Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Ο Φιλοκτήτης του Heiner Müller αποτελεί μια πρωτότυπη διασκευή της τραγωδίας του Σοφοκλή, στην οποία διατηρούνται τα στάδια του σοφόκλειου δράματος, ακόμα και, σε κάποια σημεία, η σειρά των ερωταποκρίσεων. Ο συγγραφέας κρατά τα βασικά στοιχεία του μύθου, τους χαρακτήρες, το νησί της Λήμνου, τα όπλα του, την πληγή στο πόδι. Όπως στον Σοφοκλή, έτσι και στον Μύλλερ, η Λήμνος είναι ακατοίκητη, και το γεγονός αυτό αποτελεί ένδειξη της πρόθεσης του συγγραφέα να τονίσει την απομόνωση του Φιλοκτήτη: εγκαταλείποντάς τον στο νησί, δεν τον αποκλείουν μόνο από τον κύκλο των συμπολεμιστών του, αλλά από όλους τους ανθρώπους. Στο έργο ο Οδυσσέας στήνει πλεκτάνη σε βάρος του Φιλοκτήτη, για να του αποσπάσει το τόξο του, αλλά αρχικά στέκεται εμπόδιο στα σχέδιά του ο Νεοπτόλεμος, ο οποίος παθαίνει κρίση συνείδησης. Η λύση του δράματος αποκλίνει από το σοφόκλειο, και αποτελεί τη μεγάλη ανατροπή, καθώς ο Νεοπτόλεμος μαχαιρώνει πισώπλατα τον Φιλοκτήτη, και ο Οδυσσέας δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει ακόμη και το πτώμα του, λέγοντας ψέματα στο στράτευμα για τον τρόπο με τον οποίο σκοτώθηκε.
Στα χέρια του Μύλλερ ο Φιλοκτήτης γίνεται έργο διδακτικό, που δραματοποιεί τη δύσκολη θέση του κράτους που υιοθετεί απάνθρωπες μεθόδους με σκοπό την επίτευξη ενός καλύτερου μέλλοντος για τους πολίτες του. Αποτελεί μια παραβολή για τα παράδοξα της πολιτικής, του κομμουνισμού και του σταλινισμού, του ιδεαλισμού και του πραγματιστικού ρεαλισμού. Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι ο Φιλοκτήτης του Μύλλερ αντιπροσωπεύει τους περιθωριοποιημένους και εξόριστους κομμουνιστές στη Σοβιετική Ένωση του Στάλιν, οι οποίοι μετά τη μεγάλη καθυστέρηση στην αποκατάστασή τους από το κόμμα, δεν μπορούσαν να επανενταχθούν και έμειναν πικραμένοι από τη μοίρα τους.