Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

Προμηθέας

Στην πρώτη του μορφή το έργο γράφτηκε στα 1944. Πρωτοδημοσιεύτηκε σε συνέχειες στα 1949 στη Νέα Εστία. Το έργο αποτελείται από τρία μέρη, σύμφωνα με το αισχυλικό του αντίστοιχο: «Προμηθέας Πυρφόρος», «Προμηθέας Δεσμώτης», «Προμηθέας Λυμένος». Είναι γραμμένο σε περίπου 2.070 ελεύθερους στίχους, σε μέτρο ιαμβικό και δεν χωρίζεται σε πράξεις και σκηνές (Χασάπη-Χριστοδούλου, 2002: 816). Ο κεντρικός ήρωας Προμηθέας δεν διαφέρει από τον μυθολογικό. Βοήθησε τους ανθρώπους να κλέψουν τη φωτιά από τον Ήφαιστο και για την πράξη του αυτή τιμωρήθηκε σκληρά από τον Δία: τον καρφώνουν στον Καύκασο, όπου ένα αρπακτικό όρνιο τού τρώει τις σάρκες. Ο συγγραφέας δεν απομακρύνεται από το μυθολογικό υλικό, αλλά και δεν το ακολουθεί πιστά. Παρατηρούμε ότι απουσιάζουν πρόσωπα που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον κλασικό μύθο, όπως ο Επιμηθέας, ή πρόσωπα που αντικαθίστανται από άλλα, όπως για παράδειγμα η Πανδώρα από την Ιώ. Επιπλέον, ο γνωστός μύθος βγαίνει έξω από τα χρονικά του όρια: ο Προμηθέας είναι ακόμη καρφωμένος στον Καύκασο όταν γεννιέται ο Χριστός. Αν και ο Προμηθέας τον αναμένει για να τον σώσει, ο Χριστός δεν του παρουσιάζεται. Τελικά, ο Προμηθέας απαλλάσσεται από μόνος του από τα δεσμά του και γνωρίζει τον Χριστιανισμό. Όταν συνειδητοποιεί ότι και ο Χριστιανισμός δεν μπορεί να δώσει λύση στα ανθρώπινα προβλήματα, αποποιείται τη θεϊκή του ιδιότητα, καθώς διαπιστώνει ότι οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν τη βοήθειά του με καταστροφικό τρόπο. Παράλληλα, εικονογραφείται η αγωνία των ανθρώπων να εναποθέσουν τους φόβους τους σε μια ανώτερη δύναμη, η ματαιότητα των αναζητήσεών τους και η αδυναμία τους να αποδεχθούν την ύπαρξή τους καθαυτή, πέρα από υπερβατικές δυνάμεις (Χασάπη-Χριστοδούλου, 2002: 1136).

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Πετσάλης, Θανάσης. 1949. Προμηθέας. Αθήνα: Τυπογραφείο Αδελφών Ρόδη. Πρώτη δημοσίευση: Νέα Εστία 534-536 & 538 (Οκτ.-Δεκ. 1949).

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:

  • Χασάπη-Χριστοδούλου, Ευσεβία. 2002. Η ελληνική μυθολογία στο νεοελληνικό δράμα. Από την εποχή του Κρητικού θεάτρου έως το τέλος του 20ού αιώνα. Τόμοι Α΄ & Β΄. Πρόλογος: Βάλτερ Πούχνερ. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.