Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

«Η απελευθέρωση του Προμηθέα»

«Τα ποιήματα του Μύλλερ δεν είναι απλώς πολυάριθμοι κρίκοι της ελληνικής-μυλλερικής αλυσίδας. Είναι βασικά το αίσθημα του τραγικού που μέσω των Ελλήνων τραγικών ανακαλείται και αναθερμαίνεται στον μυλλερικό λόγο.
Ο Μύλλερ μεταχειρίζεται τους αρχαίους ελληνικούς μύθους σαν πρώτη ύλη στο υπό κατασκευήν κείμενο. Με τον μύθο παλεύει, τον επανεγγράφει ως ποιητικό υλικό. Οι μύθοι «μοντάρονται» για να σχολιάσουν σημερινές εμπειρίες, να συμπαρασταθούν στην ανθρώπινη μνήμη, να συνεισφέρουν στην αποκάλυψη της σύγχρονης κρίσης. Η παραπεμπτική αξιοποίησή τους επιτυγχάνεται ενώ αυτοί παρεισφρέουν στις ιστορίες όπου συγχρόνως συντελείται μια «μυθοποίηση» των σύγχρονων καταστάσεων, γεγονότων, βιωμάτων. […]
Όσο η εικόνα του μύθου με τις επιστρώσεις και την πυκνή ματιέρα της γίνεται πιο αδιαφανής, τόσο ο μύθος προβάλλει απρόσιτος, δύσβατος, αινιγματικός. Ο μύθος συνιστά έναν «τόπο» όπου η καταστροφή παίρνει το νόημα κοσμογονίας και όπου το Εγώ χάνεται μέσα στο Αυτός και το Εμείς. Η «αιώνια επιστροφή» του μυλλερικού βλέμματος στους ελληνικούς μύθους δεν σημαίνει μόνο ανάπλαση του αρχικού μυθολογικού σχήματος με γνώμονα τη σύγχρονη πραγματικότητα. Αντλώντας μοτίβα, θέματα, σκηνές και σπαράγματα από έργα διαφόρων ποιητών και εποχών, ο Μύλλερ επιβεβαιώνει τόσο μιαν ηλιγγιώδη εποπτεία του λογοτεχνικού πεδίου όσο και την ετοιμότητα των μύθων να αποτελέσουν δοχεία για συγκοινωνία του ενός ποιητικού λόγου με τον άλλο.» (Ελένη Βαροπούλου, από την εισαγωγή του βιβλίου)

Η «Απελευθέρωση του Προμηθέα» αποτελεί το δεύτερο ιντερμέδιο του θεατρικού έργου Zement (Τσιμέντο) του Heiner Müller, και αφηγείται την ιστορία της απελευθέρωσης αντίθετα από αυτή της παράδοσης. Ο εργάτης Ηρακλής φαίνεται να έχει μεγαλύτερη αξία από τον διανοούμενο Προμηθέα, ο οποίος επιτρέπει την απελευθέρωσή του χωρίς τη θέλησή του. Στην πορεία, όμως, υιοθετεί μια «στάση νικητή» πάνω στην πλάτη του Ηρακλή, καθώς πλησιάζει στον όχλο που τον περιμένει ζητωκραυγάζοντας.

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Müller, Heiner. 2001. Δύστηνος άγγελος. Επιλογή από κείμενα για το θέατρο, ποιήματα και πεζά. Εισαγωγή, επιλογή, μετ. Ελένη Βαροπούλου. Αθήνα: Άγρα. Τίτλος πρωτοτύπου: «Die Befreiung des Prometheus» (1972).