Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Μια ευρύτερη αρχαιογνωσία διακρίνει την ποιήτρια Κική Δημουλά, η οποία διοχετεύεται στα αρχαιόθεμα και αρχαιόμυθα ποιήματά της με μυθολογικές και αρχαιοελληνικές αναφορές (Στέφος, 2015: 63). Το συγκεκριμένο ποίημα ανήκει στη συλλογή Έρεβος (1η έκδοση: 1956 | 2η έκδοση: 1990, εκδόσεις «Στιγμή»). Η παρουσία των αγαλμάτων παίζει καθοριστικό ρόλο στην ευκρίνεια του μύθου και των μηνυμάτων της ποίησης της Κικής Δημουλά. Το «σύμβολο» άγαλμα αποδεικνύει τις οφειλές της ποιήτριας της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς τόσο στη γενιά του Τριάντα όσο και στον Κ. Π. Καβάφη. Τα αγάλματα της Κικής Δημουλά αναμένουν τη δικαίωσή τους, οικειοποιούνται ανθρώπινες ιδιότητες και δίνουν την ψευδαίσθηση της συμμετοχής τους στον ανθρώπινο σπαραγμό. Στην Κική Δημουλά όμως το άγαλμα δεν συνδέεται με την εκάστοτε ιστορική συγκυρία. Στο σημείο αυτό η ποιήτρια ακολουθεί μια πορεία αντίστροφη από αυτήν της γενιάς του Τριάντα. Η ποιητική της σκέψη βαδίζει από το εξωτερικό περίβλημα προς τον εσωτερικό κόσμο του αγάλματος, που πάλλεται από συγκίνηση και οργή. Η πορεία της αυτή συμβολίζει και την πορεία της γενιάς της, η οποία στρέφεται απεγνωσμένα προς την αναζήτηση του χαμένου εσώτερου εαυτού της. Τα αγάλματα της Κικής Δημουλά είναι φορείς ενός προπατορικού αμαρτήματος που τα καταδίκασε στην αιώνια ακινησία και αποτελούν σύμβολα προσωπικού μαρτυρίου, σε μια εποχή όπου τα συλλογικά οράματα έχουν αποτύχει (Δαβέττας, 1989: 343-346). Στο συγκεκριμένο ποίημα, το ποιητικό υποκείμενο περιφέρεται σε μια αίθουσα του Βρετανικού μουσείου, όπου παρατηρεί την Καρυάτιδα και το άγαλμα του Διονύσου. Φαντάζεται, όταν το βράδυ το μουσείο κλείνει τις πόρτες του και οι επισκέπτες αποχωρούν, το άγαλμα του Διονύσου να ζωντανεύει και να πλησιάζει την Καρυάτιδα, τη συστολή της οποίας θα κάμψει με οίνο και χάδια. Μέσα από την ποιητική ματιά της Κικής Δημουλά, τα αγάλματα ξεφεύγουν από την ακινησία τους και αποκτούν ανθρώπινες ιδιότητες, εκπέμποντας έναν έντονο ερωτισμό. Παράλληλα, το ποίημα αποτελεί και ένα ποιητικό σχόλιο σχετικό με την επιστροφή των Ελγινείων μαρμάρων, καθώς ως κυρίαρχο θέμα αναδεικνύεται αυτό του νόστου των αγαλμάτων στον φυσικό τους χώρο. Αυτή την πολιτική διάσταση του ποιήματος εκφράζουν διάφοροι δείκτες, όπως ο υπότιτλος του ποιήματος («Ελγίνου μάρμαρα») και οι ειρωνικές αναφορές της ποιήτριας στην ψυχρή αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου και στην κλεμμένη Καρυάτιδα (Παπαστάθη, 2014: 371-372).