Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

«Η κατασκευή της Πηνελόπης»

Το διήγημα ανήκει στη συλλογή διηγημάτων Εκδοχές της Πηνελόπης. Τον βασικό κορμό του βιβλίου τον αποτελούν πέντε διηγήματα-σύγχρονες εκδοχές της μυθικής Πηνελόπης. Με χούμορ και κυρίως με ειρωνεία η Αγγέλα Καστρινάκη στήνει τις εκδοχές της σύγχρονης Πηνελόπης, χωρίς βίαιη ανατροπή του αρχαίου μυθικού προτύπου αλλά με παιγνιώδεις παραλλαγές του. Ούτε ολότελα πιστή ούτε ολότελα άπιστη αλλά σε μια διαρκή ταλάντευση ανάμεσα στην πίστη και στην απιστία, η Πηνελόπη στον 21ο αιώνα δοκιμάζει διαρκώς να ισορροπήσει στο δύσκολο παιχνίδι των συζυγικών και των ευρύτερων ερωτικών σχέσεων. Απόλυτα πιστή φαίνεται πως μένει μονάχα όταν ο Οδυσσέας είναι απών. Σύμφωνα με την ίδια τη συγγραφέα, στα διηγήματα αυτά ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με μια μεταφεμινιστική κατάσταση: οι γυναίκες πια δεν διεκδικούν, και η ανεξαρτησία τους θεωρείται δεδομένη. Κατά τον ίδιο τρόπο, δεδομένη θεωρείται και η ανεξαρτησία της Πηνελόπης: είναι μια γυναίκα δυναμική, ευαισθητοποιημένη κοινωνικά και πολιτικά, με άποψη για το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι, άλλοτε δημοσιογράφος και άλλοτε οικολόγος. Σε αντιπαραβολή με αυτόν τον ενεργητικό τύπο γυναίκας βρίσκεται ένας παθητικός τύπος άντρα, ένας Οδυσσέας αδρανής, που καμιά σχέση δεν έχει με τον πολυμήχανο μυθικό Οδυσσέα (Καστρινάκη, 2003: 212). Στο συγκεκριμένο διήγημα με τον τίτλο «Η κατασκευή της Πηνελόπης», Οδυσσέας και Πηνελόπη κατασκευάζουν ο ένας τον άλλο ανάλογα με τις ανάγκες τους, γεγονός που παραπέμπει σε μια σχέση αμοιβαιότητας. Έτσι, ο Οδυσσέας πλάθει μια Πηνελόπη σύμφωνα με τις προσωπικές του ανάγκες μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, και η Πηνελόπη μετατρέπει ένα άγνωστό της πρόσωπο στον ιδανικό άντρα, όπως τον φανταζόταν στα εφηβικά της χρόνια. Τα δύο φύλα, επομένως, κατασκευάζουν το ένα το άλλο σε ένα πλαίσιο ισοτιμίας (Καστρινάκη, 2003: 214-215).

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Καστρινάκη, Αγγέλα. 2002. Εκδοχές της Πηνελόπης. Αθήνα: Πόλις.

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:

  • Καστρινάκη, Αγγέλα. 2003. «Η Πηνελόπη στον 20ό αιώνα». Στον τόμο Η λογοτεχνία, μια σκανταλιά, μια διαφυγή ελευθερίας. Αθήνα: Πόλις. 191-215.