Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

Πηνελοπιάδα

Νουβέλα με την οποία η Καναδή συγγραφέας ξαναδιηγείται την ιστορία της Πηνελόπης και των δώδεκα θεραπαινίδων της, που δολοφονήθηκαν από τον Τηλέμαχο και τον Οδυσσέα με την κατηγορία της προδοσίας. Η Πηνελόπη νιώθει την ανάγκη να μας αφηγηθεί την ιστορία της, από τον Άδη του 21ου αιώνα, διότι δεν είναι ικανοποιημένη από την ομηρική εκδοχή. Κατά την αφήγησή της, η Πηνελόπη εκφράζει τη γνώμη της για διάφορα άτομα, αναφέρεται σε ιστορικές ανακρίβειες και σχολιάζει τη ζωή στον Άδη. Ασκεί κριτική προς την Ελένη, την οποία κατηγορεί ότι της κατέστρεψε τη ζωή. Μας λέει ότι η ειδικότητα του Οδυσσέα είναι να γελοιοποιεί τους ανθρώπους και αναρωτιέται πώς και έχουν επιζήσει τόσον καιρό οι ιστορίες του, ενώ αυτός είναι ένας αποδεδειγμένος ψεύτης. Τέλος, διασκεδάζει τις φήμες ότι δεν υπήρξε πιστή στον Οδυσσέα και ότι είχε σχέσεις με τους μνηστήρες της. Οι θεραπαινίδες αυτοπαρουσιάζονται από τον Άδη ως αθώα θύματα της εκδίκησης του Οδυσσέα.
Η συγγραφέας δίνει νέες διαστάσεις στον μύθο με χιούμορ και συμπόνια, προσπαθώντας ν' απαντήσει σ' ένα αρχαίο μυστήριο, με την απλή και κατά καιρούς αφελή αφήγηση της Πηνελόπης, η οποία ωστόσο είναι μια πολύ έξυπνη γυναίκα που ξέρει να κρύβει την εξυπνάδα της. Το βιβλίο μεταφράστηκε σε 28 γλώσσες.

Η Atwood κάνει την Πηνελόπη της εξίσου μισητή όσο τον Οδυσσέα της. Είναι αλαζονική, ματαιόδοξη, ανασφαλής, καθόλου συμπαθητική και σεξουαλικά κτητική. Είναι τυραννική με τις σκλάβες της· αυτή διέταξε τις δώδεκα «άπιστες» κοπέλες να μετέλθουν οποιουδήποτε μέσου για να κατασκοπεύουν τους μνηστήρες. Η Πηνελόπη εκτόπισε τον Οδυσσέα ως τον μυθικό ήρωα, όπως υπονοεί ο τίτλος του έργου. Η Atwood δίνει στην Πηνελόπη της δράση, εξυπνάδα και το χάρισμα της αφήγησης, αλλά δεν μας είναι εύκολο να τη συμπαθήσουμε. Αυτό είναι ένα δείγμα μεταφεμινισμού με πολύ κυνισμό· οι γυναίκες διεκδίκησαν όχι μόνο το δικαίωμα σιτς παλιές ιστορίες, αλλά διεκδίκησαν και το δικαίωμα να είναι απεχθείς. (Hall 2008)

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Άτγουντ, Μάργκαρετ. 2005. Πηνελοπιάδα. Ο μύθος της Πηνελόπης και του Οδυσσέα. Μετ. Λεωνίδας Καρατζάς. Αθήνα: Ωκεανίδα. Τίτλος πρωτοτύπου: The Penelopiad (Canongate Books, 2005).

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:

  • Hall, Edith. 2008. The Return of Ulysses: A Cultural History of Homer's Odyssey. London & New York: I.B. Tauris.