[Τεκμηρίωση: βλ. Πυξίς]
Γιάννης Ρίτσος
Σεπτήρια και Δαφνηφόρια
Είπαμε: φέτος πια θα μείνουμε δω πέρα. Αρκετά. Τί ηλίθιες εξορμήσεις.
Μόνη σοφία του ανθρώπου: η μοναξιά. Λοιπόν, τί να τρέχουμε τώρα,
νυχτιάτικα, με δάδες, σκουντουφλώντας στις πέτρες, δίχως καν να ξέρουμε
το νόημα τέτοιων άσκοπων συμβολισμών — το στήσιμο της ξύλινης καλύβας,
η μυστική πομπή μ’ ένα παιδί επικεφαλής, το βέλος που καρφώνεται στην πόρτα,
μετά η πυρπόληση του καλυβιού, κι ο κόσμος να τρέχει προς τα Τέμπη
χωρίς να στρέψουν ούτε μια φορά πίσω τους το κεφάλι. Και, μετά τις θυσίες,
να γυρνάμε ξανά φορτωμένοι δαφνόκλαδα. Τα ίδια και τα ίδια
κάθε εννιά χρόνια (ίσως για να ξεχάσουμε στο μεταξύ· — κι αλήθεια που ξεχνάμε). Ε, όχι·
ετούτη τη φορά δεν το κουνάμε βήμα, — έτσι είπαμε. Μα όταν ακούστηκε
απόμακρα το νύχτιο τύμπανο και πέρασαν οι πυρσοφόροι αθόρυβα μπροστά στο σπίτι,
δεν αντέξαμε πάλι, πεταχτήκαμε στο δρόμο, στριμωχτήκαμε ανάμεσα στο πλήθος,
πήραμε μέρος στη φωτιά, στη φυγή, στις θυσίες, κι επιστρέψαμε
απ’ την Πυθιάδα οδό προς τους Δελφούς, περασμένα μεσάνυχτα, κρατώντας
δάφνες και δάφνες, μόλο που δεν είχαμε (από χρόνια πια) να στεφανώσουμε κανένα—
κι ήταν μια θλίψη, και μαζί περηφάνια, που δεν το ’ξερε κανείς, και που όλοι
μας λογιάζαν δικούς τους. — Κάπνιζε ακόμα η καλύβα στον όρθρο. Γυρίζοντας σπίτι,
κοιτούσαμε τον ουρανό, καθάριο, γαλατένιο, γαλανό, τριανταφυλλή· κοιτούσαμε στο χώμα
τις πατημένες χάρτινες σημαιούλες, κάποιο παιδικό σαντάλι, ένα μαντίλι με σπέρμα·
κοιτούσαμε γαλήνια, εκστατικά, με κάποια αόριστη ευγένεια και ναυτία,
με την ευτυχισμένη κούραση και με το θάμπωμα της μεγάλης αγρύπνιας,
σαν ξεβαμμένοι ηθοποιοί, στο τέλος μιας ωραίας παράστασης, που φεύγουν διατηρώντας
στη νυσταγμένη τους ακοή το μάταιο βουητό των χειροκροτημάτων και μια κάποια
ενόχληση, όπως απομένει λίγη κόλλα στο πηγούνι τους από τη μεγαλόπρεπη γενειάδα
του Οιδίποδα ή του Προμηθέα, που ’χαν φορέσει και πάλι αυτή τη νύχτα.
Λέρος, 23.X.68
Γιάννης Ρίτσος. 1972. Πέτρες. Επαναλήψεις. Κιγκλίδωμα. Αθήνα: Κέδρος. Και στον συγκεντρωτικό τόμο: Γιάννης Ρίτσος. [1989] 1998. Ποιήματα Ι΄ (1963-1972). 2η έκδ. Αθήνα: Κέδρος.
