Περιμένουμε τα σχόλια σας

Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας

«Ο Αλής, απλός πασάς των Ιωαννίνων το 1788, έγινε ισχυρός τοπάρχης, που η εξουσία του, προσωπική ή μέσω των γιων του, απλωνόταν στην Ήπειρο, τη Νότια Αλβανία, τη Δυτική Μακεδονία, τη Θεσσαλία, τη Δυτική Στερεά Ελλάδα κι ακόμα στην Πελοπόννησο. Έχοντας συγκεντρώσει στα χέρια του τεράστια δύναμη και υπερβολικά πλούτη και γνωρίζοντας να χρησιμοποιεί τις αντιζηλίες των Δυνάμεων και να επιτυχαίνει έτσι την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική βοήθεια πότε της Γαλλίας και πότε της Αγγλίας, σχεδίαζε τη δημιουργία ενός ελληνοαλβανικού κράτους, ανεξάρτητου απ' την Πύλη. Στην προσπάθειά του για διοικητικό συγκεντρωτισμό, προσέκρουσε στις δυο αυτόνομες περιοχές της Χειμάρρας και του Σουλίου και στο ανεξάρτητο φρόνημα των κλεφτών. Το 1798 κατόρθωσε να υποτάξει τη Χειμάρρα κι όλα τα χωριά της ακτής των Ακροκεραυνίων. Ο αγώνας κατά των Σουλιωτών διάρκεσε περισσότερο. Για να δαμάσει την αντίστασή τους (1803) χρειάστηκε να κάνει τρεις εκστρατείες (1790-1791, 1792 και 1800). Η καταδίωξη των κλεφτών της Ηπείρου και της Πελοποννήσου κράτησε σε όλη τη διάρκεια της ηγεμονίας του Αλή. Αλλά τον ίδιο καιρό ο Αλή πασάς χρησιμοποιούσε το ελληνικό στοιχείο, εμπιστευόμενος στους Έλληνες διοικητικές θέσεις προορισμένες για Τούρκους και παίρνοντάς τους στο στρατό του, έτσι που η Αυλή των Ιωαννίνων έγινε για τους Έλληνες εξαίρετο πολιτικό και στρατιωτικό σχολείο.»

Αρματολισμός

«Βασική επιδίωξη της πολιτικής του Αλή πασά ήταν να αποκτήσει την απόλυτη κυριαρχία στις περιοχές που διοικούσε, ελέγχοντας ή εξουδετερώνοντας τις αντίρροπες, λιγότερο ή περισσότερο ισχυρές, δυνάμεις, όπως τους ισχυρούς μουσουλμάνους μπέηδες, τους χριστιανούς προεστούς, τους αρματολούς, τους Τσάμηδες της Θεσπρωτίας και τους γειτονικούς τους Σουλιώτες. Παράλληλα επιδίωκε να περιορίσει δραστικά τη ληστεία, διότι, καθώς η τελευταία έπληττε την αγροτική παραγωγή και το εμπόριο, προκαλούσε σοβαρή οικονομική ζημία στον Αλή, άμεση (μείωση των προσωπικών εισοδημάτων του) και έμμεση (μείωση των τελών διακίνησης). Τέλος ο Αλής, έχοντας επεκτατικές βλέψεις στα γειτονικά πασαλίκια και στα Επτάνησα, επιδίωκε τη συγκρότηση αξιόμαχων στρατιωτικών δυνάμεων πιστών ή απόλυτα ελεγχόμενων από αυτόν, δυνάμεων που δεν μπορούσε παρά να προέρχονται κυρίως από τον κόσμο των άτακτων της ληστείας και του αρματολισμού, Αλβανών και Ελλήνων, χριστιανών και μουσουλμάνων.»

Αλή Πασάς Τεπελενλής

«Για την προσωπικότητα και τη δράση του Αλή πασά έχουν ειπωθεί και έχουν γραφτεί τα πιο αντιφατικά πράγματα. Τον είπαν "λιοντάρι της Ηπείρου", αλλά και "αιμοβόρο τίγρη" που κατασπάραζε με νύχια και δόντια τους υπηκόους του και αντιπάλους του. Το κράτος του θεωρήθηκε σαν κράτος του ζόφου, όπου κυριαρχούσε το έγκλημα και η αυθαιρεσία. Το χώμα του ήταν ποτισμένο διαρκώς με νωπό αίμα και ο τρόμος κυριαρχούσε στις καρδιές των ανθρώπων που ζούσαν κάτω από τη μαύρη σκιά του τυράννου. Είναι η άποψη που μας κληροδότησε η παράδοση, μια μακριά πικρή αλυσίδα ήμερων σκλαβιάς. Φτάνει ως τις μέρες μας και νοθεύει την ιστορία. Από τον Αλή επιζεί μόνο ο σκληρός δεσποτισμός. Τα άλλα βυθίζονται στην ιστορική λήθη. Αλλά η ιστορία δεν είναι ωραιοποιημένες, λουστραρισμένες και εικονογραφημένες σελίδες. Είναι γεμάτη σκληρότητα αίμα και δάκρυα αλλά και δικαιοσύνη.

Κι' όμως δεν είναι ο Αλής όπως μας παραδόθηκε από μια πλαστογραφημένη ιστορική μνήμη. Οι νεώτερες έρευνες πείθουν πως αυτός ο άνθρωπος ήταν ένας προικισμένος ηγεμόνας με τεράστιες διοικητικές ικανότητες, με πολιτική διορατικότητα και με αετήσιο μάτι που έβλεπε πολύ μπροστά από την εποχή του. Σκληρός και βίαιος, ναι. Η εποχή ήταν τέτοια. Αλλά αναμφισβήτητα και φυσιογνωμία που δικαιούται να καταταγεί στην κορφή της ιστορικής επετηρίδας των Βαλκανίων.»

Σούλι και Σουλιώτες

«Αλλά και ξένοι περιηγητές, πρόξενοι και αξιωματικοί που θα ζήσουν και θα δράσουν στην αυλή του Αλή, στα Ιωάννινα, θα φροντίσουν να αποκρυπτογραφήσουν την περίπλοκη φυσιογνωμία του και να αποδώσουν, με μεγαλύτερη ή λιγότερη αντικειμενικότητα, τις περιστάσεις και τα συμφέροντα που συνδιαμόρφωναν τα ιδιόρρυθμα χαρακτηριστικά του αντιφατικού πασά. Έτσι, ο Γάλλος αξιωματικός, J.P. Bellaire, θα μιλήσει για έναν πολεμιστή από χαρακτήρα, που δεν ονειρεύεται παρά κατακτήσεις και ανυψώθηκε μέσω του θάρρους και των μηχανορραφιών του στην τάξη του πασά και στην αρχηγία μιας από τις σημαντικότερες διοικήσεις της αυτοκρατορίας. Ωστόσο, ο Γάλλος πρόξενος στα Ιωάννινα, F. Pouqueville, θα αποδώσει, ιδιαίτερα μετά το 1807- εποχή κατά την οποία, λόγω της παραχώρησης των Επτανήσων, με τη συνθήκη του Τίλσιτ, στους Γάλλους, και τη συνακόλουθη ματαίωση των σχεδίων του Αλή περί κατοχής των Επτανήσων, ψυχράνθηκαν σημαντικά οι σχέσεις μεταξύ Γάλλου προξένου και Αλή, με τα μελανότερα χρώματα το χαρακτήρα και την προσωπικότητα του πασά των Ιωαννίνων. Αντίθετα, οι Άγγλοι απεσταλμένοι στην αυλή των Ιωαννίνων θα αντιμετωπίσουν με αντικειμενικότερη και ψυχρότερη ματιά τον ισχυρό πασά της Ηπείρου, προς τον οποίο απέβλεπαν για μια στενότερη, μακροπρόθεσμα, συνεργασία. Έτσι, ο Άγγλος απεσταλμένος στα Ιωάννινα, W.Μ. Leake, ενώ θα μιλήσει θετικά για την προνοητικότητα και τη σταθερότητα των πολιτικών στόχων και ενεργειών του Αλή, δεν θα αποσιωπήσει την προσφυγή στη βία και την απάτη που συνοδεύουν συχνά αυτές τις αρετές. Και ο Άγγλος επίσης, Η. Holland, ενώ θα διακρίνει τη μοναδική οξυδέρκεια του Αλή, τη σύνδεση σθένους και σταθερότητας στη δράση με μια ισχυρή αποφασιστικότητα, θα σημειώσει, επίσης, ότι όλα αυτά συνδυάζονται με μία ασυνήθιστη ικανότητα τεχνασμάτων και αδυσώπητο πνεύμα εκδίκησης.»

Αλή Πασάς Τεπελενλής

«Ο Αλής, προικισμένος με το δώρο της πολιτικής ιδιοφυΐας, σχεδιάζει πλέον να ιδρύσει και τυπικά ανεξάρτητο Ελληνοαλβανικό κράτος. Στα πρώτα στάδια της οργάνωσης της περιοχής του είχε κατορθώσει να πραγματώσει οικονομική ενοποίηση, τσάκισμα του στρατιωτικού φεουδαρχισμού, προσανατολισμό της παραγωγής για την αγορά (και κάποτε για την ευρωπαϊκή αγορά, όπως η παραγωγή νημάτων των Αμπελακίων) και ανάπτυξη του εμπορίου.

Ακόμα και έρευνες για τη διάνοιξη μεταλλείων διεξήγαγε με επιτυχία, ενώ στον τομέα της ανοικοδόμησης πραγματοποίησε αξιόλογα δημόσια έργα, όπως δρόμους, γεφύρια, υδραγωγεία, δημόσιες βρύσεις, πανδοχεία κ.λπ. Το σαράφικο εμπορικό κεφάλαιο άρχισε να επενδύεται και στη βιοτεχνία, γεγονός που αποτελεί σημαντική στροφή στην οικονομία και τα προϊόντα της χειροτεχνίας παίρνουν επαφή με τις κεντρικοευρωπαϊκές και τις ανατολικές αγορές.»

Αλή Πασάς Τεπελενλής

«Κι’ ενώ ο πόλεμος συνεχιζόταν απελπισμένος στα Σουλιώτικα βουνά, ένα γεγονός, στις αρχές του 1801, συγκλόνισε τα Γιάννενα και τη γύρω περιοχή, ο πνιγμός στη λίμνη των Ιωαννίνων 17 γυναικών και ανάμεσα τους και της κυρά Φροσύνης, της ωραιότατης ανεψιάς του δεσπότη της πόλης Ιερόθεου Γκάγκα. […]

Όμορφη και φανταχτερή όπως ήταν από πολύ μικρή, την πάντρεψαν γρήγορα μ' ένα Γιαννιώτη έμπορο στη Βενετία, επειδή κινδύνευε ν' αρπαγεί για το χαρέμι του Αλή. από το γάμο της αυτό απόκτησε δυο παιδιά.

Επειδή όμως οι δουλειές του αντρός της τον κρατούσαν τον πιο πολύ καιρό στη Βενετία, η όμορφη Φροσύνη έμενε μόνη στα Γιάννενα. Κι’ ο πειρασμός τη διπλάρωσε με τη μορφή του Μουχτάρ πάσα, του ωραίου γιου του Αλή. Γρήγορα έγινε ερωμένη του Μουχτάρ. Αλλά στην παράνομη αυτή σύζευξη δεν συμφωνούσε ο Αλής. Κι' όταν ο Μουχτάρ, επικεφαλής στρατιωτικής δύναμης, έφυγε από τα Γιάννενα, o Αλής βρήκε την ευκαιρία να διπλαρώσει την όμορφη Φροσύνη.

Νύχτα κίνησε από το παλάτι του με τη συνοδεία του αρχιαστυνόμου του Ταχήρ και λίγων συνοδών κι’ έφτασε κρυφά στο σπίτι της Φροσύνης. Χτύπησε την πόρτα, κανένας δεν απάντησε από μέσα. Όμως αυτός ήξερε καλά πως η Φροσύνη ήταν στο σπίτι. Και έδωσε εντολή να παραβιάσουν την πόρτα.

Μπήκαν μέσα. Σκοτάδι. Άναψεν ένα φανάρι και τότε ψάχνοντας το σπίτι, βρήκαν τη Φροσύνη κατατρομαγμένη να 'χει κουρνιάσει σαν πανικόβλητο πουλί στην κρεββατοκάμαρά της.

O Aλής δεν την αγρίεψε. Με λόγια χαδιάρικα και τρυφερά προσπάθησε να την καθησυχάσει. Κι' όταν ο μεγάλος τρόμος της καταλάγιασε τής είπε να μη τον φοβάται γιατί αυτός την αγαπά και θα την πάρει κοντά του.

Η γυναίκα τον απόκρουσε κατηγορηματικά. Όχι, με κανένα τρόπο δεν τον ήθελε. Η άρνησή της δαιμόνισε τον Αλή και ευθύς δίνει τη διαταγή να την πιάσουν και να τη ρίξουν στη φυλακή. Μαζύ της φυλάκισε και άλλες δεκάξη κοπέλλες με τη κατηγορία ότι όλες ασκούσαν την πορνεία και επομένως ήταν επικίνδυνες για τα ήθη.

Σε λίγες μέρες πέρασαν από τυπική δίκη και καταδικάστηκαν και οι δεκαεφτά σε θάνατο δια πνιγμού στη λίμνη των Ιωαννίνων. Και μια ζοφερή νύχτα τις έπνιξαν. Η κυρά Φροσύνη ρίχτηκε πεθαμένη στη λίμνη γιατί καθώς την πήγαιναν πέθανε από συγκοπή.

Αυτή η φοβερή υπόθεση έχει και άλλη εκδοχή: δεν ήταν ο έρωτας του Αλή που την οδήγησε στο θάνατο αλλά η εκδίκηση της γυναίκας του Μουχτάρ. Λένε πως αυτή είχε ένα δαχτυλίδι, που της το πήρε ο Μουχτάρ και το χάρισε της Φροσύνης. Το είδε κάποτε η χανούμισσα στο δάχτυλο της Φροσύνης και φρένιασε από ζήλεια. Και παρακάλεσε τον πεθερό της να την πνίξει, όπως και τόκανε αυτός για χατήρι της νύφης του.

Ωστόσο ο λαός συγκινήθηκε βαθιά για τον άδικο θάνατο της Φροσύνης. Και ο χαμός της πέρασε και στο δημοτικό τραγούδι: «Τα μάθατε τι γίνηκε στα Γιάννενα, στη λίμνη; Πνίξανε τις δεκαεφτά με την κυρά Φροσύνη. Χίλια κοντάρια ζάχαρη να ρίξουνε στη λίμνη για να γλυκάνει το νερό να πιει η κυρά Φροσύνη».