LIDDELL & SCOTT
Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας
(Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος 2007)
Αποτελέσματα για: "ὅδε"
- ὅ-δε, ἥ-δε, τό-δε, δεικτ. αντων., αυτός, -ή, -ό, που σχηματίζεται με την προσθήκη του εγκλιτ. -δε στην αρχ. δεικτ. αντων. ὁ, ἡ, τό, και κλίνεται ως εξής· Επικ. δοτ. πληθ. τοῖσδεσσι, τοῖσδεσσιν και τοῖσδεσι· Ιων. τοισίδε· το ὅδε, όπως το οὗτος, σε αντίθ. προς το ἐκεῖνος, χρησιμ. για να υποδηλώσει το κοντινότερο, σε αντίθ. προς το πιο απομακρυσμένο, αναφέρεται δηλαδή σε ό,τι μπορούμε να δείξουμε με το δείκτη του χεριού· η δεικτική αυτή δυνατότητα είναι πιο εμφατική στους τύπους ὁδί, ἡδί κ.λπ., [ῑ], που απαντά κατ' εξοχήν σε Κωμ. και Ρήτ., αλλά ποτέ στους Τραγ. I. 1. λέγεται για τόπο, όπως το Γαλλ. voici, για να δείξει τι βρίσκεται ενώπιον κάποιου, Ἕκτορος ἥδεγυνή, από εδώ η γυναίκα του Έκτορα, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· επίσης, με ρήματα, εδώ, ὅστις ὅδε κρατέει, αυτός εδώ που έχει την εξουσία, που κυβερνά, στο ίδ.· ἔγχος μὲν τόδε κεῖται, εδώ βρίσκεται, στο ίδ.· σε Τραγ., λέγεται για να δηλώσει την είσοδο ενός προσώπου στη σκηνή, καὶ μὴν Ἐτεοκλῆς ὅδε χωρεῖ, και να, έρχεται..., σε Ευρ.· ὅδ' εἰμ' Ὀρέστης, νά 'μαι, ο Ορέστης, στον ίδ. 2. ομοίως, με το ερωτημ. τίς, τίς ὅδε Ναυσικάᾳ ἕπεται; ποιος είναι αυτός που την ακολουθεί; σε Ομήρ. Οδ. 3. σε Τραγ., τα ὅδε και ὅδ' ἀνήρ, εμφατικά αντί του ἐγώ· ομοίως, τῇδε χερί, μ' αυτό το ίδιο το χέρι μου, σε Σοφ. II. 1. λέγεται για χρόνο, για να δηλώσει το άμεσο παρόν, ἥδ' ἡμέρα, στον ίδ. κ.λπ.· τοῦδ' αὐτοῦ λυκάβαντος, αυτή τη συγκεκριμένη ημέρα, σε Ομήρ. Οδ.· νυκτὸς τῆσδε, κατά τη χθεσινή ακριβώς νύχτα, σε Σοφ. 2. ἐς τόδε, ελλειπτικό με γεν., ἐς τόδ' ἡμέρας, σε Ευρ.· ἐς τόδε ἡλικίης, σε Ηρόδ. III. 1. γενικά, λέγεται για να δηλώσει κάτι που βρίσκεται ενώπιον κάποιου, οὐκ ἔρανος τάδε γ' ἐστίν, αυτές οι προετοιμασίες που βλέπω δεν είναι ἔρανος, σε Ομήρ. Οδ.· Ἀπόλλων τάδ' ἦν, αυτός εδώ ήταν ο Απόλλωνας, σε Σοφ. 2. λέγεται για να δηλώσει κάτι που πρόκειται να γίνει άμεσα, ταῦτα μὲν Λακεδαιμόνιοι λέγουσι, τάδε δὲ ἐγὼ γράφω, σε Ηρόδ. IV. επιρρ. χρήση ορισμένων πτώσεων: 1. δοτ. θηλ. τῇδε, λέγεται για τόπο, εδώ, σ' αυτό το σημείο, Λατ. hac, σε Όμηρ. κ.λπ.· του μέσου ή του τρόπου, έτσι, κατ' αυτόν τον τρόπο, σε Ομήρ. Ιλ., Αττ. 2. αιτ. ουδ. τόδε: α) εδώ, σ' αυτό το σημείο, σε Όμηρ.· δεῦρο τόδε, στον ίδ. β) γι' αυτό, γι' αυτόν το λόγο, σε Ομήρ. Οδ.· αιτ. πληθ. ουδ. τάδε, στον ίδ. 3. δοτ. πληθ. ουδ. τοῖσδε και τοισίσδε, με αυτές τις λέξεις, μ' αυτά τα λόγια, σε Ηρόδ.
