Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

«Οιδίποδα σχόλιο»

«Τα ποιήματα του Μύλλερ δεν είναι απλώς πολυάριθμοι κρίκοι της ελληνικής-μυλλερικής αλυσίδας. Είναι βασικά το αίσθημα του τραγικού που μέσω των Ελλήνων τραγικών ανακαλείται και αναθερμαίνεται στον μυλλερικό λόγο.
Ο Μύλλερ μεταχειρίζεται τους αρχαίους ελληνικούς μύθους σαν πρώτη ύλη στο υπό κατασκευήν κείμενο. Με τον μύθο παλεύει, τον επανεγγράφει ως ποιητικό υλικό. Οι μύθοι «μοντάρονται» για να σχολιάσουν σημερινές εμπειρίες, να συμπαρασταθούν στην ανθρώπινη μνήμη, να συνεισφέρουν στην αποκάλυψη της σύγχρονης κρίσης. Η παραπεμπτική αξιοποίησή τους επιτυγχάνεται ενώ αυτοί παρεισφρέουν στις ιστορίες όπου συγχρόνως συντελείται μια «μυθοποίηση» των σύγχρονων καταστάσεων, γεγονότων, βιωμάτων. […]
Όσο η εικόνα του μύθου με τις επιστρώσεις και την πυκνή ματιέρα της γίνεται πιο αδιαφανής, τόσο ο μύθος προβάλλει απρόσιτος, δύσβατος, αινιγματικός. Ο μύθος συνιστά έναν «τόπο» όπου η καταστροφή παίρνει το νόημα κοσμογονίας και όπου το Εγώ χάνεται μέσα στο Αυτός και το Εμείς. Η «αιώνια επιστροφή» του μυλλερικού βλέμματος στους ελληνικούς μύθους δεν σημαίνει μόνο ανάπλαση του αρχικού μυθολογικού σχήματος με γνώμονα τη σύγχρονη πραγματικότητα. Αντλώντας μοτίβα, θέματα, σκηνές και σπαράγματα από έργα διαφόρων ποιητών και εποχών, ο Μύλλερ επιβεβαιώνει τόσο μιαν ηλιγγιώδη εποπτεία του λογοτεχνικού πεδίου όσο και την ετοιμότητα των μύθων να αποτελέσουν δοχεία για συγκοινωνία του ενός ποιητικού λόγου με τον άλλο.» (Ελένη Βαροπούλου, από την εισαγωγή του βιβλίου)

Το «Οιδίποδα σχόλιο» μας δίνει την ιστορία του Οιδίποδα ως μια ιστορία της αδυναμίας του ατόμου να καθορίσει τη ζωή του, ή, μια ιστορία της διαλεκτικής της εξουσίας.
Ως γιος ο Οιδιπόδας θέλει μόνο ένα πράγμα: να μην παντρευτεί τη μητέρα του. Τα εγκλήματά του, να σκοτώσει τον πατέρα του και να παντρευτεί τη μητέρα του δεν απορρέουν από μια λανθασμένη διαδικασία διομόρφωσης της προσωπικότητάς του, αλλά το ελάττωμά του ήταν εγκατεστημένο ήδη στα θεμέλιά του. Τα πόδια, ως θεμέλια του ανθρώπινου σώματος και για τον Οιδίποδα αφετηρία της πορείας της ζωής του, συμβολίζουν το παρελθόν και το μέλλον του: το φαινομενικά ευτυχισμένο παρόν του δεν αποτελεί παρά μια εξαιρετική κατάσταση. Τα πρησμένα πόδια του θυμίζουν συνεχώς την αναπόφευκτη μοίρα αυτού του ανθρώπου, αλλά μόνο για όποιον γνωρίζει να «διαβάσει» αυτό το σύμβολο, όχι όμως για τον Οιδίποδα, ο οποίος ήταν «άγνωστος στον εαυτό του».

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Müller, Heiner. 2001. Δύστηνος άγγελος. Επιλογή από κείμενα για το θέατρο, ποιήματα και πεζά. Εισαγωγή, επιλογή, μετ. Ελένη Βαροπούλου. Αθήνα: Άγρα. Τίτλος πρωτοτύπου: «Ödipuskommentar».

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:

  • Wallace, Ian, Dennis Tate & Gerd Labroisse, eds. 2000. Heiner Müller: Probleme und Perspektiven: Bath-Symposion 1998. Amsterdam and New York, NY: Rodopi.