Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Το ποίημα δημοσιεύτηκε στα 1915. Ο ποιητής το κατέταξε στον Λυρικό Βίο στη σειρά ποιημάτων με τον τίτλο Αφροδίτης Ουρανίας. Αποτελεί ένα ελεγείο που ο Άγγελος Σικελιανός αφιερώνει στον Άγγλο ποιητή Γιάννη Κητς. Αποτελείται από 16 τετράστιχα. Τα πρώτα 14 τα αφιερώνει ο ποιητής στην Οδύσσεια (στην τρίτη και την τέταρτη ραψωδία), ενώ τα 4 τελευταία αναφέρονται αποκλειστικά στον Γιάννη Κητς, με αφορμή το προσκύνημα του Σικελιανού στον τάφο του Άγγλου ποιητή (Ξύδης, 1952 : 40-42). Μάλιστα σε ένα αυτοσχόλιο του Σικελιανού σχετικό με το προσκύνημα αυτό και τη σχέση που τον συνδέει με τον Άγγλο ποιητή ο ποιητής εξομολογείται σε διάλεξη του 1946: «Με τον Ποιητή αυτό, είμαι γνώριμος σχεδόν από παιδί, απ' την ηλικία δηλαδή που, όταν κρατάμε από το χέρι εκείνον οπού το 'γραψε, και που στα φύλλα του δε βλέπουμε τα τυπωμένα λόγια, αλλά την παρουσία της ίδιας του ολοζώντανης ψυχής. Για τούτο, κι όταν ήμουν νέος, ξέροντας καλά τί θ' αγαπούσε να γνωρίσει, αν ακόμα εζούσε, τον εκάλεσα σ' ένα ποίημά μου να συνταξιδέψουμε, έχοντας κρυφό οδηγό τον Όμηρο, στους τόπους όπου κάποτε ταξίδεψε ο Τηλέμαχος, αντάμα με το γιο του Νέστορα, στην Πύλο, κι αφού δούμε τα παλάτια του Μενέλαου στη Σπάρτη, να προσμένουμε κι οι δυο μας ν' αντικρίσουμε για μια στιγμή μαζί, την αξεπέραστη ομορφιά της Τυνδαρίδας… Στο Λονδίνο, νεότατος, στο Moorfields, στην καρδιά της χώρας, ζήτησα το σπίτι του, στη γειτονιά του. Κι από κάποια —σύμπτωση να πω;—, αργότερα στη Ρώμη, εκάθισα αντικρύ απ' το σπίτι όπου ο ίδιος έμενε τις τελευταίες ημέρες της ζωής του, κι όπου πέθανε […]. Και τον ίδιο χρόνο τὄφερα μιαν αγκαλιά από γαρούφαλα κι από τριαντάφυλλα άλικα στον τάφο του, a San Paolo fuori mura, και συχνά πήγα και κάθισα στην άκρη από τον τάφο αυτό, καθώς θα καθόμουν στην άκρη απ' το κρεβάτι του —αν έτσι το 'φερνεν η μοίρα—, και γιατί τον αγαπούσα πεθαμένο, όπως θα τον αγαπούσα αν ήταν ζωντανός» (Σαββίδης, 1981: 97-99). Η σύνδεση του ποιητή Γιάννη Κητς με τον Όμηρο δεν είναι τυχαία· ο Κητς είναι εκείνος που συνέδεσε τον ρομαντισμό με τον κλασικισμό, καθώς η ποίησή του εμπνέεται από μύθους της κλασικής αρχαιότητας. Στο ποίημα γίνονται αναφορές σε συγκεκριμένα περιστατικά της Οδύσσειας: στο ταξίδι του Τηλέμαχου και του Μέντορα στην Πύλο, κατόπιν στο ταξίδι του Τηλέμαχου και του Πεισίστρατου, του γιου του Νέστορα, από την Πύλο στη Σπάρτη (ραψωδία γ). Επίσης, γίνονται συγκεκριμένες αναφορές σε ομηρικά πρόσωπα και παραπομπές στην ομηρική σκηνοθεσία. Πιο συγκεκριμένα, παρελαύνουν στο ποίημα, εκτός από τον Μέντορα και την Πολυκάστη, την κόρη του Νέστορα, ο Μενέλαος και η Ελένη, ενώ η περιγραφή του παλατιού του Μενέλαου από τον Σικελιανό παραπέμπει σε μια παρόμοια περιγραφή από την Οδύσσεια.