Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

«Άλλοτε και τώρα» [1969]

Το ποίημα ανήκει στις Επαναλήψεις. Σειρά τρίτη (1969). Στις Επαναλήψεις το μυθολογικό ή ιστορικό προσωπείο θα λειτουργήσει τριπλά: για την καταγγελία του αντιπάλου, για την έκφραση της κρίσης, για την κριτική στους οικείους. Έτσι, οι Επαναλήψεις, παρ' όλη την παραβολική τους μορφή —μάλλον ακριβώς χάρη σ’ αυτήν—, αναφέρονται πιο συγκεκριμένα σε «πρόσωπα και γεγονότα». Στις Επαναλήψεις, λοιπόν, έχουμε τη μυθολογική κάλυψη, την παραβολή, αλλά και την παρουσία του ιστορικού τοπίου πιο έντονη από ποτέ (Προκοπάκη, 1981: 60). Το συγκεκριμένο ποίημα αναφέρεται στην υπόθεση της Ἰφιγένειας ἐν Ταύροις: ο Ορέστης φτάνει στην Ταυρίδα με σκοπό να κλέψει το ξόανο της Αρτέμιδος από τον ναό της και να το μεταφέρει στην Αθήνα για να γλιτώσει από τις Ερινύες. Εκεί συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε θάνατο, καθώς ο Θόας, βασιλιάς της Ταυρίδας, μισούσε τους Έλληνες και τους ξένους. Πριν τη θυσία τους, ο Ορέστης και ο φίλος του Πυλάδης οδηγούνται στον ναό της Αρτέμιδος για εξαγνισμό. Ιέρεια στον ναό είναι η αδερφή του Ορέστη, Ιφιγένεια. Ακολουθεί η αναγνώριση και τα δύο αδέλφια καταφέρνουν να κλέψουν το ξόανο και να διαφύγουν με καράβι. Μαντατοφόρος μεταφέρει τα νέα στον βασιλιά Θόα, που οργανώνει την καταδίωξή τους. Τελικά, Ιφιγένεια και Ορέστης ξεφεύγουν τον κίνδυνο, καθώς η θεά Αθηνά προστατεύει τη διαφυγή τους.

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Ρίτσος, Γιάννης. 1972. Πέτρες. Επαναλήψεις. Κιγκλίδωμα. Αθήνα: Κέδρος. Και στον συγκεντρωτικό τόμο: Γιάννης Ρίτσος. [1989] 1998. Ποιήματα Ι΄ (1963-1972). 2η έκδ. Αθήνα: Κέδρος.

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:

  • ΑΡΙΑΔΝΗ. Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας. Ατρείδες. «Ιφιγένεια».
  • ΑΡΙΑΔΝΗ. Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας. Μεταμορφώσεις. «Ιφιγένεια».
  • ΑΡΙΑΔΝΗ. Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας. Ατρείδες. «Ορέστης».
  • ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΑΝΕΜΟΣΚΑΛΑ. Γιάννης Ρίτσος.
  • ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ, Ρίτσος Γιάννης .
  • Προκοπάκη, Χρύσα. 1981. Η πορεία προς τη Γκραγκάντα ή οι περιπέτειες του οράματος. Αθήνα: Κέδρος.