Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Το διήγημα ανήκει στη συλλογή διηγημάτων Εκδοχές της Πηνελόπης. Τον βασικό κορμό του βιβλίου τον αποτελούν πέντε διηγήματα-σύγχρονες εκδοχές της μυθικής Πηνελόπης. Με χούμορ και κυρίως με ειρωνεία η Αγγέλα Καστρινάκη στήνει τις εκδοχές της σύγχρονης Πηνελόπης χωρίς βίαιη ανατροπή του αρχαίου μυθικού προτύπου αλλά με παιγνιώδεις παραλλαγές του. Ούτε ολότελα πιστή ούτε ολότελα άπιστη αλλά σε μια διαρκή ταλάντευση ανάμεσα στην πίστη και στην απιστία, η Πηνελόπη στον 21ο αιώνα δοκιμάζει διαρκώς να ισορροπήσει στο δύσκολο παιχνίδι των συζυγικών και των ευρύτερων ερωτικών σχέσεων. Απόλυτα πιστή φαίνεται πως μένει μονάχα όταν ο Οδυσσέας είναι απών. Σύμφωνα με την ίδια τη συγγραφέα, στα διηγήματα αυτά ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με μια μεταφεμινιστική κατάσταση: οι γυναίκες πια δεν διεκδικούν, και η ανεξαρτησία τους θεωρείται δεδομένη. Κατά τον ίδιο τρόπο, δεδομένη θεωρείται και η ανεξαρτησία της Πηνελόπης: είναι μια γυναίκα δυναμική, ευαισθητοποιημένη κοινωνικά και πολιτικά, με άποψη για το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι, άλλοτε δημοσιογράφος και άλλοτε οικολόγος. Σε αντιπαραβολή με αυτόν τον ενεργητικό τύπο γυναίκας βρίσκεται ένας παθητικός τύπος άντρα, ένας Οδυσσέας αδρανής, που καμιά σχέση δεν έχει με τον πολυμήχανο μυθικό Οδυσσέα (Καστρινάκη, 2003: 212). Στο συγκεκριμένο διήγημα με τον τίτλο «Ο όρος της πίστης» η πρωταγωνίστρια Πηνελόπη ανατρέπει εν μέρει το πρότυπο της ομηρικής Πηνελόπης. Πιο συγκεκριμένα, αυτή δεν αποτελεί το πρότυπο της πιστής γυναίκας, αλλά αντίθετα διατηρεί εξωσυζυγικές σχέσεις. Η απουσία του συζύγου της Οδυσσέα είναι ο όρος που διασφαλίζει την πίστη της, ενώ αντίθετα η παρουσία του την οδηγεί με τρόπο ενστικτώδη στην απιστία.