Πόροι για τα Ομηρικά έπη: Ο τρωικός μύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία

Αχιλλέας και Πενθεσίλεια (Munich 2688)

Περιγραφή

Αττική ερυθρόμορφη κύλικα. Αποδίδεται στον Ζωγράφο της Πενθεσίλειας (η κύλικα αυτή είναι το επώνυμο αγγείο του). Βρέθηκε στο Βούλτσι της Ετρουρίας. Η κύλικα αυτή με διάμετρο 43 εκ. είναι από τις μεγαλύτερες που σώζονται και μάλλον αντλεί το θέμα στο εσωτερικό της από ζωγραφικό έργο μεγάλων διαστάσεων. Ο Αχιλλέας έχει ήδη πληγώσει θανάσιμα με το ξίφος του τη βασίλισσα των Αμαζόνων Πενθεσίλεια, που εικονίζεται άοπλη και με σκυθική ενδυμασία, υψώνοντας τα χέρια της ικετευτικά. Το κορμί της ακολουθεί την καμπύλη του αγγείου, ενώ είναι φανερή η επίδραση της σύγχρονης ζωγραφικής και η επιδεξιότητα του αγγειογράφου να προσαρμόσει τις μορφές και τη δράσεη στο κυκλικό πεδίου του εσωτερικού μεταλλίου. Oι δύο πρωταγωνιστές κοιτιούνται κατάματα, καθώς η Πενθεσίλεια ξεψυχά και ο Αχιλλέα θαμπώνεται από την ομορφιά της. Πίσω από τον Αχιλλέα εικονίζεται μια νεκρή Αμαζόνα με σκυθική ενδυμασία. Ο Έλληνας πολεμιστής στην αριστερή άκρη της παράστασης που γυρνά και κοιτά με απορία τον ήρωα πρέπει να είναι ο Θερσίτης. Όταν ο Αχιλλέας θα θελήσει αργότερα να θάψει την Αμαζόνα με τιμές, ο Θερσίτης θα τον κοροϊδέψει χυδαία και ο Αχιλλέας θα τον σκοτώσει. Σύμφωνα με τον Ι. Κακριδή «εμπνευσμένη από μια μεγάλη σύνθεση μνημειακής ζωγραφικής η αγγειογραφία αυτή με την αναμέτρηση του Αχιλλέα και της Πενθεσίλειας, εκφράζει σε όλη του την ένταση το πάθος της τραγικής τους συνάντησης, που αποκτάει στη μεταγενέστερη ποίηση καθαρά ερωτικό χαρακτήρα. Τις ψυχικές μεταπτώσεις και την αναστάστωση που συνταράσσουν τις μορφές, εξωτερικεύει ο ζωγράφος με το ανήσυχο στήσιμό τους σε διάφορα επίπεδα και ποικίλες στάσεις».

Λεξικογραφικές πληροφορίες

Βιβλιογραφια

Μ. Βουτυράς & Α. Γουλάκη-Βουτυρά, Η αρχαία ελληνική τέχνη και η ακτινοβολία της, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2011, σ. 182.

Αρχαία Τέχνη

Μουσείο: MUNICH Staatliche Antikensammlungen Inv. 2688 (= J 370)

Περίοδος: Κλασική (πρώιμη)

Χρονολογία: 5ος αι. π.Χ. (470-450 π.Χ. περίπου)

Καλλιτέχνης: Ζωγράφος της Πενθεσίλειας

Είδος: Κύλικα