Γραφικό

Πυξίς

Ψηφιακή Αρχαιοθήκη

Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου

«Παραίνεση για την Ηλέκτρα»

Το ποίημα γράφτηκε το 1960 και συμπεριελήφθη στη συλλογή Οι Ατρείδες της φωτιάς και της σιωπής και, αργότερα, στον συγκεντρωτικό τόμο με μικρές τροποποιήσεις. Τον Σταύρο Βαβούρη απασχολεί ιδιαίτερα ο μύθος των Ατρειδών. Όπως επεξηγεί σε ένα σημείωμά του, «τα ποιήματα αυτά κλείνουν την προσπάθειά μου να διεισδύσω στο άγριο δράμα της οικογένειας Ατρείδη, που οι παράφορες κι άγριες μορφές της είναι περισσότερο ανεξιχνίαστες απ' όσο φαντάστηκαν όσοι ασχολήθηκαν μαζί τους». Έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με μια προσπάθεια του ποιητή να διεισδύσει στο τραγικό πεδίο των Ατρειδών, γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως πρόκειται για ένα πεδίο ανεξιχνίαστο. Η ποίησή του εκφράζει μια απώθηση για το γεγονός της άδικης και απάνθρωπης θυσίας της Ιφιγένειας, από την οποία απέρρευσε και όλη η σειρά των κατοπινών αδικαιολόγητων ανακτορικών φόνων. Γενικά, ο ποιητής επιχειρεί να απογυμνώσει από τη θεϊκή τους μεγαλοπρέπεια τους μύθους αυτούς των φονικών, προκειμένου να μην επαναληφθούν. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τον ποιητή, υπάρχει νήμα που συνδέει την εποχή των Ατρειδών με τη σύγχρονή μας εποχή. Οι πρωταγωνιστές στην ποίησή του είναι συνήθως άσημα πρόσωπα, τα οποία αποσπά από την αβεβαιότητα του μύθου και τα καθιστά υπαρκτά πρόσωπα με ανθρώπινο βάθος. Η Ιφιάνασσα, η Χρυσόθεμη, η Λαοδίκη, αποκτούν στην ποίησή του σημαντική θέση, ενώ στον Όμηρο παραμένουν άσημα πρόσωπα (Καραντώνης, 1964: 1607–1608). Το πρόσωπο όμως στο οποίο έχει αφιερώσει τα περισσότερα ποιήματα ο ποιητής είναι η Ηλέκτρα. Στο συγκεκριμένο ποίημα, οι ομιλητές απευθύνονται στην Ηλέκτρα προκειμένου να ματαιώσουν τα εκδικητικά σχέδιά της για τη μητέρα της. Ειδικότερα, λίγο πριν την επιστροφή του Αγαμέμνονα, οι αφηγητές παραινούν την Ηλέκτρα να μην αποκαλύψει τη μοιχεία της μητέρας της, Κλυταιμνήστρας. Οι επιπλήξεις των γερόντων αντανακλούν τον ηθικό ακροβατισμό που διαπράττει η Ηλέκτρα ως τιμωρός και μητροκτόνος, συμβολίζοντας την εμμονή, τη σκληρότητα και την αδιάλλακτη στάση (Νάσιου, 2014: 830).

Στοιχεία Έκδοσης:

  • Βαβούρης, Σταύρος. 1998. Πού πήγε, ώς πού πήγε αυτό το ποίημα. Αθήνα: Ερμής.

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:

  • Βαβούρης, Σταύρος. 1990. Οι Ατρείδες της φωτιάς και της σιωπής (1950-1988). Αθήνα: Διάττων.
  • Καραντώνης, Ανδρέας. 1964. «Τα βιβλία: Σταύρου Βαβούρη. Οι Ατρείδες της φωτιάς και της σιωπής ». Νέα Εστία 896: 1607-1608.
  • Νάσιου, Δέσποινα. 2014. «Ηλέκτρα και Χρυσόθεμις, αντανακλάσεις του μύθου στη νεοελληνική ποίηση: Από τον Σεφέρη ώς τον Λαμπρέλλη». Πρακτικά 7ου συνεδρίου μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψηφίων διδακτόρων του τμήματος Φιλολογίας (16-18 Μαΐου 2013). Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. 824-834.