα μου και στο σπίτι μου; Και η αφεντιά σου δεν ήσουνα στην πατρίδα σου και στο σπίτι σου; 13. »Και τί σας έλειπε, και τί κακό είδετε από τον Τούρκο; Δε σας άφηνε φαητά, δούλους, περιβόλια, πλούτια; Και δόξα σοι ο θεός είχετε περσότερα από εκείνα που έχω εγώ. 14. »Σας είπα εγώ ίσως να χτυπήσετε τον Τούρκο, που ερχόστενε τώρα σε με να μου γυρέψετε και να με βρίσετε; 15. »Ναίσκε! Εβγήκετε όξω να κάμετε παλικαριές. Οι γυναίκες επολεμούσετε (όμορφο πράμα που ήθελ’ ήστενε με τουφέκι και με βελέσι· ή εβάνετε και βρακί;). Και κάτι εκάμετε στην αρχή, γιατί επήρετε τα άτυχα παλικάρια της Τουρκιάς ξάφνου. 16. »Και πώς εμπόρειε ποτέ του να υποφτευτεί τέτοια προδοσία; Το ’θελε ο Θεός; Δεν ανακατωνόστενε με δαύτον μέρα και νύχτα; 17. »Τόσο κάνει και εγώ να μπήξω το μαχαίρι μες στο ξημέρωμα στο λαιμό του αντρός μου (που να τονε πάρει ο διάολος). 18. »Και τώρα που βλέπετε πως πάνε τα πράματά σας κακά, θέλετε να πέσει το βάρος απάνου μου. 19. »Καλή, μά την αλήθεια. Αύριο πέφτει το Μισολόγγι, βάνουνε σε τάξη την Ελλάδα τη ζουρλή οι βασιλιάδες, εις τους οποίους έχω όλες μου τες ελπίδες, 20. »και όσοι μείνουνε από τον ξελοθρεμό έρχονται στη Ζάκυθο να τους θρέψουμε, και με την κοιλιά γιομάτη μάς βρίζουνε». 21. Λέοντας εσιώπησε ολίγο κοιτάζοντας μες στα μάτια τες γυναίκες του Μισολογγιού. 22. «Και έτσι ξέρω και μιλώ και εγώ, ναι ή όχι; Και τώρα δα τί ακαρτερείτε; Ευρήκετε ίσως ευχαρίστηση να με ακούτε να μιλώ; 23. »Εσείς δεν έχετε άλλη δουλειά παρά να ψωμοζητάτε. Και, να πούμε την αλήθεια, στοχάζουμαι πως θε να ’ναι μία θαράπαψη για όποιον δεν ντρέπεται. 24. »Αλλά εγώ έχω δουλειά. Ακούστε; έχω δουλειά». Και φωνάζοντας τέτοια δεν ήτανε πλέον το τριπίθαμο μπουρίκι, αλλά εφάνηκε σωστή. 25. Γιατί ασηκώθηκε με μεγάλο θυμό στην άκρη των ποδιών, και μόλις άγγισε το πάτωμα· και εγκρίλωσε τα μάτια, και το άβλαφτο μάτι εφάνηκε αλληθώρικο και το αλληθώρικο έσιαξε. Και εγίνηκε σαν την προσωπίδα την ύψινη οπού χύνουνε οι ζωγράφοι εις τα πρόσωπα των νεκρών για να * * 26. Και όποιος την έβλεπε να ξανάρθει στην πρώτη της μορφή έλεγε: Ο διάβολος ίσως την είχε αδράξει, αλλά εμετάνωσε και την άφησε, για το μίσος που έχει του κόσμου. 27. Και η θυγατέρα της κοιτάζοντάς την εφώναξε· και οι δούλοι εξαστόχησαν την πείνα τους, και οι γυναίκες του Μισολογγιού εκατέβηκαν χώρις να κάμουνε ταραχή. 28. Ετότες η γυναίκα της Ζάκυθος βάνοντας την απαλάμη απάνου στην καρδιά της και αναστενάζοντας δυνατά είπε: 29. «Πώς μου χτυπάει, Θε μου, η καρδιά, που μου έπλασες τόσο καλή! 30. »Με συγχύσανε αυτές οι πόρνες! Όλες οι γυναίκες του κόσμου είναι πόρνες. 31. »Αλλά εσύ, κόρη μου, δε θε να ’σαι πόρνη σαν την αδελφή μου και σαν τες άλλες γυναίκες του τόπου μου! 32. »Κάλλιο θάνατος. Και εσύ, μάτια μου, εσκιάχτηκες. Έλα, στάσου ήσυχη, γιατί αν αναδευτείς από αυτήν την καθίκλα, κράζω ευτύς οπίσω εκείνες τες στρίγκλες και σε τρώνε». 33. Και [οι] δούλοι είχαν πάγει στο μαγερειό χώρις να καρτερέσουν την προσταγή της γυναικός, και εκεί άρχισαν να μιλούν για την πείνα τους. 34. Και η γυναίκα ετότες εμπήκε στο δώμα της. 35. Και σε λίγο έγινε μεγάλη σιωπή, [και] άκουσα το κρεβάτι να τρίξει πρώτα λίγο και κατόπι πολύ. Και ανάμεσα στο τρίξιμο εβγαίνανε λαχανιάσματα και γογγυσμοί, 36. καθώς κάνουν οι βαστάζοι όταν οι κακότυχοι έχουν βάρος εις την πλάτη τους ανυπόφορτο. 37. Και έφυγα από την πέτρα του σκανδάλου εγώ Διονύσιος Ιερομόναχος. Και ότι έβγαινα από τη θύρα του σπιτιού απάντηξα τον άνδρα της γυναικός οπού ανέβαινε.

___

1.
]* Σε τούτο το μεταξύ

(Στο τέλος της παραγράφου, σβησμένο:)
γιατί ήθελε νά μπει εκεί που ’ναι το κρεβάτι και η γυναίκα δεν ήθελε

6.
Και η γυναίκα εκίνησε για να πάει εκεί που είναι το κρεβάτι, αλλά άκουσε μεγάλη ταραχή
*
Αλλά ιδού μεγάλη ταραχή

9.
που καρτερώ να μου δώσετε προσταγές

10.
(Στο τέλος, σβησμένο:)
Άκου, ίσως το Μισολόγγι νικάει, ίσως πέφτει

11.
Κυρά πολύξερη

15.
επήρετε τον Τούρκο
*
τον άτυχο Τούρκο

16.
]* τα ημερόνυχτα

17.
να τρέξω μες στο ξημέρωμα με το μαχαίρι στο λαιμό του αντρός μου
*
να πέσω στο λαιμό του αντρός μου με το μαχαίρι

19.
]* μά το ναις

29.
Θε μου, πώς μου χτυπάει η καρδιά

32.
Κάλλιο να σε κλάψω

34.
εμπήκε εκεί όπου ήτανε το κρεβάτι

36.
]* οι κακορίζικοι