Αποτελέσματα για: "δίκαιος"
Βρέθηκαν 2 λήμματα [1 - 2]
-
δίκαιος[ῐ], -α, -ον και -ος, -ον (δίκη),·
Α. στον Όμηρ. και σε αρχ. συγγραφείς: I. 1. λέγεται για πρόσωπα, αυτός που εφαρμόζει τα έθιμα και τους νόμους της κοινωνίας, πολιτισμένος, οργανωμένος με τάξη, νόμιμος, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, δικαίη ζόη, αναγνωρισμένος, συνηθισμένος τρόπος ζωής, σε Ηρόδ.· επίρρ., δικαίως μνᾶσθαι, ζητώ να παντρευτώ όπως πρέπει, όπως είναι σωστό και πρέπον, σε Ομήρ. Οδ. 2. τηρητής του δικαίου, ακριβής, έντιμος άνθρωπος, σε Όμηρ. κ.λπ.· ομοίως, λέγεται για πράξεις, που βρίσκονται σε συμφωνία με το δίκαιο, είναι εναρμονισμένες με το δίκαιο, στον ίδ. Β. Μεταγεν. χρήση: I. 1. λέγεται για πράγματα, ισόρροπος, ομαλός, σύμμετρος, ισοσταθμισμένος, καλοζυγιασμένος, ἅρμα δίκαιον, σε Ξεν.· κανονικός, ακριβής, ορθός, αμερόληπτος, ὀργυιαὶ δίκαιαι, σε Ηρόδ.· τῷ δικαιοτάτῳ τῶν λόγων, μιλώ με ακρίβεια, στον ίδ.· πάντα δικαίως τετήρηται, σε Δημ. 2. δίκαιος, νόμιμος, ορθός, τὸ δίκαιον, το δίκαιο, το οφειλόμενο αντίθ. προς τὸ ἄδικον, σε Ηρόδ. κ.λπ.· επίσης, δίκαιη, νόμιμη αξίωση, σε Θουκ. κ.λπ.· επίρρ. -ως, ορθώς, δικαίως, νομίμως, σε Ηρόδ. κ.λπ. II. 1. λέγεται για πρόσωπα και για πράγματα, όπως το Λατ. justus, πρέπων, ορθός, αρμόζων, σε Αισχύλ.· ἵππονδ. ποιεῖσθαί τινι, κάνω ένα άλογο κατάλληλο για να το χρησιμοποιήσει κάποιος, σε Ξεν. 2. γνήσιος, αυθεντικός, αληθινός, σε Δημ.· συγγραφεύς, σε Λουκ.· επίρρ. -ως, πραγματικά και αληθινά, σε Σοφ. 3. καλός, πρέπων, όπως το μέτριος, σε Θουκ.· — δικαίως, με λογική, εύλογα, σε Σοφ., Θουκ. Γ. Στον πεζό λόγο: δίκαιός εἰμι, με απαρ., δίκαιοί ἐστε ἰέναι, είστε υποχρεωμένοι να έρθετε, σε Ηρόδ.· δ. εἰμι κολάζειν, έχω το δικαίωμα να τιμωρώ, σε Αριστοφ.· δίκαιοί εἰσιἀπιστότατοι εἶναι, έχουν δίκιο να δυσπιστούν, σε Θουκ.· δ. ἐστιν ἀπολωλέναι, dignus est qui pereat, σε Δημ.· πρέπει να συμπληρώσουμε δίκαιόν ἐστι, με απαρ., το οποίο επίσης συναντάται.
-
δῐκαιοσύνη, ἡ, ευθύτητα, ορθοκρισία, δικαιοσύνη, σε Θέογν., Ηρόδ. κ.λπ.
