Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Το ποίημα ανήκει στα άγνωστα ποιήματα του Άγγελου Σικελιανού της περιόδου 1902–1905 και δημοσιεύτηκε στις 16-10-1905 στο περιοδικό Νουμάς. Πρόκειται για ένα πρωτόλειο του Άγγελου Σικελιανού, το οποίο, όπως και τα υπόλοιπα νεανικά ποιήματα του Άγγελου Σικελιανού της περιόδου αυτής, δεν συμπεριελήφθη από τον ποιητή στον Λυρικό βίο. Αργότερα, ο Γ .Π. Σαββίδης το συμπεριέλαβε στον ΣΤ΄ τόμο των ανέκδοτων και νεανικών ποιημάτων του Σικελιανού. Το ποίημα είναι δηλωτικό της σχέσης του Σικελιανού τόσο με τον Όμηρο όσο και με τον Διονύσιο Σολωμό. Το σκηνικό του ποιήματος είναι ομηρικό. Η παρουσία του Σολωμού και του Αλκίνοου μαζί δείχνει πως το σκηνικό είναι η Σχερία-Κέρκυρα, και το ποίημα καθυστερεί εύστοχα στην πλευρά αυτή, παρεμβάλλοντας αφηγηματικά στοιχεία από το τμήμα της Οδύσσειας στο οποίο παρουσιάζεται το νησί. Ο ποιητής, ως προς το περιεχόμενο του ποιήματος, έχει επηρεαστεί από τις ραψωδίες ζ και η της Οδύσσειας του Ομήρου. Πιο συγκεκριμένα, στη ζ ραψωδία ο Οδυσσέας, αφού έχει βγει κολυμπώντας στη χώρα των Φαιάκων, παρουσιάζεται μπροστά στη Ναυσικά, την κόρη του βασιλιά Αλκίνοου, η οποία τον συμβουλεύει να δει τον πατέρα της για να χαρεί τη φιλοξενία του. Φοβάται όμως τα κουτσομπολιά του κόσμου της πόλης, και έτσι ζητάει από τον Οδυσσέα να πορευτεί μόνος του. Η Αθηνά, μεταμφιεσμένη σε κοριτσάκι, δίνει στον Οδυσσέα οδηγίες, όταν τον συναντά στην πόλη· αυτό είναι το κοριτσάκι προς το οποίο γίνεται η αποστροφή στο δεύτερο μισό του ποιήματος του Σικελιανού. Στην η ραψωδία ο Αλκίνοος προσφέρει φιλοξενία στον Οδυσσέα, και το ποίημα παραπέμπει στο επεισόδιο του πρωτοτύπου μέσω των αναφορών του στο παλάτι του Αλκίνοοου, καθώς και στον κήπο του παλατιού (Οδύσσεια η, 1-132). Στο ποίημα ο ξένος δεν ονοματίζεται, αν και ο νόστος του επικυρώνεται με την αναγνώριση εκ μέρους του του ελληνικού τοπίου. Η αποκάλυψη της ταυτότητας του ξένου αναβάλλεται προς στιγμήν. Ουσιαστικά, ο ξένος είναι ένα είδος Οδυσσέα, κι αυτό το αναπτύσσουν περισσότερο οι δύο ερωτήσεις που απευθύνει το κορίτσι, οι οποίες παραπέμπουν στις ερωτήσεις που απευθύνει στον Οδυσσέα η βασίλισσα Αρήτη όταν αυτός την ικετεύει (η 332 κ.ε.). Η σύνδεση του Ομήρου με τον Διονύσιο Σολωμό, η διασταύρωση δηλαδή του ομηρικού έπους με τη νεοελληνική ποιητική παράδοση, φανερώνει μια βασική ιδέα που ενυπάρχει στο έργο του Άγγελου Σικελιανού: τη συνέχεια του Ελληνισμού από την αρχαία εποχή ώς τη σύγχρονη. Επιπλέον, μέσω του ποιήματος, ο Άγγελος Σικελιανός διακηρύσσει πως δεν είναι ξένος σε σχέση με την ομηρική και τη σολωμική κληρονομιά, παρά τις ξένες επιδράσεις των παλαιότερων ποιημάτων του (Ricks, 2011: 345-346).