Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Αυτή η πραγματικότητα και η άλλη (1961). Βασικό θέμα της συλλογής αυτής, όπως το μαρτυρεί και ο τίτλος της, είναι η προβολή της μιας πραγματικότητας και της άλλης, της διαφορετικής (ή και αντίθετης) εκδοχής της, σαν να πρόκειται για τις δύο αντίθετες όψεις του ίδιου νομίσματος. Το συγκεκριμένο ποίημα αναφέρεται στον μύθο των Διόσκουρων, σύμφωνα με τον οποίο τα δύο αδέρφια, Πολυδεύκης και Κάστορας, μετά τον θάνατο του τελευταίου, μοιράστηκαν την αθανασία. Βέβαια, η Ελένη, στην ιλιαδική ραψωδία της Τειχοσκοπίας, ενώ παρατηρεί από τα τείχη της Τροίας τους Αχαιούς πολέμαρχους και τους παρουσιάζει στον Πρίαμο, αναρωτιέται γιατί δεν διακρίνει ανάμεσά τους και τα αδέλφια της και κάνει διάφορες υποθέσεις για την απουσία τους. Εκείνο που δεν γνωρίζει είναι αυτό που μαρτυρεί ο ποιητής, ότι «από καιρόν τους είχε η γη σκεπάσει / εκεί στην Λακεδαίμονα, στην ποθητήν πατρίδα» (Γ, 243-244). Ωστόσο, ενώ η ομηρική παράδοση θέλει τους Διόσκουρους θνητούς, μεθομηρικές παραδόσεις, αλλά και προομηρικές ενδείξεις, εμφανίζουν τους Διόσκουρους αθάνατους ή με μοιρασμένη αθανασία. Ήδη από τον 7ο αι. π.Χ. ο ένας από τους διδύμους, ο Πολυδεύκης, θεωρούνταν αθάνατος, ενώ ο Κάστορας θνητός. Σχετικά με τον θάνατό τους, μας παραδίδεται από τον Απολλόδωρο ότι ο Δίας κατακεραύνωσε τον Ίδα και ανέβασε τον Πολυδεύκη στον ουρανό. Επειδή όμως ο Πολυδεύκης δεν δεχόταν να γίνει αθάνατος τη στιγμή που ο Κάστορας κειτόταν νεκρός, ο Δίας παραχώρησε και στους δυο το δικαίωμα να είναι μία μέρα ανάμεσα στους θεούς και μία μέρα ανάμεσα στους ανθρώπους. Αυτό το μεταίχμιο μεταξύ ζωής και θανάτου που βίωναν οι Διόσκουροι αποτελεί το βασικό θέμα του ποιήματος.