Το έργο του Pierre Jean Jouve, με τις ποικίλες όψεις του: αυτοβιογραφικό (En Mirroir), πεζογραφικό με μια σειρά ποιητικά μυθιστορήματα (Paulina, Le monde desert, Hecate, Histoires Sanglantes κ.ά.) και κυρίως ποιητικό (Mysterieuses Noces, Nouvelles Noces, Le Paradis Perdu, Les Noces, Sueur de Sang, Matière Celeste, από όπου και η ανθολογημένη «Ελένη» , Tenebres κ.ά.), αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ποιητικές καταθέσεις του 20ού αιώνα. Διακριτικός ο ίδιος, εχθρικός και καχύποπτος απέναντι στα λογοτεχνικά κινήματα, αλλά ενταγμένος στην ιστορία (τα ποιήματά που γράφει αυτοεξόριστος στη Γενεύη κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου συγκαταλέγονται στα ωραιότερα ποιήματα της Αντίστασης) διασταυρώνεται στο έργο του με τον Rilke, τον Hoelderlin, αλλά κυρίως με τον Baudelaire και τον Nerval. Ακόμη, το γεγονός ότι κατεξοχήν στο έργο του επιχειρεί να εκφράσει τη σεξουαλικότητα τον φέρνει κοντά με τους υπερρεαλιστές. Πράγματι, η γραφή του διαπλέκεται με την ψυχανάλυση, την οποία γνωρίζει από πολύ κοντά. Ο ποιητικός του λόγος επεξεργάζεται τα μείζονα ζητήματα που έφερε στο προσκήνιο η ψυχαναλυτική εμπειρία: το ασυνείδητο, τον έρωτα, την ενοχή, τον θάνατο και τις συμβολικές τους αποτυπώσεις. Ωστόσο, ο ίδιος απορρίπτει την αυτόματη γραφή ως την πλησιέστερη στο ασυνείδητο, υποστηρίζοντας ότι ο λεκτικός συνειρμός — παρά την απελευθέρωση του πνεύματος που επικαλείται, δεν σχετίζεται με τον ελεύθερο συνειρμό, όπως τον ορίζει η ψυχανάλυση και όπως προσπαθεί ο ίδιος να του δώσει ποιητική μορφή. O ψυχαναλυτικός όμως δεν είναι ο μόνος άξονας του έργου του Jouve. Βαθιά θρησκευόμενος, ο Jouve, έχει επηρεαστεί από τον λόγο των μυστικών: Φραγκίσκο της Ασίζης, Αικατερίνη της Σιένας και Τερέζα της Άβιλα. Στο πλαίσιο αυτό, η ποίηση, το «εσωτερικό όχημα του έρωτα», όπως γράφει ο ίδιος, είναι ταυτόχρονα και μια πράξη μετάνοιας, εξιλέωσης. Καθολικός μυστικισμός, αμαρτία και μετάνοια, έλξη της σάρκας και του θανάτου συστήνουν μια κάποτε ερμητική ποίηση, από την άποψη ότι η σκοτεινότητα της ψυχής καθρεφτίζεται σε εκείνη των ποιημάτων: Έρως και Θάνατος, οι δύο κυρίαρχες ενορμήσεις αποτυπώνουν την πάλη τους σε έναν ζυγισμένο ποιητικό λόγο, που παρά τις ποικίλες όψεις του μπορεί να διαβαστεί ως παραλλαγές (με τη μουσική διάσταση του όρου) πάνω στο ίδιο θέμα.
(Ιωάννα Ναούμ)
Έπειτα από μια προσπάθεια διαμόρφωσης ενός ποιητικού προσώπου με τόνους εξωτερικούς και ρητορικούς, ο Ζουβ γνωρίζει την ψυχανάλυση, η οποία θα τον βοηθήσει να ανακαλύψει τον βαθύτερο ποιητικό εαυτό του. Διαφορετικά από τους υπερρεαλιστές, με τους οποίους θα τον συνδέσουν κάποια κοινά στοιχεία, ο Ζουβ θα συνδυάσει την εξερεύνηση του κόσμου του ασύνειδου και τα δεδομένα του ονείρου με μιαν αναζήτηση θρησκευτικού χαρακτήρα, η οποία εδράζεται στη βεβαιότητα ότι η ποίηση έχει να επιτελέσει ένα έργο αγιοποιητικό. Τα μεγάλα του θέματα —ο έρωτας, ο θάνατος και η αγωνία— συνθέτουν το όραμα μιας Αποκάλυψης που ενσαρκώνεται με εικόνες αίματος και αμαρτίας, μέσα από τις οποίες θα γεννηθεί το αίσθημα της σωτηρίας και της λύτρωσης. Το παραπάνω ποίημα αποτελεί μιαν έκφραση αυτού του συναισθήματος. Στίχοι βιβλικών αποχρώσεων, στους οποίους η εικόνα του θανάτου γίνεται το σύμβολο του τέλους μιας ερωτικής ιστορίας, περιγράφουν την καθαρότητα αλλά και την ένταση στην οποία φτάνει ο έρωτας για τον θρησκευόμενο ποιητή όταν πνευματοποιηθεί, δηλαδή όταν έχει απαλλαγεί από την υλική του υπόσταση και λειτουργεί εξαγνισμένος στο επίπεδο της μνήμης.
(σχόλιο στο Νεότερη ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Ανθολόγιο μεταφράσεων. Β΄ Ενιαίου Λυκείου (επιλογής)]
