Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Το ποίημα ανήκει στην ποιητική συλλογή Ρήματα, για την οποία ο Παντελής Μπουκάλας έλαβε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 2010. Η συλλογή περιλαμβάνει 56 ποιήματα, διαμοιρασμένα στις ενότητες «Ιστορίες», «Ερωτήματα» και «Μυθολογήματα», και σε αυτά προστίθενται άλλα δύο ποιήματα, που συνιστούν την έναρξη και τη λήξη της ποιητικής συλλογής. Το συγκεκριμένο ποίημα περιλαμβάνεται στην ενότητα «Μυθολογήματα», όπου παρελαύνουν διάφορες μυθολογικές μορφές, που δραματοποιούν τις επιλογές και τους καταναγκασμούς του καθενός μας χωριστά (Δημητρούλια, 2010). Ο μύθος χρησιμεύει στον ποιητή για να προσδώσει εξομολογητικό τόνο και καθολικό χαρακτήρα στην ποίησή του, η οποία δομείται με άξονα τον ανθρώπινο πόνο, εκφράζοντας μια απαισιοδοξία που δεν αποποιείται την τρυφερότητα, αλλά και μια προσδοκία μέσα στην παραδοχή. Στο συγκεκριμένο ποίημα η μυθική μορφή της Πηνελόπης παρουσιάζεται με τρόπο ανατρεπτικό. Η εικόνα της πιστής γυναίκας που υφαίνει περιμένοντας υπομονετικά τον νόστο του άντρα της παρουσιάζεται ως κίβδηλη, καθώς η Πηνελόπη εκδικείται τον Οδυσσέα για τη μακροχρόνια απουσία του προδίδοντάς τον με όλους τους μνηστήρες. Η Πηνελόπη του Παντελή Μπουκάλα αποδομεί το μυθικό πρότυπό της, καθώς παρουσιάζεται ως μια γυναίκα στερημένη, με συνείδηση του φύλου της, η οποία βιώνει την ερωτική απόρριψη από τον Οδυσσέα ακόμη και μετά την επιστροφή του, μια απόρριψη που λαμβάνει καθολικό χαρακτήρα· ο Οδυσσέας είναι ακόμη ένας αλλόφυλος που δεν μπορεί «να νιώσει να νοιαστεί τον πόνο της γυναίκας».