Heiner Müller

Αίας για παράδειγμα

Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου

Με χαπάκι δεν υπάρχει σιγουριά

Με τον Αίαντα καθαρά υδραυλικά.

Λαϊκή ρήση

Στα βιβλιοπωλεία στοιβάζονται
Τα μπεστ-σέλλερ λογοτεχνία για ηλιθίους
Όσους δεν φτάνει η τηλεόραση
Ή το σινεμά της αργής αποβλάκωσης
Δεινόσαυρος εγώ όχι του Σπίλμπεργκ κάθομαι
Κι αναλογίζομαι αν είναι δυνατόν
Να γράψω μια τραγωδία Θεία αφέλεια
Σε ξενοδοχείο στο Βερολίνο πρωτεύουσα μη πραγματική
Το βλέμμα μου πέφτει από το παράθυρο
Στο αστέρι της Μερτσέντες
Που μελαγχολικά γυρίζει σε ουρανό νυχτερινό
Υπερίπταται του χρυσού από τα δόντια του Άουσβιτς κι άλλων θυγατρικών
Της Ντόιτσε Μπανκ στο Κέντρο Ευρώπη τοποθετημένο
Ευρώπη Ο ταύρος σφάχτηκε σαπίζει το κρέας
Στη γλώσσα επάνω από γελάδα σε γελάδα η πρόοδος.
Άλλοι θεοί δεν θα σου κάνουν επισκέψεις
Μόνο το αχ της Αλκμήνης σού απομένει
Κι η βρόμα της καμένης σάρκας που κάθε μέρα
Σου φέρνει από τις περιφέρειές σου άπατρις ο άνεμος
Κι από τα κελάρια της ευημερίας σου πότε πότε
Η τέφρα ψιθυρίζει τραγουδάει των αλεσμένων οστών το αλεύρι
Μια φωτεινή επιγραφή στην Κουρφίρστενταμ αναγγέλλει στον κόσμο
Ο ΠΕΤΕΡ ΤΣΑΝΤΕΚ ΔΕΙΧΝΕΙ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ ΤΟΥ
BEWARE OF DENTISTS έχει κανείς τη διάθεση να του πει
Στους αγροτικούς πολέμους τη μεγαλύτερη ατυχία
Της γερμανικής ιστορίας διάβαζα κουνώντας το κεφάλι
Εν πλήρει αθωότητι το χίλια εννιακόσια σαρανταοχτώ
Πώς μπορεί μια επανάσταση να είναι ατυχία
Στις Παρατηρήσεις του Μπρεχτ για τη ΜΑΝΑ ΚΟΥΡΑΓΙΟ
Αφήρεσαν τον κυνόδοντα της μεταρρύθμισης
Σήμερα μπορώ να γράψω τη συνέχεια
Της Γαλλικής Επανάστασης στους Ναπολεόντειους Πολέμους
Της Σοσιαλιστικής από πρόωρο τοκετό στον Ψυχρό Πόλεμο
Τανγκό χορεύει ξανά η Ιστορία από τότε
Μια σύνοψη περί Επανάστασης και Οδοντιατρικής
Γραμμένη στον αιώνα των οδοντιάτρων
Δυο κορόνες ένα βραβείο Μπύχνερ
Αιώνα που τελειώνει Ο ερχόμενος
Θα είναι των δικηγόρων ο χρόνος
Σαν ακίνητο προς πώληση
Στον ουρανοξύστη κάτω απ’ το αστέρι της Μερτσέντες
Στους ορόφους των διαχειριστών πολιτισμού
Τί λέξη Ποιός διαχειριζόταν τον Φειδία
Έμπορο ταπήτων απ’ τη Σμύρνη κατά τον ΠΟΛΥΔΩΡΟ
Η τέχνη επίσης δεν ζει μονάχα από σκόνη
Καίει ακόμη φως καπνίζουν τα κεφάλια από την πίεση των περικοπών
Οι ακρωτηριασμένοι δοκιμάζουν να περπατήσουν το σώμα στην τέλεια ευθεία
Με δεκανίκια από υαλοβάμβακα δανεικά
Υπό την υψηλή εποπτεία του Υπουργού Οικονομικών
ΤΟ ΠΑΝ ΠΡΟΣ ΧΡΗΜΑ ΤΕΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ
Στενάζει στη Βαϊμάρη ο Φάουστ στη σαρκοφάγο του Γκαίτε
Με τη σπασμένη φωνή του Άιναρ Σλέεφ
Που κάνει πρόβα τους Χορούς του στου Σίλλερ το κρανίο
Δεινόσαυρος εγώ στο βουητό του κλιματιστικού
Ο ίδιος μαγκωμένος ώς το λαιμό από των φόρων την τανάλια
Η κρατική βία από το χρήμα εκπορεύεται το χρήμα
Να κυκλοφορεί η εργασία δεν ελευθερώνει πατρίδα είναι
Όπου φτάνουν οι λογαριασμοί λέει η γυναίκα μου
Διαβάζω Σοφοκλή ΑΙΑΝΤΑ για παράδειγμα περιγραφή
Πειράματος με ζώα κιτρινισμένη τραγωδία ενός
Άντρα μ’ αυτόν μια ιδιότροπη θεά παίζει τυφλόμυγα
Μπροστά στην Τροία στην άβυσσο των καιρών
Άρνολντ Σβαρτσενένγκερ στη ΘΥΕΛΛΑ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ
Για να με καταλάβουν οι σημερινοί αναγνώστες
ΑΙΑΣ ΕΓΩ ΘΥΜΑ ΔΙΠΛΗΣ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗΣ
Ένας άντρας την πόλη Στάλιν του νομού Φράνκφουρτ Όντερ
Με την είδηση ότι στη Μόσχα άλλαξε το κλίμα
Ξεκρέμασε αμίλητος από τον τοίχο το πορτρέτο του αγαπημένου
Ηγέτη της εργατικής τάξης της Κομμουνιστικής Διεθνούς
Ποδοπάτησε την εικόνα του νεκρού δικτάτορα
Κρεμάστηκε στο καρφί που είχε μείνει ελεύθερο
Ο θάνατός του δεν αποτέλεσε είδηση Μια ζωή
Για τη μηχανή πολτοποίησης χάρτου ΚΑΝΕΝΑΣ Ή ΟΛΟΙ
Ήταν το εσφαλμένο πρόγραμμα για όλους δεν επαρκεί
Στον πόλεμο έσχατος στόχος είναι το οξυγόνο
Ή ο ΚΑΟΥΛΙΧ που ο Κόκκινος Στρατός τον ελευθέρωσε
Απ’ το χιτλερικό Γκούλαγκ τέσσερα μερόνυχτα οδοιπορίας και ακούει
Από ένα παράθυρο κόσκινο τη γυναίκα του να φωνάζει
Βλέπει έναν στρατιώτη του ένδοξου Κόκκινου Στρατού
Να τη ρίχνει στο κρεβάτι ξεχνάει την ΑΛΦΑΒΗΤΑ
Του Κομμουνισμού το κρανίο του συντρόφου ελευθερωτή
Κοπανάει κάνει την αυτοκριτική του με τον νεκρό μιλώντας
Σημασία δεν δίνει στη γυναίκα που εξακολουθεί να φωνάζει
Τον είδαν τελευταία φορά όταν τον μετέφεραν
Στο Γκούλαγκ του Στάλιν τα δεύτερά του Επιφάνια
Τραγουδάει τη Διεθνή στο μεταγωγικό
Κι αν πια δεν ζει ακόμη τραγουδάει σήμερα
Με τους νεκρούς κομμουνιστές κάτω απ’ τον πάγο
Η ευφορία του γραψίματος τη δεκαετία του πενήντα
Όταν περνούσαμε καλά με τον ανομοιοκατάληκτο στίχο
Ανάμεσα στα σανίδια του πλοίου-φαντάσματος ενώ πάει να ανατραπεί
Προφυλαγμένοι χάρη στο ειρωνικό πάθος της σταυρωτής ρίμας
Μόνο οι τονισμένες συλλαβές υπολογίζονται
Από τα αγάλματα λιθάρια που πέφτουν
Σε μιαν αιωνιότητα της στιγμής
Στην αθλιότητα της πληροφόρησης η ημερησία BILD
ΑΓΩΝΙΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΣΑΣ
Να γίνει η διήγηση πορνείας αγωνίζεται η BILD
Εκπνέει η τραγωδία του Στάλιν για παράδειγμα
Αφότου τα τοτέμ του διατίθενται προς πώληση
Αίμα πηγμένο σε μετάλλιο χαλκού
Στην Πύλη του Βραδεμβούργου για του Χίτλερ τα εγγόνια
Ποιό κείμενο να του βάλω στη γλώσσα
Ή να του στουμπώσω στο στόμα ανάλογα από ποιά σκοπιά
Στο έρκος των κίτρινων δοντιών του
Στην καυκασιανή δαγκωματιά λύκου
Στη νύχτα του Κρεμλίνου εν αναμονή του Χίτλερ
Όταν εμφανίζεται ο άφωνος Λένιν μες στη βότκα
Τραυλίζοντας και μουγκρίζοντας μετά το δεύτερο εγκεφαλικό
Αυτός που κίνησε τον κόσμο η γλώσσα του
Δεν θέλει άλλο να τον υπακούσει LENINDAD
Ο κόσμος του ένα τετράγωνο του Μάλεβιτς
Ο Τάταρος που δεν συλλαμβάνει πλέον
Το νόμο της στέπας Ρωμαίος σε λάθος χρόνο
Αυτόν που ο εκτελεστής της διαθήκης του ο Καυκάσιος έχει στο αίμα
Ή ο Τρότσκι του Μάκβεθ το τσεκούρι ακόμη στο κρανίο
Τη γροθιά σφιγμένη για το χαιρετισμό των Μπολσεβίκων
Σε πυργίσκο γερμανικού άρματος Άμλετ ο Εβραίος
Ή ο Μπουχάριν που στο υπόγειο τραγουδάει
Ο αγαπημένος του Κόμματος παιδί της AURORA
Με τον Χίτλερ ίσως μπορεί να μιλήσει σαν άντρας προς άντρα
Ή σαν θηρίο προς θηρίο ανάλογα από ποιά σκοπιά
Ο νεκροθάφτης με τον Φύρερ των νεκρών
Ύστερα από δεκαετή πόλεμο η Τροία ήταν ώριμη για μουσείο
Ένα αντικείμενο της αρχαιολογίας
Μόνο μια σκύλα γαβγίζει ακόμη στην πόλη γύρω
Από τα οστά των νεκρών ο εκδικητής θεμελίωσε τη Ρώμη
Το τίμημα μια φλεγόμενη γυναίκα στην Καρχηδόνα
Μητέρα των ελεφάντων του Αννίβα
Η Ρώμη θηλασμένη από τη λύκαινα που τον νικητή κληρονόμησε
Η Ελλάδα μια επαρχία απ’ όπου άντλησαν πολιτισμό
3.000 χρόνια μετά την αιματηρή
Γέννηση της Δημοκρατίας με Λουτρό Δίχτυ Τσεκούρι
Ω ΝΥΧΤΑ ΜΕΛΑΝΗ ΜΗΤΕΡΑ στον Οίκο των Ατρειδών
Τον εμβρυουλκό κρατεί η Αθηνά γέννημα κεφαλής
Σέρνεται η Τρίτη Ρώμη εγκυμονούσα το κακό
Προς τη Βηθλεέμ με την επόμενη μορφή της
Βουητό παλιών εικόνων Η κούραση
Στην πλάτη το ατελείωτο μουρμουρητό
Των τηλεοπτικών προγραμμάτων ΣΕ ΜΑΣ ΚΑΘΕΣΤΕ
ΠΡΩΤΗ ΣΕΙΡΑ Η δυσκολία
Να μη χάσεις τον στίχο αντίσταση στο σκατάτο
Της διαφήμισης που καλεί τους ηδονοβλεψίες στο τραπέζι
ΤΟΝ ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΦΟΝΟΝ ΔΟΣ ΗΜΙΝ ΣΗΜΕΡΟΝ
Στη μνήμη μου αναδύεται ένας τίτλος βιβλίου
Η ΠΡΩΤΗ ΣΕΙΡΑ Ανακοίνωση για θανάτους στη Γερμανία
Κομμουνιστές που έπεσαν πολεμώντας κατά του Χίτλερ
Νέοι όπως οι εμπρηστές της σήμερον γνώστες
Ολίγων όπως ίσως οι εμπρηστές της σήμερον
Γνώστες άλλων και άλλων μη γνώστες
Παραδομένοι σε ένα όνειρο που σε κάνει μοναχικό
Κατά την κυκλοφορία και ανταλλαγή του ενός εμπορεύματος με το άλλο
Το όνομά τους ξεχασμένο και σβησμένο
Στο όνομα του έθνους από τη μνήμη
Του έθνους ό,τι αυτό μπορεί να είναι ή να γίνει
Στο επίκαιρο μείγμα από βία και λησμονιά
Στη χωρίς όνειρα παγωνιά του σύμπαντος
ΑΙΑΣ ΕΓΩ ΠΟΥ ΤΟ ΑΙΜΑ ΣΚΟΡΠΙΖΕΙ
ΣΚΥΜΜΕΝΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠ’ ΤΟ ΣΠΑΘΙ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΤΡΟΙΑΣ
Στο χιόνι της τηλεοπτικής οθόνης
Επιστρέφουν οι θεοί μετά το τέλος της εκπομπής
Κατακαίει η επιθυμία για την καθαρή ρίμα
Που μεταμορφώνει τον κόσμο σε έρημο τη μέρα σ’ όνειρο
Οι ρίμες είναι αστεία σε χώρο Αϊνσταϊνικό
Το κύμα του φωτός δεν κάνει αφρό
Του Μπρεχτ το άγαλμα είναι δέντρο δαμασκηνιάς φαλακρό
Και ούτω καθεξής όσα προσφέρει η γλώσσα
Ή το λεξικό της γερμανικής ρίμας
Τελευταίο πρόγραμμα είναι η εφεύρεση της σιωπής
ΑΙΑΣ ΕΓΩ ΠΟΥ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ

Heiner Müller. 2001. Δύστηνος άγγελος. Επιλογή από κείμενα για το θέατρο, ποιήματα και πεζά. Εισαγωγή, επιλογή, μετάφραση Ελένη Βαροπούλου. Αθήνα: Άγρα. Τίτλος πρωτοτύπου: "Ajax zum Beispiel" (1994).