Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

Η δίκη του Ορφέα και της Ευρυδίκης

Η δίκη του Ορφέα και της Ευρυδίκης αποτελεί μια μυθολογική παρωδία που εντάσσεται σε μια συγκεκριμένη πολιτική διάσταση και μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, λίγο πριν από την πτώση των Συνταγματαρχών. Το έργο γράφτηκε το 1973, αλλά εκδόθηκε το 1980. Θεματικός πυρήνας του είναι η αποτυχημένη απόπειρα του Ορφέα να απελευθερώσει την Ευρυδίκη από τον Άδη. Η παραβίαση των ορίων ζωής-θανάτου από τον Ορφέα οδηγεί στο στήσιμο μιας δίκης-παρωδίας με συμβολισμούς που παραπέμπουν στις αυθαιρεσίες της Επταετίας: οι θεοί του Κάτω Κόσμου σκηνοθετούν μια δίκη όπου δικάζονται ο Ορφέας ως εισβολέας και η Ευρυδίκη για την προσπάθειά της να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη τους οι νεκροί. Δικαστής είναι ο Μίνως, συνήγορος υπεράσπισης ο Αιακός, ως μάρτυρες και βοηθοί της δίκης εμφανίζονται ο Χάρος, ο Θάνατος, ο Κέρβερος, ο Ερμής, ο Ραδάμανθυς, κάποιοι Σωματοφύλακες, ο χορός των νεκρών, καθώς και αλληγορικές προσωποποιήσεις όπως η Διχόνοια, η Λήθη, ο Θεατής, η Θλίψη, ο Ύπνος, ο Πόλεμος, η Πείνα και ο Φόβος. Η δικαστική απόφαση είναι βεβαίως καταδικαστική και, παρά τη χάρη που απονέμει ο Πλούτων, ο Ορφέας πέφτει σε παγίδα και χάνει για πάντα την Ευρυδίκη.
Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του έργου, παρά τη ζοφερή ατμόσφαιρά του, αποτελούν τα κωμικά και παντομιμικά στοιχεία, καθώς και σκηνές που «στήνονται» στον τύπο της επιθεώρησης. Όπως σχολιάζει σχετικά ο Βάλτερ Πούχνερ, «είναι ενδιαφέρον πως ο ο συγγραφέας όχι μόνο σέβεται τη γενική πορεία του μύθου, αλλά ανταποκρίνεται […] και σε μυθολογικές λεπτομέρειες. Έτσι, η γοητεία του έργου πηγάζει από την αναγνώριση των μυθολογικών αναφορών από τη μια και από τη μυθολογική αναπαράσταση μιας πολιτικής δίκης-παρωδίας, όπως συνηθιζόταν επί Επταετίας, από την άλλη» (Πούχνερ, 2000: 53-54). Έτσι, ο Σκούρτης, ενεργοποιώντας το μυθολογικό υλικό, γράφει μια πολιτική αλληγορία για τα ατομικά δικαιώματα και τη διεφθαρμένη εξουσία εν μέσω δικτατορίας (Πεφάνης, 1998).

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Σκούρτης, Γιώργος. 1980. 11 μονόπρακτα. Αθήνα: Κέδρος.

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:

  • Πεφάνης, Γιώργος. 1998. «Νεοελληνική νέκυια». ΤΟ ΒΗΜΑ (26.07.1998).
  • Πούχνερ, Βάλτερ. 2000. «Ο Ορφέας στη νεοελληνική δραματουργία». Σύγκριση 11: 46-68.
  • Χασάπη-Χριστοδούλου, Ευσεβία. 2002. Η ελληνική μυθολογία στο νεοελληνικό δράμα. Από την εποχή του Κρητικού θεάτρου έως το τέλος του 20ού αιώνα. Τόμος Β΄. Πρόλογος: Βάλτερ Πούχνερ. Θεσσαλονίκη: University Studio Press. 1013-1016.