Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Ο Μ. Καραγάτσης, το 1951, όντας ήδη ολοκληρωμένος συγγραφέας, δημοσιεύει σε συνέχειες στη Βραδυνή την Ιλιάδα και την Οδύσσεια σε διασκευή, κι έτσι τα ομηρικά έπη προσφέρονται στο κοινό μιας λαϊκής, ευρύτατης κυκλοφορίας, εφημερίδας. Αν και πρόκειται για διασκευή, το έργο αυτό του Μ. Καραγάτση έχει όλα τα στοιχεία ενός εμνευσμένου προσωπικού έργου. Επιπλέον, εντάσσοντας το έργο στα ιστορικά του συμφραζόμενα, κάθε άλλο παρά τυχαία μπορεί να θεωρηθεί η διασκευή των ομηρικών επών από τον Μ. Καραγάτση σε μιαν εποχή όπου η μετεμφυλιακή Ελλάδα ζει με ανοιχτές τις πληγές της. Ουσιαστικά, η διασκευή αυτή λειτουργεί με τρόπο ιαματικό, «καθώς, ακόμη κι αν το αγνοούμε, μπορούμε να φανταστούμε τι βάλσαμο είναι για πληγές που έχει προκαλέσει το "εθνικό κόστος" η ανάγνωση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας» (Νιάρχος, 2004: 12). Η διασκευή του Μ. Καραγάτση είναι ελεύθερη και αντλεί από το πλούσιο οπλοστάσιο της ομιλουμένης, γι' αυτό και ώς σήμερα δεν θεωρείται ξεπερασμένη, αλλά παραμένει ακμαιότατη. Επίσης, αναγνωρίζουμε σε αυτήν μια κοινή με την πεζογραφία του Μ. Καραγάτση αφηγηματική παράμετρο, την αιφνιδιαστική και κατά μέτωπο έκθεση στο μεγάλο γεγονός. Τέλος, ο Μ. Καραγάτσης αναγνωρίζει τη δυσκολία να εξοικειωθεί ο αναγνώστης με ένα ήθος και ύφος αφήγησης που έχουν εκκολαφθεί στο παρελθόν, και για τον λόγο αυτό ενισχύει στη διασκευή του τα στοιχεία της καθημερινότητας, τα οποία χρησιμοποιεί ως νήμα για να συνδεθεί το παρόν με μια ζωή που τα ίχνη της παραμένουν απροσέγγιστα (Νιάρχος, 2004: 14).