[Τεκμηρίωση: βλ. Πυξίς]
Άρης Δικταίος
Ελένη
Πού θα σε βρω; Στην πράσινη άφρη απάνω
του γρασιδιού ν’ απλώνεις τ’ άσπρα χέρια
προς το γαλάζιο, ως γλάροι που ξεχάσαν
το δρόμο το θαλασσινό, ω τοπίο σάρκας
χαμένης στο γρασίδι, ω Πλατυτέρα
από το γαλάζιο τ’ ουρανού, ω Ελένη,
που δε σε δένει ο ύπνος λευκής πέτρας,
μα ζεις, ξυπνάς στα χέρια μου, ως γρασίδι
που η αυγή κινεί τα χέρια του, ω γρασίδι
της σάρκας μου, που αναριπιέσαι στων θαλάσσιων
ελληνικών ανέμων τα περάσματα, ω γρασίδι
που άνοιξη φέρνεις, ω γρασίδι, την Ελένη
που φέρνεις στη φωνή μου, ω τραγούδι
που η μοίρα σου είναι η Ελένη, η Ελένη, η Ελένη!
Δεν είναι αυτή φωνή μονάχα, δεν είναι αίμα
μονάχα, δεν είναι το μίσος ζυμωμένο
μ’ αγάπη μόνο, δεν είναι τραγούδι που τέρπει
μόνο, είναι αλυσίδες που έσπασαν, οι θύελλες
που μουγκρίζουν πάνω από τις στέγες
του θέρους, είναι η κραυγή της θάλασσας
που καταπίνει τα καράβια, είναι η ανάσα
των νέων μανάδων που μαθαίνουν
νέα νανουρίσματα, είναι ο σύθρηνος των ίσκιων
που χάνονται στον Άδη, είναι όλα τούτα
κι άλλα πολλά αμολόγητα, που τα συμπαίνεις,
Ελένη, στην καρδιά μου, για ν’ ανάψεις
την πρεπούμενη φλόγα μες στη νύχτα
του αιώνα, να πάρω γυμνοπόδαρος το δρόμο
και να σε βρω, ω λευκό, ω γαλάζιο, Ελένη!
Εγώ ’μαι ο ανθός κι ο πρόγονος η ρίζα
που χρωματίζει τη φωνή μου, είναι ο πατέρας
μου ο ήλιος που με καίει, είναι ο ουρανός μου
ο αιθέρας που με σέρνει, όλα τα ξέρω
κι ακόμη πιο πολλά αμολόγητα, μα εσύ ’σαι
κι ο ανθός κι η ρίζα, είσαι ο ήλιος, είσαι ο αιθέρας,
είσαι όλα, Ελένη. Μα έχω αχαμνά τα χέρια
για να βολοκοπήσω, κι είναι ο νους μου
νωθρός για τη δουλειά, μα μες στον ήχο
του τραγουδιού μου ζεις, είσαι η λαχτάρα
μου όλη, είσαι ο καημός μου, η πείνα μου είσαι
κι η δίψα μου όλη, Ελένη, είσαι όλα Ελένη,
όσα ποθεί η καρδιά του νιούτσικου το θέρος
που, από το στήθος βγαίνοντας, ξαπλώνει
ανάσκελα κάτω από τ’ άστρα, κι αγναντεύει
μες στον φαρδύ ουρανό ως φρεγάδα ν’ αρμενίζεις
με τα μαλλιά λυμένα, με τα χέρια
απλωμένα, και σαν τραγούδι και σαν κύκνο
κι ως κρίνο πορφυρό κι άλικη φλόγα
στην καθαρή νυχτιά να την τινάξεις,
που άστρο να γίνει, να σε δουν όσοι περνάνε
τις ώρες τους στις φυλακές, όσοι γεννιούνται
για να ξεχάσουν την εκδίκηση, που ως άνθος
ποτίζω τη φωνή μου, ω Ελένη, ω Ελένη, ω Ελένη!
Δε μπορεί μνήμη να’ ναι τούτο, είναι η πεδιάδα
των ασφοδελών, είναι το κρίνο της γενιάς μου,
που ο ήλιος πορφύρισε στη σάρκα μου, ο ήλιος
ο φλογοπόδαρος της μάνας μου και του προγόνου,
είναι οι φωνές, είναι οι φωτιές, το αίμα που αιώνες
κυλούσε πάνω στα μάρμαρα ίσαμε ν’ ανθίσει
στα χείλη μου, ως τραγούδι. Έρημε κύκνε
και κρίνο και τραγούδι, σε γνωρίζω εσένα,
μνήμη, πρωτεϊκή μνήμη, κύκνε, κρίνο,
τραγούδι του παλιού καιρού, αχνό καλοκαίρι
της ανταρσίας της Κρήτης, καλοκαίρι, μνήμη,
που δε θα μάθεις τ’ όνομά μου παρά μόνο
στο έναστρο μέτωπο του απόγονού μου, ω αγόρι
της γενιάς μου, ω φωνή μελλούμενη, αίμα
της Ελένης, ω Ελένη, ω Ελένη, Ελλάδα, μέθη
πρώτη, αιώνια, όσο κι ο κρίνος, όσο ο κύκνος
γεννιέται στο τραγούδι των χειλιών μου,
πέρα απ’ τη γη, απ’ το θάνατο, απ’ την ανταρσία
της Ελένης, πέρα από μένα κι απ’ τον κόσμο,
καθώς ανώφελο τραγούδι, ως κρίνο, ως κύκνος
ανώφελος, ω μέθη, μέθη, μέθη, της Ελένης!
Άρης Δικταίος. 1974. Τα ποιήματα (1934–1965). Αθήνα: Δωδώνη.
