Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Το ποίημα ανήκει στις Επαναλήψεις. Σειρά δεύτερη (1968), που γράφτηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων στο Παρθένι της Λέρου. Στις Επαναλήψεις το μυθολογικό ή ιστορικό προσωπείο θα λειτουργήσει τριπλά: για την καταγγελία του αντιπάλου, για την έκφραση της κρίσης, για την κριτική στους οικείους. Έτσι, οι Επαναλήψεις, παρ' όλη την παραβολική τους μορφή —μάλλον ακριβώς χάρη σ’ αυτήν—, αναφέρονται πιο συγκεκριμένα σε «πρόσωπα και γεγονότα». Στις Επαναλήψεις, λοιπόν, έχουμε τη μυθολογική κάλυψη, την παραβολή, αλλά και την παρουσία του ιστορικού τοπίου πιο έντονη από ποτέ (Προκοπάκη, 1981: 60). Σεπτήρια ονομάζονταν η αρχαία γιορτή που διοργανωνόταν στους Δελφούς κάθε οκτώ χρόνια προς τιμήν του θεού Απόλλωνα και περιελάμβανε μιμητικές τελετές σε ανάμνηση της νίκης του Απόλλωνα εναντίον του Πύθωνα. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, κατασκευαζόταν μεγαλόπρεπη καλύβα ή «καλιά» από ξύλα, που παρίστανε τη σπηλιά του Πύθωνα. Κάποιος ευγενής και ωραίος νέος, αριστοκρατικής καταγωγής, του οποίου οι γονείς έπρεπε να ήταν εν ζωή, υποδυόταν τον Απόλλωνα και προχωρούσε σιωπηλά στην Ιερά Οδό Δολωνία, ακολουθούμενος από πομπή με αναμμένες δάδες. 'Οταν η πομπή έφτανε στην υποτιθέμενη φωλιά του θηρίου, έβαζαν φωτιά στην καλύβα, και ο νέος που υποδυόταν τον Απόλλωνα υποβαλλόταν σε καθάρσεις και εξαγνισμούς (όπως κάποτε ο ίδιος ο θεός). Με ειδική ιεροτελεστία έπαιρνε από εκεί την Ιερή δάφνη και τη μετέφερε στους Δελφούς με πομπή που ονομαζόταν «Δαφνηφόρια». Τα «Δαφνηφόρια» τελούνταν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, κυρίως όμως στους Δελφούς, στα Τέμπη και στη Θήβα. Τα Δαφνηφόρια των Δελφών γίνονταν τον μήνα Ιλαίο και ήταν μέρος των Σεπτηρίων. Η γιορτή γινόταν σε ανάμνηση του καθαρμού του Απόλλωνα μετά τον φόνο του Πύθωνα. Κατά τη διάρκεια της γιορτής σχηματιζόταν πομπή από παιδιά, επικεφαλής της οποίας ήταν ο αρχιδαφνηφόρος. Στα Τέμπη θυσίαζαν στον βωμό του θεού, κι ο αρχηδαφνηφόρος, που παρίστανε τον θεό Απόλλωνα, παρέμενε εκεί για οκτώ χρόνια ως υπηρέτης του θεού. Μετά τις τελετές, η πομπή, επικεφαλής της οποίας ήταν ο αρχιδαφνηφόρος της προηγούμενης γιορτής, επέστρεφε στους Δελφούς. Όσοι συμμετείχαν στην πομπή ήταν στεφανωμένοι με κλαδιά δάφνης από την ιερή δάφνη του Απόλλωνα και τραγουδούσαν παιάνες.